Bài giảng Pháp luật đại cương - Nguyễn Ngọc Duy Mỹ

PHÁP LUẬT
ĐẠI CƯƠNG
CHƯƠNG TRÌNH DÀNH CHO 
SINH VIÊN HỆ CHÍNH QUY- 2 TÍN CHỈ-
LỚP CHẤT LƯỢNG CAO
Giảng viên: Th.S. NGUYỄN NGỌC DUY MỸ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 2
CÁC NỘI DUNG GIỚI THIỆU
 Thời lượng
 Mô tả môn học
 Mục tiêu môn học
 Phương pháp dạy và học
 Phương pháp thi
 Yêu cầu đối với người học
 Tài liệu học tập
 Thông tin về Giảng viên
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 3
GIỚI THIỆU- Thời lượng
 Tên môn học: 
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
 Thời lượng: 2 tín chỉ/ 08 
buổi lên lớp
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 4
GIỚI THIỆU-
MÔ TẢ MÔN HỌC
1. Buổi 1: Bộ máy nhà nước trong quản lý kinh tế
2. Buổi 2: Những vấn đề cơ bản về pháp luật
3. Buổi 3: Thực hiện pháp luật
4. Buổi 4: Tinh thần của Luật Hiến pháp
5. Buổi 5: Luật dân sự và luật hôn nhân-gia đình
6. Buổi 6. Luật lao động và luật tố tụng dân sự
7. Buổi 7. Luật Hành chính
8. Buổi 8. Luật Hình sự và tố tụng hình sự
9. Buổi 8: Ôn tập, giải đáp thắc mắc
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 5
GIỚI THIỆU-
MỤC TIÊU MÔN HỌC
1. Kiến thức
2. Kỹ năng
3. Thái độ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 6
GIỚI THIỆU-
YÊU CẦU ĐỐI VỚI NGƯỜI HỌC
1. Có sự hiểu biết và quan tâm nhất định về tình hình kinh 
tế, xã hội ở Việt Nam và thế giới; 
2. Có những kiến thức thuộc môn học Triết học Mác- Lênin; 
3. Đọc và nghiên cứu trước khi lên lớp các tài liệu bao 
gồm tài liệu bài giảng, giáo trình, sách tham khảo, văn bản 
pháp luật có liên quan, các tài liệu khác theo yêu cầu của 
giáo viên hướng dẫn; 
4. Chuẩn bị các câu trả lời cho phần các câu hỏi chuẩn bị 
cho mỗi bài và các yêu cầu khác theo từng buổi học; 
5. Tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong giờ học; 
6. Có khả năng làm việc theo nhóm và thảo luận tại lớp; 
7. Trình bày, phát biểu quan điểm nhóm và quan điểm cá 
nhân. 
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 7
GIỚI THIỆU-
PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ TỔ CHỨC LỚP HỌC
 Trình bày bài giảng trên lớp
 Đặt câu hỏi và trả lời
 Thảo luận nhóm
 Nghiên cứu và giải quyết tình huống
 Bài tập ở nhà
 Trò chơi ứng dụng
 Tranh luận
 Mô phỏng sự kiện
 Thuyết trình
 Thu thập tài liệu thực tế
 Viết bài nghiên cứu
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 8
GIỚI THIỆU-
PHƯƠNG PHÁP THI
• Trắc nghiệm, có tình huống
• Được sử dụng văn bản QPPL
• Đề thi: 50-75 câu
• Thời gian thi: 60 phút
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 9
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU HỌC TẬP
 TÀI LIỆU BẮT BUỘC
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 10
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU BẮT BUỘC
- Giáo trình Pháp luật Đại cương-
Khoa luật- Trường Đại học Kinh tế
TP.HCM, 2012;
- Hệ thống văn bản dành cho hoc
phần pháp luật đại cương, Khoa
luật- Trường Đại học Kinh tế
TP.HCM, 2012;
- Giáo trình pháp luật đại cương-
PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, NXB
Công an nhân dân.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 11
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Giáo trình Lý luận về nhà nước và
pháp luật- Khoa Luật, Trường đại
học Kinh tế Tp. Hồ Chí Minh,
2011;
- Website các cơ quan nhà nước;
- Các bài báo liên quan.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 12
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU HỌC TẬP
 Văn bản pháp luật chủ yếu:
1. Hiến pháp Việt Nam năm 1992
2. Nghị quyết số 51 ngày 25.12.2001 của Quốc hội về việc sửa đổi 
một số điều của Hiến pháp năm 1992
3. Luật Tổ chức Quốc hội ngày 25.12.2001
4. Luật Tổ chức Chính phủ ngày 25.12.2001
5. Luật Tổ chức Tòa án nhân dân ngày 02.04.2002
6. Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân ngày 02.04.2002
7. Luật Tổ chức HĐND và UBND ngày 26.11.2003
8. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2002 và 2008
9. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân 
dân và Ủy ban nhân dân ngày 3.12.2004
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 13
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU HỌC TẬP
Bài viết liên quan:
 Quyền cao nhưng năng lực hạn chế:
 Nâng cao quyền, nghĩa vụ luật sư để hạn chế oan sai: 
726/
 Ủy quyền công tố có hạn chế tranh tụng tại tòa? 
 Vai trò luật sư bị hạn chế còn do năng lực bào chữa: 
han-che-con-do-nang-luc-bao-chua/10739754/218/
 Thể Thức Bầu Cử Tổng Thống Hoa Kỳ: 
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 14
GIỚI THIỆU-
TÀI LIỆU HỌC TẬP
TRANG WEB:
 Quốc hội VN: www.na.gov.vn
 Chính phủ VN: www.chinhphu.vn
 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao: www.vksndtc.gov.vn
 Tòa án nhân dân tối cao: 
www.sotaythamphan.gov.vn
 Khoa Luật Kinh tế: www.law.ueh.edu.vn
 Văn bản pháp luật: www.luatvietnam.vn
 Thư viện pháp luật: www.thuvienphapluat.vn
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 15
GIỚI THIỆU-
GIẢNG VIÊN
Thạc sĩ NGUYỄN NGỌC DUY MỸ
 Khoa Luật- Trường Đại học Kinh tế 
TP.HCM
 P. D302 Cơ sở 196 Trần Quang Khải-
Q.1- TP.HCM
 Điện thoại cơ quan: +84 83 526 8722 
 Email cá nhân: duymy@ueh.edu.vn
CÁC VẤN ĐỀ 
ĐỊNH HƯỚNG CHUẨN BỊ BÀI-
MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Giảng viên: 
TH.S. NGUYỄN NGỌC DUY MỸ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 17
CHƯƠNG: BỘ MÁY NHÀ NƯỚC 
TRONG QUẢN LÝ KINH TẾ
1. Khái niệm nhà nước.
2. Các đặc trưng của nhà nước. Theo bạn, đặc trưng nào là
quan trọng nhất?
3. Các yếu tố của hình thức nhà nước.
4. Phân biệt các hình thức chính thể. Ví dụ về các quốc gia theo
từng hình thức chính thể nhà nước này.
5. Các loại cơ quan trong bộ máy nhà nước Việt Nam.
6. Tên gọi khác nhau của các cơ quan tối cao trong bộ máy nhà
nước ở các nước khác nhau.
7. Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước Việt Nam.
8. Thẩm quyền của từng loại cơ quan trong bộ máy nhà nước
(thầm quyền chung và thẩm quyền về kinh tế)
9. Tên người đứng đầu các cơ quan đó.
10. Xác định khái niệm của: Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị
xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 18
CHƯƠNG: KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT 
1. Khái niệm pháp luật. Thuộc tính của pháp luật.
2. Phân tích mối quan hệ giữa pháp luật và kinh tế.
3. Các hình thức pháp luật trên thế giới.
4. Khái niệm và đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật.
5. Nội dung các nguyên tắc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
6. So sánh văn bản luật và văn bản dưới luật.
7. Kể tên và nêu cơ quan ban hành từng loại văn bản quy phạm pháp luật.
8. Hiến pháp có vị trí như thế nào trong hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật? Vai trò của Quốc hội ở đây được thể hiện như thế nào?
9. Nguyên tắc bất hồi tố là gì? Ý nghĩa của nguyên tắc này trong cuộc
sống?
10. Hiệu lực trở về trước của văn bản? Trong trường hợp nào được áp
dụng?
11. Hiệu lực về không gian và về đối tượng tác động có mối liên hệ như thế
nào với nhau?
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 19
CHƯƠNG: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
1. Khái niệm và đặc điểm của quan hệ pháp luật.
2. Quan hệ pháp luật có phải là quan hệ xã hội không? Quan hệ xã hội có
phải là quan hệ pháp luật không?
3. Có phải mọi quan hệ xã hội đều trở thành quan hệ pháp luật không?
4. Các thành phần của quan hệ pháp luật.
5. Các hình thức thực hiện pháp luật.
6. So sánh các hình thức thực hiện pháp luật.
7. Khái niệm và các dấu hiệu của vi phạm pháp luật.
8. Một hành vi trái pháp luật có phải là vi phạm pháp luật không? Tại sao?
9. Các yếu tố cấu thành của vi phạm pháp luật. Ý nghĩa của việc nghiên
cứu cấu thành của vi phạm pháp luật.
10. Phân biệt các loại lỗi.
11. Khái niệm và đặc điểm của trách nhiệm pháp lý.
12. Căn cứ để truy cứu trách nhiệm pháp lý.
13. Phân loại vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 20
CÁC CHƯƠNG NGÀNH LUẬT
1. Xác định đối tượng điều chỉnh và 
phương pháp điều chỉnh của từng 
ngành luật.
2. Xác định nội dung cơ bản của từng 
ngành luật.
3. Xác định một số văn bản pháp luật cơ 
bản của từng ngành luật.
QUY ĐỊNH VỀ 
CÁCH TÍNH ĐIỂM QUÁ TRÌNH
MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG-
DÀNH CHO LỚP CHẤT LƯỢNG CAO 
Giảng viên:
Th.S. Nguyễn Ngọc Duy Mỹ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 22
CÁCH TÍNH ĐIỂM QUÁ TRÌNH (1)
 50 % điểm môn học;
 Được tính theo nhóm;
 Lớp tự chia thành 07 nhóm, mỗi 
nhóm tối đa là 08 sinh viên;
 Không đổi nhóm trong suốt 
môn học.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 23
CÁCH TÍNH ĐIỂM QUÁ TRÌNH (2)
 Mỗi buổi có 01 bài kiểm tra 
nhóm, có thể bằng nhiều hình 
thức khác nhau (trắc nghiệm, 
làm bài tập, viết bài luận ở 
nhà)
 Tổng cộng có 06 bài
 Điểm tối đa mỗi bài là 01 điểm.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 24
CÁCH TÍNH ĐIỂM QUÁ TRÌNH (3)
 Mỗi buổi có 01 bài thuyết trình 
được phân cho sinh viên chuẩn bị 
trước ít nhất 01 tuần;
 Mỗi nhóm thuyết trình 01 lần;
 Điểm tối đa bài thuyết trình: 04;
 Điểm của bài kiểm tra và bài thuyết 
trình được cộng dồn thành điểm 
quá trình. 
Quy định về thuyết trình (1)
 Sau khi nhận được đề tài, nhóm gặp trực tiếp giảng viên để được
hướng dẫn nội dung, tài liệu và cách thức thể hiện bài thuyết trình thật
tốt. Sau đó, sản phẩm phải nộp cho giảng viên trực tiếp hoặc qua e-
mail trước 20h thứ 3 cùng tuần thuyết trình. Cùng lúc đó, gửi 1 bản lên
email chung của lớp để các nhóm khác tham khảo.
 Giảng viên sẽ có hướng xử lý đối với từng sinh viên không tham gia
vào hoạt động của nhóm, có xem xét đến lý do sức khoẻ và sự cố gia
đình;
 Nội dung: do giảng viên phân công;
 Hình thức thể hiện: có thể thực hiện bài thuyết trình bằng bất kỳ
hình thức nào, sao cho phù hợp với thời lượng quy định và chuyển tải
được toàn bộ nội dung. Hình thức thuyết trình phải được sự đồng
ý của giảng viên trước khi thể hiện. Thời lượng tối đa: 30 phút
(chưa kể phần trả lời câu hỏi của lớp).
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 25
Quy định về thuyết trình (2)
Tiêu chí tính điểm:
 Nộp và trình bày đúng thời gian quy định;
 VỀ NỘI DUNG: thể hiện đầy đủ, thống nhất nội dung cần
diễn đạt, trình bày cấu trúc và ý tưởng cho người nghe dễ
nắm bắt, phân tích được nội dung (nếu có yêu cầu), trả lời
được các câu hỏi của người nghe;
 VỀ HÌNH THỨC: trình bày hấp dẫn, dễ thu hút, có tính
chuyên nghiệp (qua phương pháp trình bày, qua phong cách
của người trình bày, qua ngôn ngữ sử dụng để trình bày),
có sự tham gia đầy đủ và cân đối giữa các thành viên của
nhóm.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 26
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 27
NỘI DUNG 
CÁC CHƯƠNG
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 28
CHƯƠNG 
BỘ MÁY NHÀ NƯỚC 
TRONG QUẢN LÝ KINH TẾ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 29
GIỚI THIỆU
1. KHÁI NIỆM, ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC
2. HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC:
 Hình thức chính thể nhà nước
 Hình thức cấu trúc nhà nước
 Chế độ chính trị
3. BỘ MÁY NHÀ NƯỚC NƯỚC CHXHCN VIỆT 
NAM
4. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ KINH TẾ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 30
KHÁI NIỆM NHÀ NƯỚC 
Nhà nước là một bộ máy
quyền lực đặc biệt do giai
cấp thống trị lập ra để duy
trì việc thống trị về chính
trị, kinh tế, tư tưởng đối
với toàn bộ xã hội.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 31
ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC 
1. Nhà nước là một bộ máy quyền lực
công cộng đặc biệt
2. Nhà nước có chủ quyền quốc gia
3. Nhà nước xác định các loại thuế, tổ 
chức việc thu thuế 
4. Nhà nước đặt ra hệ thống pháp luật 
và điều hành xã hội trên cơ sở hệ 
thống pháp luật đó
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 32
HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC-
Khái niệm
Hình thức nhà nước là
cách thức tổ chức bộ
máy quyền lực nhà
nước và phương pháp
thực hiện quyền lực nhà
nước.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 33
HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC-
Các yếu tố tạo thành
1. Hình thức chính thể nhà
nước
2. Hình thức cấu trúc nhà
nước
3. Chế độ chính trị
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 34
HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC-
Hình thức chính thể nhà nước
Là cách thức và trình tự
lập ra các cơ quan tối
cao của nhà nước và
mối liên hệ giữa các cơ
quan đó trong bộ máy
nhà nước.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 35
HÌNH THỨC CHÍNH THỂ 
NHÀ NƯỚC
CHÍNH THỂ 
QUÂN CHỦ
CHÍNH THỂ 
CỘNG HÒA
QUÂN CHỦ
TUYỆT ĐỐI
QUÂN CHỦ 
TƯƠNG ĐỐI
CỘNG HÒA 
QUÝ TỘC
CỘNG HÒA 
DÂN CHỦ
CỘNG HÒA 
TỔNG THỐNG
CỘNG HÒA 
ĐẠI NGHỊ
CỘNG HÒA 
HỖN HỢP
QUÂN CHỦ TƯƠNG ĐỐI
NHỊ NGUYÊN
QUÂN CHỦ TƯƠNG ĐỐI 
ĐẠI NGHỊ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 36
HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC-
Hình thức cấu trúc nhà nước
Là cách thức tổ chức bộ máy
nhà nước theo các đơn vị
hành chính – lãnh thổ và
việc xác định mối liên hệ
giữa các cơ quan nhà
nước, giữa trung ương và
địa phương.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 37
CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ
Chế độ chính trị là tổng 
thể các phương pháp, thủ 
đoạn mà các cơ quan nhà 
nước sử dụng để thực 
hiện quyền lực nhà nước.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 38
BỘ MÁY NHÀ NƯỚC VIỆT NAM-
Nguyên tắc tổ chức và hoạt động
1. Nguyên tắc tất cả quyền lực 
nhà nước thuộc về nhân dân
2. Nguyên tắc Đảng lãnh đạo
3. Nguyên tắc tập trung dân chủ
4. Nguyên tắc pháp chế XHCN
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 39
BỘ MÁY NHÀ NƯỚC VIỆT NAM-
Các cơ quan trong BMNN
1. Quốc hội
2. Chủ tịch nước
3. Chính phủ
4. Hội đồng nhân dân các cấp
5. Ủy ban nhân dân các cấp
6. Tòa án nhân dân các cấp
7. Viện kiểm sát nhân dân các cấp
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 40
BỘ MÁY 
NHÀ NƯỚC
CƠ QUAN 
QUYỀN LỰC 
NHÀ NƯỚC
CƠ QUAN 
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
CƠ QUAN
XÉT XỬ
CƠ QUAN 
KIỂM SÁT
QUỐC HỘI VÀ 
HĐND CÁC CẤP
CHÍNH PHỦ VÀ 
UBND CÁC CẤP
TÒA ÁN 
CÁC CẤP
VIỆN KIỂM SÁT 
CÁC CẤP
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 41
Chính
phủ
Chủ tịch
Nước
TAND Tối cao
Viện Trưởng
VKSDND Tối cao
UBND cấp tỉnh HĐND cấp tỉnh TAND Cấp tỉnh VKSND cấp tỉnh
UBND cấp
huyện
UBND cấp xã
HĐND cấp huyện
HĐND cấp xã
TAND cấp huyện VKSND cấp huyện
Quan hệ hình thành
Quan hệ lãnh đạo
Quốc hội
UBTV QH
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
NƯỚC CỘNG HÒA XHCN VIỆT NAM
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 42
QUỐC HỘI
 Quốc Hội là cơ quan đại biểu cao nhất của
nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao
nhất của nước CHXHCNVN.
 Quốc Hội là cơ quan vừa mang tính đại diện
vừa mang tính quyền lực:
 Tính đại diện được thể hiện ở việc Quốc Hội do cử
tri cả nước bầu ra;
 Tính quyền lực được thể hiện ở việc Quốc Hội là
cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp,
có quyền giám sát tối cao toàn bộ hoạt động của
nhà nước.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 43
CHỦ TỊCH NƯỚC
 Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà
nước, thay mặt nước CHXHCNVN về đối
nội và đối ngoại;
 Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo
cáo công tác trước Quốc Hội;
 Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội
bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng
chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối
cao, Viện trưởng VKSNDTC.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 44
CHÍNH PHỦ
Chính phủ là cơ quan chấp hành
của Quốc Hội, cơ quan hành
chánh nhà nước cao nhất của
nước Cộng hòa XHCN VN.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 45
TÒA ÁN NHÂN DÂN CÁC CẤP
 Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của 
nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam
 Hệ thống tòa án ở nước ta bao gồm :
 Tòa án nhân dân tối cao
 Tòa án nhân dân cấp tỉnh
 Tòa án nhân dân cấp huyện 
 Tòa án quân sự
 Tòa án đặc biệt (do Quốc Hội quyết định 
thành lập khi cần thiết) 
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 46
VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN CÁC CẤP
 Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan thực hành 
quyền công tố ... đẳng với nhau, có nghĩa vụ và quyền ngang
nhau về mọi mặt trong gia đình.
 Vợ, chồng tôn trọng và giữ gìn danh dự, nhân phẩm, uy tín cho
nhau. Cấm vợ, chồng có hành vi ngược đãi, hành hạ, xúc phạm
đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của nhau.
 Vợ, chồng tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của
nhau; không được cưỡng ép, cản trở nhau theo hoặc không
theo một tôn giáo nào.
 Vợ, chồng cùng bàn bạc, giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhau chọn
nghề nghiệp; học tập, nâng cao trình độ văn hoá, chuyên môn,
nghiệp vụ; tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hoá, xã
hội theo nguyện vọng và khả năng của mỗi người.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 165
Một số vấn đề đặc biệt về 
quan hệ giữa vợ và chồng
 Đại diện cho nhau giữa vợ, chồng
 Quan hệ hôn nhân khi một bên bị tuyên
bố là đã chết mà trở về
 Tài sản chung của vợ chồng
 Tài sản riêng của vợ, chồng
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 166
Ly hôn
 Quyền yêu cầu toà án giải quyết việc ly
hôn
 Căn cứ cho ly hôn
 Thuận tình ly hôn
 Ly hôn theo yêu cầu của một bên
 Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 167
Một số nội dung khác của 
Luật HN&GĐ
 Xác định cha, mẹ, con
 Con nuôi
 Quan hệ hôn nhân có yếu tố nước 
ngoài
 Xử lý vi phạm về việc thực hiện luật hôn 
nhân và gia đình...
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 168
CHƯƠNG 
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG
VÀ
TỐ TỤNG DÂN SỰ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 169
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
1. BỘ LUẬT LAO ĐỘNG NĂM 2012
2. LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI NĂM 
2006
3. BỘ LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ NĂM 
2004 VÀ LUẬT SỬA ĐỔI BỔ SUNG 
NĂM 2011
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 170
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG
1. NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
2. NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA 
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 171
NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
 Khái niệm ngành luật lao động
 Đối tượng điều chỉnh
 Phương pháp điều chỉnh
 Những nguyên tắc cơ bản của luật lao 
động
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 172
NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
Khái niệm ngành luật lao động:
 Ngành luật lao động là ngành luật độc lập
trong hệ thống các ngành luật của pháp luật
Việt Nam, bao gồm những quy tắc và quy
phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã
hội phát sinh giữa:
 người lao động với người sử dụng lao động;
 giữa người lao động, người sử dụng lao động với
các cơ quan chức năng của nhà nước về lao động.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 173
NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
Đối tượng điều chỉnh:
 Nhóm 1:quan hệ lao động
 Nhóm 2: các quan hệ xã hội khác có 
liên quan chặt chẽ hoặc phát sinh từ 
quan hệ lao động. 
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 174
NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
Phương pháp điều chỉnh:
 Phương pháp thỏa thuận
 Phương pháp mệnh lệnh
 Phương pháp có sự tác động của 
công đoàn
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 175
NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP 
LUẬT LAO ĐỘNG
Những nguyên tắc cơ bản:
 Nguyên tắc tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc và 
tự do thuê mướn lao động;
 Nguyên tắc trả lương hoặc trả công theo năng suất 
lao động, chất lượng và hiệu quả công việc;
 Nguyên tắc bảo hộ lao động toàn diện;
 Nguyên tắc được nghỉ ngơi theo chế độ có hưởng 
lương;
 Nguyên tắc được hưởng bảo hiểm xã hội, phúc lợi xã 
hội và các quyền lợi khác;
 Nguyên tắc tôn trọng quyền tự do liên kết và lập hội 
của người lao động và người sử dụng lao động.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 176
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Hợp đồng lao động
 Thỏa ước lao động tập thể
 Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi
 Tiền lương
 Bảo hộ lao động
 Bảo hiểm xã hội
 Kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất
 Giải quyết tranh chấp lao động
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 177
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Hợp đồng lao động:
 hợp đồng lao động không xác định thời 
hạn; 
 hợp đồng xác định thời hạn (từ đủ 12 
tháng đến 36 tháng); 
 hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo một công 
việc nhất định mà thời hạn dưới 12 tháng.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 178
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
Thời hạn báo trước (tt): Khi đơn phương chấm dứt
hợp đồng lao động, người lao động phải báo cho
người sử dụng lao động biết trước:
 Đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn:
ít nhất 45 ngày; người lao động bị ốm đau, tai nạn
đã điều trị sáu tháng liền thì phải báo trước ít nhất
03 ngày.
 Đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ
12 tháng đến 36 tháng, hợp đồng lao động theo mùa
vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn
dưới 12 tháng:
 Người lao động nữ có thai phải nghỉ việc theo chỉ định của
thầy thuốc: tuỳ thuộc vào thời hạn do thầy thuốc chỉ định.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 179
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Thời hạn báo trước (tt):
 ít nhất 30 ngày (nếu là hợp đồng xác định thời 
hạn từ đủ 12 tháng đến 36 tháng); ít nhất 03 
ngày (nếu là hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo 
một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 
tháng), trong trường hợp: 
 Bản thân hoặc gia đình thật sự có hoàn cảnh khó khăn 
không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng;
 Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở các cơ quan dân 
cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà 
nước;
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 180
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Thời hạn báo trước (tt): 
 ít nhất 03 ngày: nếu
 Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc
hoặc không được bảo đảm các điều kiện làm việc đã thoả
thuận trong hợp đồng;
 Không được trả công đầy đủ hoặc trả công không đúng thời
hạn đã thoả thuận trong hợp đồng;
 Bị ngược đãi; bị cưỡng bức lao động
 Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị ba tháng liền đối
với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn
từ đủ 12 tháng đến 36 tháng và một phần tư thời hạn hợp
đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa
vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12
tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 181
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Hợp đồng lao động (tt): Khi đơn phương
chấm dứt hợp đồng lao động, trừ trường hợp
người lao động bị kỷ luật sa thải, người sử
dụng lao động phải báo cho người lao động
biết trước:
 ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không
xác định thời hạn;
 ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác
định thời hạn từ đủ 12 tháng đến 36 tháng;
 ít nhất ba ngày đối với hợp đồng lao động theo
mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời
hạn dưới 12 tháng.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 182
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Thỏa ước lao động tập thể:
 là thoả thuận bằng văn bản giữa
người sử dụng lao động và tập thể
người lao động về các điều kiện lao
động và sử dụng lao động, quyền lợi
và nghĩa vụ của hai bên trong quan
hệ lao động.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 183
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Thời giờ làm việc, nghỉ ngơi:
 Thời giờ làm việc : không quá 8 giờ trong
một ngày hoặc 40 giờ trong một tuần
 Thời giờ nghỉ ngơi : được tính theo ca,
theo ngày, theo tuần và theo năm
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 184
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Tiền lương: (???)
 Không thấp hơn mức lương tối thiểu
 Được trả thêm lương nếu làm thêm giờ:
 Vào ngày thường, ít nhất bằng 150%.
 Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%
 Vào ngày lễ, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất
bằng 300%
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 185
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Bảo hộ lao động:
 trang bị phương tiện cá nhân;
 khám sức khoẻ, bồi dưỡng;
 quy định về bảo hộ đối với một số loại lao
động đặc biệt như: lao động nữ, lao động
chưa thành niên, người tàn tật
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 186
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Bảo hiểm xã hội:
 Bảo hiểm xã hội bắt buộc: 
 Ốm đau
 Thai sản
 Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
 Hưu trí
 Tử tuất
 Bảo hiểm xã hội tự nguyện:
 Hưu trí
 Tử tuất
 Bảo hiểm thất nghiệp:
 Trợ cấp thất nghiệp
 Hỗ trợ học nghề
 Hỗ trợ tìm việc làm
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 187
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Kỷ luật lao động:
 khiển trách (bằng miệng hoặc bằng văn bản) 
 kéo dài thời hạn nâng lương không quá 6 tháng 
 chuyển làm công việc khác có mức lương thấp hơn trong 
thời hạn tối đa là 6 tháng 
 cách chức 
 sa thải
 Trách nhiệm vật chất
 Bồi thường những thiệt hại về tài sản, do vi phạm kỷ luật lao 
động hoặc do sơ suất khi làm việc gây ra cho người sử dụng 
lao động;
 Mức bồi thường thiệt hại phụ thuộc vào hình thức và mức 
độ gây thiệt hại.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 188
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN 
CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
 Giải quyết tranh chấp lao động:
 Tranh chấp lao động cá nhân: hòa giải -
tòa án.
 Tranh chấp lao động tập thể: hòa giải - hội 
đồng trọng tài lao động cấp tỉnh - tòa án
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 189
PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ
1. Khái niệm pháp luật tố tụng dân 
sự
2. Những nguyên tắc của tố tụng 
dân sự
3. Chủ thể trong tố tụng dân sự
4. Các giai đoạn của tố tụng dân sự
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 190
Khái niệm pháp luật tố 
tụng dân sự
Là tổng hợp các quy phạm pháp luật
điều chỉnh các quan hệ xã hội
phát sinh giữa tòa án, viện kiểm
sát với những người tham gia tố
tụng trong quá trình tòa án giải
quyết án dân sự và thi hành án
dân sự.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 191
Các nguyên tắc của pháp 
luật tố tụng dân sự
 Quyền yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp.
 Quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự.
 Các đương sự có quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng
cứ cho toà án và chứng minh cho yêu cầu của mình
là có căn cứ và hợp pháp.
 Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tố tụng dân
sự.
 Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử vụ án dân sự.
Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân xét xử độc lập và
chỉ tuân theo pháp luật.
 Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân
sự.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 192
Các chủ thể trong tố tụng 
dân sự
 CHỦ THỂ TIẾN HÀNH TỐ TỤNG:
 Cơ quan tiến hành tố tụng: Toà án nhân dân, Viện kiểm
sát nhân dân.
 Người tiến hành tố tụng: Chánh án Toà án, Thẩm phán,
Hội thẩm nhân dân, Thư ký Toà án; Viện trưởng Viện
kiểm sát, Kiểm sát viên.
 CHỦ THỂ THAM GIA TỐ TỤNG:
 Các đương sự (nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi,
nghĩa vụ liên quan);
 Những người tham gia tố tụng khác (người bảo vệ quyền
và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người
giám định, người phiên dịch, người đại diện).
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 193
Các giai đoạn trong tố 
tụng dân sự
 Khởi kiện và thụ lý vụ án
 Chuẩn bị xét xử
 Xét xử: 
 Thủ tục xét xử sơ thẩm
 Thủ tục xét xử phúc thẩm
 Thủ tục xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật:
 Giám đốc thẩm
 Tái thẩm
 Thi hành bản án, quyết định của toà 
án 
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 194
CHƯƠNG 
PHÁP LUẬT 
HÀNH CHÍNH
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 195
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
1. LUẬT CÁN BỘ CÔNG CHỨC NĂM 
2008
2. LUẬT VIÊN CHỨC NĂM 2010
3. LUẬT XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH 
CHÍNH NĂM 2012
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 196
LUẬT HÀNH CHÍNH
 Khái niệm
 Đối tượng điều chỉnh
 Phương pháp điều chỉnh
 Một số chế định cơ bản
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 197
LUẬT HÀNH CHÍNH
 Khái niệm:
Là một ngành luật độc lập trong hệ thống pháp luật
Việt Nam, bao gồm tổng hợp các quy phạm pháp luật
do nhà nước ban hành điều chỉnh các quan hệ xã
hội:
 phát sinh trong quá trình hoạt động quản lý hành chính của
các cơ quan hành chính nhà nước,
 các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình các cơ quan
nhà nước xây dựng và ổn định chế độ công tác nội bộ của
mình,
 trong quá trình các cá nhân, tổ chức thực hiện hoạt động
quản lý hành chính đối với các vấn đề cụ thể do pháp luật
quy định
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 198
LUẬT HÀNH CHÍNH
 Đối tượng điều chỉnh:
 Nhóm 1: những quan hệ trong hoạt động quản lý
nhà nước của các cơ quan hành chính nhà nước
 Nhóm 2: những quan hệ có tính chất quản lý,
hình thành trong quá trình các cơ quan nhà nước
xây dựng, củng cố tổ chức bộ máy và chế độ công
tác nội bộ của cơ quan
 Nhóm 3: những quan hệ quản lý hình thành
trong quá trình một sổ tổ chức và cá nhân thực
hiện chức năng quản lý nhà nước đối với những
vấn đề cụ thể mà pháp luật quy định
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 199
LUẬT HÀNH CHÍNH
 Phương pháp điều chỉnh:
 Phương pháp hành chính- mệnh 
lệnh
 Phương pháp thỏa thuận
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 200
LUẬT HÀNH CHÍNH
 Một số chế định cơ bản:
 Chế định về cán bộ, công chức, 
viên chức 
 Chế định về trách nhiệm hành 
chính
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 201
CHƯƠNG 
PHÁP LUẬT 
HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG 
HÌNH SỰ
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 202
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
1. BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 1999 VÀ 
LUẬT SỬA ĐỔI NĂM 2009
2. BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ NĂM 
2003
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 203
LUẬT HÌNH SỰ
1. Khái niệm
2. Đối tượng điều chỉnh
3. Phương pháp điều chỉnh
4. Một số chế định cơ bản
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 204
LUẬT HÌNH SỰ
 Khái niệm:
Là một ngành luật độc lập trong hệ
thống pháp luật Việt Nam, bao gồm
tổng hợp các quy phạm pháp luật do
nhà nước ban hành trong đó xác định
hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là
tội phạm đồng thời quy định hình phạt
cho chủ thể tội phạm đó.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 205
LUẬT HÌNH SỰ
 Đối tượng điều chỉnh:
 những quan hệ xã hội phát sinh
giữa một bên là nhà nước và
người phạm tội
 Phương pháp điều chỉnh:
 Phương pháp quyền uy mệnh 
lệnh
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 206
LUẬT HÌNH SỰ
 Một số chế định cơ bản:
 Chế định về tội phạm
 Chế định về hình phạt:
 Hình phạt chính
 Hình phạt bổ sung
 Các biện pháp tư pháp
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 207
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
1. Khái niệm
2. Đối tượng điều chỉnh
3. Phương pháp điều chỉnh
4. Các giai đoạn tố tụng
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 208
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
 Khái niệm: là một ngành luật độc lập
bao gồm tổng hợp các quy phạm pháp
luật do nhà nước ban hành điều chỉnh
quá trình giải quyết một vụ án hình
sự.
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 209
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
 Đối tượng điều chỉnh:
 là những quan hệ xã hội phát sinh từ việc khởi tố,
điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án
 Phương pháp điều chỉnh:
 Phương pháp quyền uy mệnh lệnh
 Phương pháp phối hợp và chế ước
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 210
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
 Các chủ thể trong tố tụng:
Chủ thể tiến hành tố tụng
Chủ thể tham gia tố tụng
October 3, 2013 NGUYỄN NGỌC DUY MỸ, LL.M 211
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
 Các giai đoạn tố tụng:
 Khởi tố vụ án hình sự
 Điều tra vụ án hình sự
 Truy tố
 Xét xử
 Thi hành án