Bài giảng Phân tích thiết kế hệ điều hành - Chủ đề 2: UML - Lương Trần Hy Hiến

OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 1 HIENLTH
Chủ đề 2: UML
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 2 HIENLTH
Giới thiệu về UML
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 3 HIENLTH
History of UML
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 4 HIENLTH
Tổng quan về UML
• UML (Unified Model Language) là một ngôn ngữ 
dùng cho phân tích thiết kế hướng đối tượng 
(OOAD – Object Oriented Analys and Design)
• Được duy trì và phát triển bởi OMG (Object 
Management Group), do Jacobson, Booch, 
Rumbaugh sáng lập. Ngoài ra còn có hàng trăm 
các tập đoàn lớn khác bảo trợ phát triển.
• UML 2.x có 13 loại biểu đồ để thể hiện các khung 
nhìn khác nhau (View) về hệ thống.
• Các biểu đồ UML cho ta cái nhìn rõ hơn về hệ 
thống (cả cái nhìn tĩnh và động)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 5 HIENLTH
Tổng quan về UML
• Hiện nay UML được sử dụng rất phổ biến trong 
các dự án phần mềm.
• UML thể hiện phương pháp phân tích hướng đối 
tượng nên không lệ thuộc ngôn ngữ lập trình.
• Có rất nhiều công cụ phần mềm hỗ trợ phân tích 
thiết kế dùng UML.
• Nhiều công cụ có thể sinh ra mã từ UML và ngược 
lại (từ mã thành UML-Reverse Eng)
• UML không phải là ngôn ngữ lập trình!
• Phiên bản mới nhất của UML là 2.5 (www.omg.org)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 6 HIENLTH
UML dùng để làm gì ?
• UML là một ngôn ngữ dùng để:
1. Trực quan hóa (Visualizing)
2. Đặc tả (Specifying)
3. Xây dựng (Constructing)
4. Viết tài liệu (Documenting)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 7 HIENLTH
Trực quan hóa - Visualizing
•Dùng tập các ký hiệu đồ họa phong phú để 
biểu diễn hệ thống đang được nghiên cứu.
•Hệ thống ký hiệu đều có ngữ nghĩa chặt 
chẽ, có thể hiểu bởi nhiều công cụ khác 
nhau.
•Giúp cho các nhà thiết kế, nhà lập trình khác 
biệt về ngôn ngữ đều có thể hiểu được. 
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 8 HIENLTH
UML là ngôn ngữ cho đặc tả -
specifying
UML giúp xây dựng các mô hình chính xác, đầy 
đủ và không nhập nhằng. 
Tất cả các công đoạn từ phân tích, thiết kế cho 
đến triển khai đều có các biểu đồ UML biểu 
diễn. 
Use case (dùng cho phân tích); Class, 
Sequence, Activity... (cho thiết kế); Component, 
Deployment (cho triển khai).
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 9 HIENLTH
Xây dựng - Constructing
•Các mô hình UML có thể kết nối với nhiều ngôn 
ngữ lập trình. Tức là có thể ánh xạ các mô hình 
UML về một NNLT như C++, Java, C#...
•Việc chuyển các mô hình trong UML thành 
Code trong ngôn ngữ lập trình Forward 
engineering
•Việc chuyển ngược trở lại code trong một ngôn 
ngữ lập trình thành UML Reverse 
Engineering.
•Cần công cụ để chuyển đổi “xuôi” & “ngược”
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 10 HIENLTH
UML là ngôn ngữ giúp viết tài liệu
•Giúp xây dựng tài liệu đặc tả - requirements
•Tài liệu kiến trúc (architecture)
•Tài liệu thiết kế
•Source code
•Tài liệu để kiểm thử - Test
•Tài liệu mẫu - Prototype
•Tài liệu triển khai – Deployment
• ............
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 11 HIENLTH
Một số Case Tool hỗ trợ UML
•Rational Rose (của hãng Rational) 
128.ibm.com/developerworks/downloads/r/rsd/
•Visual Paradigm 
•Microsoft Visio www.microsoft.com
•Power designer 
•Visual Case 
•Pacestar UML Diagrammer 
www.peacestar.com
•Astah: 
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 12 HIENLTH
Một số biểu đồ UML cơ bản
Chiều cao   
View 1
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 13 HIENLTH
Một số biểu đồ UML cơ bản
Chiều cao phía sau 
View 2
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 14 HIENLTH
Một số biểu đồ UML cơ bản
View 3
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 15 HIENLTH
Thành phần của ngôn ngữ UML
•Hướng nhìn (View)
•Biểu đồ (diagram)
•Phần tử mô hình hóa (model element)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 16 HIENLTH
“4 + 1” view
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 17 HIENLTH
Khung nhìn (View)
• Use case view: chỉ ra chức năng hệ thống, nhìn từ tác nhân 
bên ngoài.
• Logical view: chỉ ra chức năng được thiết kế bên trong hệ 
thống ntn qua các khái niệm cấu trúc tĩnh cũng như ứng xử 
động của hệ thống.
• Component view: chỉ ra khía cạnh tổ chức của các thành 
phần code.
• Concurrency view: chỉ ra sự tồn tại đồng thời trong hệ 
thống, hướng đến việc giao tiếp và đồng bộ hóa trong hệ 
thống.
• Deployment view: chỉ ra khía cạnh triển khai hệ thống tập 
trung vào kiến trúc vật lý
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 18 HIENLTH
Khung nhìn (view)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 19 HIENLTH
Các biểu đồ UML chính
• Các biểu đồ cấu trúc:
• Biểu đồ lớp (Class diagram)
• Biểu đồ đối tượng (Object diagram)
• Biểu đồ gói (Package diagram)
• Biểu đồ thành phần (Component diagram)
• Biểu đồ triển khai (Deployment diagram)
• Các biểu đồ hành vi:
• Biểu đồ ca sử dụng (Use-case diagram)
• Biểu đồ hoạt động (Activity diagram)
• Biểu đồ máy trạng thái (State machine diagram)
• Biểu đồ trình tự (Sequence diagram)
• Biểu đồ giao tiếp (Communication diagram)
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 20 HIENLTH
Một số biểu đồ UML cơ bản
1
Biểu đồ ca 
sử dụng
Use Case 
Diagram
StateComponent Deployment
Communication/ 
Collaboration
InteractionTimming
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 21 HIENLTH
Sơ đồ lớp và đối tượng
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 22 HIENLTH
Sơ đồ Use Case
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 23 HIENLTH
Sơ đồ Thành phần
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 24 HIENLTH
Sơ đồ triển khai
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 25 HIENLTH
Sơ đồ tuần tự và hợp tác
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 26 HIENLTH
Sơ đồ trạng thái
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 27 HIENLTH
Sơ đồ hoạt động
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 28 HIENLTH
References
Bài giảng này có tham khảo:
•Slide bài giảng “Xây dựng phần mềm hướng 
đối tượng”, Trần Minh Triết, ĐH KHTN TpHCM.
•Slide bài giảng “Phân tích Thiết kế HTTT 
hướng đối tượng”, Nguyễn Trần Minh Thư, ĐH 
KHTN TpHCM.
•Slide bài giảng Kỹ nghệ phần mềm, ĐH Công 
nghệ, ĐHQG Hà Nội.
•UML, Nguyễn Văn Quý, APTECH, Hưng Yên.
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 29 HIENLTH
Câu hỏi và thảo luận
OOAD – FIT of HUTECH CH2 - 30 HIENLTH
Thank you!!!