Bài giảng Miễn dịch học - Chương 4a: Các quá trình miễn dịch

9/13/2012
1
CÁC QUÁ TRÌNH MIỄN DỊCH
BÀI GIẢNG MIỄN DỊCH HỌC
1
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐƯMD ĐẶC HIỆU
 Giành riêng cho từng loại QĐKN
Chỉ hình thành khi được kích thích bởi QĐKN đó
Chỉ phản ứng với QĐKN đó
 Tế bào chính tạo ra ĐƯMD đặc hiệu: lymphô bào T và B
Lymphô bào B sinh ra kháng thể: (antibody producing 
response)
Lymphô bào T sinh Tế bào ĐƯMD ( cell mediated 
immunity – CMI)
2
9/13/2012
2
 Trong quá trình hình thành ĐƯMD đặc hiệu các tế 
bào lymphô phải có quá trình nhận dạng QĐKN:
Nhận dạng QĐKN ngoại lai 
Nhận dạng QĐKN nội tại
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐƯMD ĐẶC HIỆU
3
2. Cơ quan và tế bào lymphô
 2.1.: Cơ quan lymphô: là những cơ quan tập họp 
nhiều tế bào lymphô
Cơ quan lymphô trung ương: nơi xảy ra sự biệt hoá của tế 
bào lymphô ( tuỷ xương, tuyến ức, tuyến Bursa Fabricius)
Cơ quan lymphô ngoại vi: nơi các tế bào lymphô đến cư 
ngụ sau khi đã được biệt hoá cơ bản , có thể phản ứng với 
kháng nguyên để sinh ra đáp ứng miễn dịch ( hạch 
lymphô, lách..)
4
9/13/2012
3
5
6
9/13/2012
4
7
8
9/13/2012
5
Tế bào lymphô
9
Tế bµo lymph« T ( Thymus dependent cell)
Qu¸ tr×nh biÖt ho¸ cã 3 giai ®o¹n. 
Giai ®o¹n trong tuû x-¬ng: TÕ bµo gèc ( cßn gäi lµ 
tÕ bµo t¹o m¸u ®a n¨ng) trong tuû x-¬ng tÕ bµo 
h-íng dßng T 
10
Tế bào lymphô
9/13/2012
6
11
Giai ®o¹n trong tuyÕn øc: x¶y ra qu¸ tr×nh chän läc ©m 
tÝnh vµ d-¬ng tÝnh:
Chän läc d-¬ng tÝnh : qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c tÕ bµo 
ph¶n øng víi c¸c Q§KN l¹. Trong qu¸ tr×nh nµy, tÕ bµo 
h-íng dßng T tiÒn thym« bµo thym« bµo 
lymph« bµo CD4 vµ lymph« bµo CD8.
Chän läc ©m tÝnh: qu¸ tr×nh triÖt tiªu hoÆc bÊt ho¹t 
nh÷ng tÕ bµo T cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi c¸c Q§KN 
cña b¶n th©n c¬ thÓ.
1. Sự chọn lọc dương tính
 Liên quan đến khả năng nhận biết ra các phân tử MHC 
trên các tế bào khác thông qua TCR của tế bào tuyến ức
vùng lõi
lympho CD4+ 
có khả năng nhận ra 
phân tử MHC lớp II
lympho CD8+ 
có khả năng nhận biết 
phân tử MHC lớp I
Những tế bào không 
nhận biết được
Tiếp tục qua sự 
chọn lọc lần 2 
(apoptosis)
BIỆT HÓA CHỌN DÒNG TẾ BÀO T
9/13/2012
7
2. Sự chọn lọc âm tính
 Liên quan đến khả năng phản ứng với kháng
nguyên bản thân
Các tế bào đã qua 
sự chọn lọc dương tính
có một ái lực quá mạnh 
với kháng nguyên bản thân
khả năng phản ứng với 
kháng nguyên bản thân yếu 
hay không có
Chết theo chương trình
(Apoptosis)
Di chuyển vào các 
trung tâm lympho ngoai vi 
để tiếp tục trưởng thành
BIỆT HÓA CHỌN DÒNG TẾ BÀO T
14
 Giai ®o¹n tr-ëng thµnh: t¹i m¸u ngo¹i vi vµ 
m« lymph«.T¹i m« lymph«, c¸c tÕ bµo T c- 
ngô ë nh÷ng vïng nhÊt ®Þnh ( vïng phô 
thuéc tuyÕn øc) 
9/13/2012
8
Tuû x-¬ng
TuyÕn øc
M¸u vµ m« lymph«
Ghi chó:
cCD3: CD3 biÓu 
hiÖn trong bµo 
t-¬ng
sCD3: CD3 biÓu 
hiÖn bÒ mÆt
TCR: thô thÓ 
dµnh cho
kh¸ng nguyªn
CD34
CD34
CD7
CD34,
CD7
CD7
CD2
cCD3
CD7,CD2
sCD3,TCR
CD1,CD4,CD8
CD7,CD2,CD3
TCR,CD4
CD7,CD2,CD3
TCR,CD8
15
BIỆT HÓA CHỌN DÒNG TẾ BÀO T
Tại tuyến ức: 2 quần thể chính
Tế bào tuyến ức vùng vỏ
 90% quần thể bên trong tuyến ức
 phần lớn chưa trưởng thành
 có chung một số dấu ấn với các tiền tế bào (CD2) 
nhưng về sau còn xuất hiện thêm một số khác nữa.
Tế bào tuyến ức vùng lõi
 10% quần thể
 đã trưởng thành
 trên màng mặt của chúng có những dấu ấn mới (CD3, 
CD4 hay CD8) cũng như là receptor T (TCR=T Cell 
Receptor).
9/13/2012
9
C¸c dÊu Ên ®Æc tr-ng cña tÕ bµo T
CD3: ë bÒ mÆt tÊt c¶ c¸c tÕ bµo T, lµ gi¸ ®ì cho thô thÓ Ag
CD4: cã ë bÒ mÆt mét quÇn thÓ tÕ bµo T, lµ thô thÓ nhËn 
d¹ng ph©n tö HLA líp II trªn bÒ mÆt c¸c tÕ bµo tr×nh diÖn 
kh¸ng nguyªn ngo¹i lai.
CD8: cã ë bÒ mÆt mét quÇn thÓ tÕ bµo T, lµ thô thÓ nhËn 
d¹ng ph©n tö HLA líp I trªn bÒ mÆt c¸c tÕ bµo tr×nh diÖn 
kh¸ng nguyªn néi t¹i.
CD2: cã ë bÒ mÆt hầu hÕt tÕ bµo T, lµ ph©n tö tham gia 
vµo viÖc kÕt dÝnh tÕ bµo T víi c¸c tÕ bµo kh¸c. 
17
TB nhiÔm virut
Q§KN HLA I
CD8CD3
Thô thÓ giµnh 
cho Q§KN
TCD8+
CD4CD3
Q§KN HLA II
Thô thÓ giµnh 
cho Q§KN
APC
TCD4+
18
9/13/2012
10
H×nh ¶nh hoa hång do tÕ bµo T t¹o ra víi hång cÇu cõu19
20
VD: TÕ bµo T g¾n kÕt víi hång cÇu cõu
9/13/2012
11
Chøc n¨ng tÕ bµo T.
Cã 2 chøc n¨ng chÝnh:
H×nh thµnh c¸c kiÓu §¸p øng miÔn dÞch qua trung gian 
tÕ bµo (§¦MDQTGTB). 
§iÒu hoµ c¸c §¦MD . 
Tham gia vµo §¦MD qua trung gian tÕ bµo: 
Do tÕ bµo T CD4, cã sù tham gia cña ®¹i thùc bµo
Do tÕ bµo T CD8 trùc tiÕp g©y ®éc tÕ bµo ®Ých( Cßn goi 
lµ §¦MDQTGTB kiÓu g©y ®éc trùc tiÕp)
21
Tham gia ®iÒu hoµ miÔn dÞch: do c¸c tÕ bµo T 
“regulator” (điều khiển) ®¶m nhËn:
NÕu kh¸ng nguyªn lµ vi khuÈn ký sinh bªn trong tÕ bµo 
hoÆc virus
- TÕ bµo TCD4 (regulator) biÖt ho¸ thµnh Th1 
- TiÕt ra c¸c cytokin IL-2, IL-3, TNF- , TNF-, 
IFN, GM-CSF .
- C¸c cytokin nµy kÝch thÝch ho¹t ®éng cña tÕ 
bµo TCD8
- KÝch thÝch tÕ bµo B s¶n xuÊt ra IgG g©y ra hiÖn 
t-îng opsonin ho¸ ( ho¹t ho¸ §TB) , kÝch thÝch §TB 
nuèt vµ giÕt vi khuÈn.
22
9/13/2012
12
23
NÕu kh¸ng nguyªn lµ ký sinh trïng, vi khuÈn sèng ngoµi tÕ 
bµo, c¸c dÞ Ag 
- TÕ bµo TCD4 (regulator) biÖt ho¸ thµnh Th2 
- TiÕt ra c¸c cytokin: IL-4, IL-5, IL6, IL-10, IL-13. 
- C¸c cytokin nµy kÝch thÝch ho¹t ®éng Basophil, 
Esinophil
- KÝch thÝch tÕ bµo B s¶n xuÊt kh¸ng thÓ IgG, IgM, IgA 
vµ IgE
Có 3 loại tế bào T hiệu lực:
24
Loại 1. Những kháng nguyên của các tác nhân gây
bệnh phát triển trong bào tương (virus), các protein 
nội bào và protein đặc hiệu (protein nội sinh) sẽ
được vận chuyển lên bề mặt tế bào bởi phân tử
MHC lớp I và trình diện cho tế bào TCD8 gây độc
để nó trực tiếp diệt tế bào nhiễm.
9/13/2012
13
25
Loại 2: tế bào lympho T gây viêm (TH1): hoạt hóa
đại thực bào nhiễm để đại thực bào có thể tiêu diệt
các tác nhân gây bệnh nội bào.
Loại 3: tế bào lympho T hỗ trợ (TH2): kích thích
tế bào lympho B sản xuất kháng thể để chống lại
tác nhân gây bệnh.
Có 3 loại tế bào T hiệu lực:
IL-2, IL-3, TNF- , 
TNF-, IFN, GM-CSF
„kÝch thÝch ho¹t ®éng cña tÕ bµo TCD8, 
„kÝch thÝch tÕ bµo B s¶n xuÊt ra IgG 
„g©y ra hiÖn t-îng opsonin ho¸ ( ho¹t ho¸ §TB) , 
„kÝch thÝch §TB nuèt vµ giÕt vi khuÈn.
Vi khuÈn sèng ngoµi
tÕ bµo, KST, dÞ nguyªn
„kÝch thÝch ho¹t ®éng 
Basophil và Esinophil
kÝch thÝch tÕ bµo B s¶n xuÊt
kh¸ng thÓ IgG, IgM, IgA vµ IgE
g©y ng-ng kÕt vi khuÈn
vi khuÈn sèng bªn
trong tÕ bµo, virut
Th1 Th2
APC
APC
IL-4, IL-5, IL6, IL-10, IL-13.
TCD4
øc chÕ
Ho¹t ho¸ Ho¹t ho¸
26
9/13/2012
14
Ho¹t ®éng chÕ tiÕt cytokine cña c¸c tiÓu 
quÇn thÓ tÕ bµo TH1 vµ TH2 vµ c¸c ho¹t 
tÝnh sinh häc cña chóng
H-íng TH1
IL-2
IFN-
TNF
IL-4
IL-5
§¸p øng miÔn 
dÞch qua trung 
gian tÕ bµo (c¸c 
vi sinh vËt néi 
bµo)
§¸p øng miÔn 
dÞch dÞch thÓ 
(c¸c ký sinh 
trïng) 
TÕ bµo T
H-íng TH2
27
TÕ bµo lymph« B ( 
Bone marrow 
dependent cell)
T¹i sao l¹i gäi lµ tÕ 
bµo lymph« B
N¬i biÖt ho¸ tÕ bµo 
lymph« B lµ Bursa 
Fabricius .§Ó ph©n biÖt 
víi c¸c tÕ bµo lymph« T 
biÖt ho¸ t¹i “Thymus” 
c¸c tÕ bµo biÖt ho¸ ®-îc 
gäi lµ “ Bursa 
dependent lymphocyte”, 
viÕt t¾t lµ “B ”.
28
9/13/2012
15
29
Ng-êi vµ c¸c loµi 
®éng vËt cã vó 
kh«ng cã Bursa, 
mµ tÕ bµo lymph« 
B ®-îc biÖt ho¸ t¹i 
Tuû x-¬ng. Nªn 
ch÷ B xuÊt ph¸t tõ 
côm tõ “Bone 
marrow dependent 
lymphocyte” 
Qu¸ tr×nh biÖt ho¸:
Giai ®o¹n trong tuû x-¬ng: TÕ bµo gèc trong tuû 
x-¬ng tÕ bµo h-íng dßng B tiÒn tÕ bµo B tÕ bµo 
B non lymph« bµo B.
Giai ®o¹n tr-ëng thµnh: t¹i m¸u ngo¹i vi vµ m« lymph«. 
T¹i m« lymph«, c¸c tÕ bµo B c- ngô ë nh÷ng vïng nhÊt 
®Þnh t¹o thµnh c¸c nang lymph« ( vïng kh«ng phô thuéc 
tuyÕn øc) 
Giai ®o¹n t¹o kh¸ng thÓ: tÕ bµo B nhËn d¹ng Q§KN vµ 
®-îc các interleukine kÝch thÝch sÏ biÖt ho¸ tiÕp thµnh tÕ 
bµo plasma cã kh¶ n¨ng tiÕt ra kh¸ng thÓ.
30
9/13/2012
16
Giai ®o¹n TB gèc TB h-íng 
dßng B
TiÒn B B ch-a chÝn B chÝn
sIg (Ig bề
mặt)
Kh«ng cã Kh«ng cã Cã chuçi 
trong bµo 
t-¬ng vµ bÒ 
mÆt
Cã SIg bÒ 
mÆt
Cã SIg bÒ 
mÆt
C¸c dÊu Ên 
protªin kh¸c
CD34 CD34,CD10,
CD19,CD20,
CD38,CD40
CD19,CD20,
CD38,CD40
CD19,CD20, 
CD40
CD19,CD20, 
CD21,CD40

Qu¸ tr×nh biÖt ho¸ tÕ bµo B
31
TÕ bµo lymph« B khi ®-îc kÝch thÝch bëi mét Q§KN ®Æc 
hiÖu vµ cã sù hç trî cña tÕ bµo lymph« T th«ng qua IL-2 sÏ 
biÖt ho¸ thµnh tÕ bµo plasma, cã kh¶ n¨ng tiÕt kh¸ng thÓ
B
SIg
Q§KN
Plasmocyte
KT
IL 
32
9/13/2012
17
Tính đặc hiệu và trí nhớ miễn dịch
C¸c dÊu Ên ®Æc tr-ng cña tÕ bµo B
SIg ( Surface Immunoglobulin) ‟ Globulin miÔn dÞch bÒ
mÆt
 Ig tham gia vµo cÊu tróc mµng tÕ bµo (cã phÇn chuçi
peptit cµi vµo cÊu tróc protein mµng tÕ bµo) 
SIg ®ãng vai trß thô thÓ ®Æc hiÖu cho kh¸ng nguyªn. 
Mçi tÕ bµo B chØ ph¶n øng ®Æc hiÖu víi mét Q§KN
Trªn bÒ mÆt mçi tÕ bµo B chØ cã mét lo¹i SIg thuéc vÒ
mét líp nhÊt ®Þnh
C¸c dÊu Ên CD trªn bÒ mÆt tÕ bµo B: CD19,20,21,CD40 
(chøc n¨ng cña c¸c protein nµy ch-a ®-îc biÕt râ)
34
9/13/2012
18
B B B
35
Chøc n¨ng tÕ bµo B
S¶n xuÊt vµ tiÕt ra c¸c Globulin miÔn dÞch ®Æc hiÖu víi 
c¸c kh¸ng nguyªn.
TÕ bµo B tiÕt ra IgG, trong khi bÒ mÆt mang SIgM .
Biệt hóa thành tế bào nhớ : mang trên bề mặt những 
protein giúp phân biệt chúng với tế bào nguyên vẹn và 
tế bào hiệu quả mới được hoạt hoá. 
 Intergrin: protein kết dính
 CD44: thúc đẩy sự di chuyển của tế bào
36
9/13/2012
19
Miễn dịch qua trung gian tế bào.
 Thí nghiệm của Koch
+ Thí nghiệm 1: Lấy vi khuẩn lao có độc lực tiêm 
cho chuột lang bình thường, sau l0 - 14 ngày, xuất 
hiện cục rắn tại nơi tiêm, sau đó vỡ ra hình thành ổ 
loét, ổ loét không thể lành được, cuối cùng chuột 
chết.
37
 + Thí nghiệm 2: Lấy vi khuẩn lao có độc lực, 
tiêm cho chuột đã bị nhiễm lao, sau 2-4 ngày, 
tại nơi tiêm xuất hiện ổ loét nông, ổ loét lành 
nhanh chóng và con chuột không bị chết.
38
Miễn dịch qua trung gian tế bào.
9/13/2012
20
Kết luận 
39
Thí nghiệm của Koch cho thấy: ở những 
chuột lang đã bị nhiễm lao, có đáp ứng miễn 
dịch chống vi khuẩn lao, đáp ứng này giúp cho 
cơ thể khu trú và tiêu diệt được vi khuẩn lao tại 
nơi xâm nhập và không cho chúng lan toả ra 
xung quanh.
Thí nghiệm của Landsteiner và Chase (1942)
 + Thí nghiệm 1: Lấy huyết thanh của chuột 
lang đã bị nhiễm lao, truyền cho chuột lang 
bình thường nhằm tạo ra trạng thái miễn dịch 
thụ động. Sau đó tiêm môi trường canh vi 
khuẩn lao cho chuột, đã được miễn dịch thụ 
động. Kết quả, chuột bị chết, do vi khuẩn lao 
lan toả vào cơ thể.
40
9/13/2012
21
 + Thí dụ 2: Lấy các tế bào lách, hạch lympho 
của chuột đã mẫn cảm với vi khuẩn lao, 
truyền sang chuột bình thường, sau đó tiêm 
canh trùng nuôi vi khuẩn lao cho chuột. Kết 
quả, chuột sống.
41
Thí nghiệm của Landsteiner và Chase (1942)
QUÁ MẪN MIỄN DỊCH
 Quá mẫn khi một đáp ứng miễn dịch xảy ra qúa 
mức hoặc sai quy cách, gây tổn thương mô, là 
một đặc điểm xảy ra khi có tiếp xúc với kháng 
nguyên lần thứ hai
42
9/13/2012
22
Quá mẫn typ I
 Phản ứng dị ứng xảy ra tức thì ngay sau khi 
tiếp xúc với kháng nguyên (dị nguyên) từ lần 
thứ hai trở đi
 Phụ thuộc vào sự tấn công các tế bào mast , 
basophil với dị nguyên và quá trình gắn với 
các lgE đặc hiệu
 Toàn thân : shock phản vệ .
Atopy: da (mề day), tiêu hóa (dị ứng thức ăn),
hô hấp (hen)...
43
Hiện tượng phản vệ
44
Thí nghiệm : 
Tiêm một liều duy nhất 1 mg albumin lòng trắng trứng 
cho một con chuột lang => không thấy điều gì xảy ra
Lặp lại liều tiêm 2 hay 3 tuần sau đó => con chịu một 
phản ứng gọi là phản vệ toàn thân (các phế quản và tiểu phế 
quản bị chít hẹp, co thắt hệ thống cơ trơn, giãn phế nang) 
9/13/2012
23
IgE – Ig của dị ứng
 Xảy ra nơi dị nguyên thâm nhập vào cơ thể
 IgE được sản xuất bởi các tế bào B và tế 
bào T
 Lượng IgE huyết thanh thường tăng cao trong 
bệnh dị ứng và các bệnh nhiễm ký sinh trùng
 IgE tại chỗ sẽ gây mẫn cảm tế bào mast tại 
vùng tiếp xúc 
45
46
9/13/2012
24
Tế bào mast – Trung tâm phản ứng
 Mast thường gặp xung 
quanh các mạch máu 
của hầu hết các mô
 Bề mặt của Mast có 
nhiều thụ thể dành 
cho đoạn Fc của IgE, 
(Fcε-R)
 Fcε-R truyền tín hiệu 
gây vỡ hạt nội bào khi 
có hiện tượng liên kết 
chéo
47
48
9/13/2012
25
Dị ứng atopy
 Một thuật ngữ để chỉ 
một số bệnh có một 
số biểu hiện giống 
nhau như hen, chàm 
và viêm mũi dị ứng.
49
50
9/13/2012
26
Quá mẫn typ II
 Kháng thể chống kháng nguyên bề mặt tác 
dụng lên các phân tử bổ thể và phối hợp với 
nhiều tế bào khác để gây thương tổn các tế 
bào đích và các mô xung quanh
 Các trường hợp : tai biến truyền máu,vàng da 
tan huyết sơ sinh do hệ Rh,...
51
Cơ chế gây tổn thương
52
9/13/2012
27
53
Giải thích: 
Các tế bào thực bào không thể tiêu hóa các tế bào 
đích lớn, khi đó chúng buộc phải phóng thích các hạt tiêu 
thể (lysome) ra chỗ đã mẫn cảm và các hạt này vỡ ra, giải 
phóng các enzym ra ngoài gây tổn thương mô => hiện 
tượng thực bào ngoài (exocytocis) 
Cơ chế gây tổn thương
Phản ứng typ II giữa các cá thể cùng loài 
 Phản ứng truyền máu : Kháng 
thể chống kháng nguyên hệ ABO 
thường là IgM, chúng sẽ gây ngưng 
kết, hoạt hoá bổ thể, và tan máu 
trong lòng mạch. 
 Nhóm Rhesus : Bệnh huyết tán trẻ 
sơ sinh : mẹ (máu Rh-), bào thai 
(Rh+) => gây nên sản xuất kháng 
thể kháng hồng cầu Rh+ trong máu 
mẹ và rồi chuyển sang con qua 
nhau thai 
54
9/13/2012
28
55
Quá mẫn typ III 
 Đây là typ quá mẫn xảy ra do sự tấn công của 
các phức hợp miễn dịch (PHMD) lên các tế bào 
và mô cơ thể. 
 Lắng đọng phức hợp miễn dịch tại mô cơ quan. 
 Ví dụ: Viêm khớp dạng thấp,lupus ban đỏ,viêm 
cầu thận sau nhiễm khuẩn liên cầu...
56
9/13/2012
29
Các thể bệnh phức hợp miễn dịch 
 Nhóm 1: trường hợp nhiễm trùng tồn tại dai 
dẳng , Kháng thể được sản xuất ở mức độ yếu 
dần đến hình thành PHMD mạn tính và lắng 
đọng vào các mô.
 Nhóm 2: biến chứng của bệnh tự miễn, trong 
đó sự sản xuất liên tục tự kháng thể đối với 
một tự kháng nguyên 
 Nhóm 3: được hình thành ở bề mặt cơ thể, sau 
khi tiếp xúc lâu dài với các chất liệu có tính 
kháng nguyên. 
57
Sự lắng đọng của phức hợp miễn dịch 
58
9/13/2012
30
Sự ảnh hưởng của quá mẫn typ III
 PHMD được tạo ra khi thừa kháng nguyên 
hoặc thừa kháng thể 
 Tăng tính thấm thành mạch. 
 PHMD có xu hướng lắng đọng vào những mô 
khác nhau 
 Vị trí của PHMD một phần phụ thuộc vào kích 
thước của phức hợp 
59
Quá mẫn typ IV – Quá mẫn muộn 
 Là đáp ứng miễn dịch thứ phát sau đáp ứng 
miễn dịch tiên phát không thành công. Đáp 
ứng miễn dịch tiên phát có sự tham gia của 
kháng thể; nhưng không xử lí được kháng 
nguyên.
 Vai trò hình thành đáp ứng miễn dịch là do tế 
bào T
60
9/13/2012
31
61
Cơ sở tế bào học của quá mẫn typ IV 
 Quá mẫn typ IV không thể truyền cho cá thể 
khác bằng huyết thanh 
 Tổn thương quá mẫn là hậu quả của phản ứng 
quá mức giữa kháng nguyên
 Tế bào T đã được kích thích giải phóng nhiều 
yếu tố hòa tan có chức năng làm trung gian 
cho đáp ứng quá mẫn 
62
9/13/2012
32
 Giải phóng liên tục các lymphokin bởi tế bào T 
dẫn đến sự tập trung của nhiều loại đại thực 
bào nơi có kháng nguyên xâm nhập. 
 Đại thực bào để lại kháng nguyên vi sinh vật 
trên bề mặt sẽ trở thành tế bào đích cho các 
tế bào giết và sẽ bị tiêu diệt.
 Cytokin hoạt hóa tế bào NK để tiếp tục gây 
các tổn thương khác đối với mô. 
63
Quá mẫn typ V – Quá mẫn kích thích 
 Một tự kháng 
thể chống lại 
một kháng 
nguyên có mặt 
trên màng tế 
bào tuyến giáp 
64