Bài giảng Luật hình sự - Chương 16: Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội

Chương XVI 
Trách nhiệm 
hình sự của người 
chưa thành niên 
phạm tội 
Mục tiêu 
Cung cấp cho người 
học nguyên tắc xử lý 
người CTN phạm tội, 
các biện pháp tư pháp 
và hình phạt áp dụng 
với người CTN phạm 
tội để áp dụng trong 
thực tiễn 
nội dung 
1. Đường lối xử lý người CTN 
phạm tội 
2. Nguyên tắc xử lý người 
CTN phạm tội 
3. BPTP áp dụng đối với 
người CTN phạm tội 
4. Hình phạt áp dụng đối 
với người CTN phạm tội 
Đường lối xử lý người 
chưa thành niên phạm tội 
Là chủ thể 
của tội phạm 
Thực hiên HV nguy hiểm 
cho XH bị coi là PT 
Là đối tượng cần được 
bảo vệ đặc biệt 
Người từ đủ 14 tuổi 
đến dưới 18 tuổi 
Khái niệm n gười CTN phạm tội 
Dễ bị kích động, 
lôi cuốn nhưng cũng 
dễ thay đổi, 
dễ uốn nắn 
Nhiều hoài bão 
nhưng thiếu thực tế 
Dễ tự ái, tự ti, 
hiếu thắng, 
thiếu kiên nhẫn 
Có xu hướng muốn 
tự khẳng định, 
được đánh giá, 
được tôn trọng 
Khả năng 
tự kiềm chế 
chưa cao 
Thiếu nhữn g 
điều kiện 
và bản lĩnh để tự lập 
Trình độ nhận thức 
và kinh nghiệm sống 
hạn chế 
Chưa phát triển 
đầy đủ về thể chất 
và tâm - sinh lý 
8 
đặc điểm 
Những đặc điểm của người C hưa T hành N iên 
Để cải tạo, giáo dục người CTN phạm tội cần : 
Gia đình 
Nhà trường 
Xã hội 
Sự phối hợp 
Vai trò quan trọng 
ÁP DỤNG BLHS ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIấN PHẠM TỘI 
Theo quy định 
của BLHS 
Theo quy định 
Đ.68 Đ.77 
VÀ 
KHễNG TRÁI 
Phải chịu TNHS 
Người chưa thành niờn phạm tội 
Giúp đỡ 
người CTN sửa 
chữa sai lầm 
là chủ yếu 
Những nguyên tắc xử lý người CTN phạm tội 
Nguyên tắc thứ nhất 
Giáo dục 
là chính 
Giúp họ 
trở thành 
CD có ích 
cho XH 
Nguyên tắc thứ hai 
Tội phạm mà họ thực hiện là tội INT hoặc tội n T 
Có nhiều tình tiết giảm nhẹ 
Chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn 
Được gia đình hoặc c Q , tổ chức nhận giám sát, giúp đỡ 
Có thể miễn 
TNHS cho 
người CTN 
nếu: 
Nguyên tắc thứ ba 
đưa vào trường 
giáo dưỡng 
Yêu cầu của 
phòng ngừa 
tội phạm 
Tính chất của 
HV phạm tội 
Chỉ truy cứu TNHS, áp dụng HP đối với 
 người CTN phạm tội khi điều đó là 
cân thiết và phải dựa vào: 
Những đặc điểm 
về nhân thân 
Giáo dục tại xã, 
phường, thị trấn 
Nếu không cần thiết phải áp dụng HP 
thì T . A có thể áp dụng biện pháp tư pháp 
Khụng ỏp dụng hỡnh phạt bổ sung đối với người chưa thành niờn phạm tội 
Khụng ỏp dụng hỡnh phạt tiền đối với người chưa thành niờn phạm tội ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. 
Cho hưởng mức ỏn nhẹ hơn mức ỏn ỏp dụng đối với người đó thành niờn phạm tội tương ứng. 
Hạn chế ỏp dụng hỡnh phạt tự 
Khụng xử phạt tự chung thõn hoặc tử hỡnh 
Nguyên tắc thứ tư 
Đối với người CTN phạm tội : 
nguyên tắc thứ năm 
 á n đã tuyên đối với người CTN phạm tội khi chưa đủ 16 tuổi không được tính để xác định: 
 Tái phạm 
 Tái phạm nguy hiểm 
Biện pháp có tính chất 
giáo dục, phòng ngừa 
Bản chất 
điều kiện 
 PT ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng 
 Môi trường sống của người CTN phạm tội tại xã, phường... tốt cho CT, GD 
thời hạn 
Từ 1 đến 2 năm 
Yêu cầu 
Người CTN phải thực hiện 1 số nghĩa vụ 
2. Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người CTN 
Giáo dục ở xã, phường, thị trấn 
Đưa vào trường giáo dưỡng 
 á p dụng BPTP này nếu xét thấy: 
 Cần phải có KL chặt chẽ 
 Cần phải cách ly người CTN phạm tội khỏi môi trường XH để giáo dục và cải tạo họ. 
Đưa vào trường giáo dưỡng 
 Khi áp dụng biện pháp này, TA cần xem xét: 
 Tính chất nghiêm trọng của HV phạm tội; 
 Nhân thân người phạm tội; 
 Môi trường sống của người CTN 
Đưa vào trường giáo dưỡng 
 Thời hạn giáo dưỡng từ 1 đến 2 năm 
 Người CTN phải thực hiện 1 số nghĩa vụ 
3. Các hình phạt áp dụng đối với người CTN 
GD sâu sắc, gây tổn hại về tinh thần 
tính chất 
 Phạm tội ít nghiêm trọng 
 Nhiều TTGN quy định tại Đ.46 
điều kiện 
án tích 
Xoá sau 6 tháng kể từ khi 
chấp hành xong HP, nếu 
trong thời gian đó người 
CTN không phạm tội mới 
Cảnh cáo 
Phạt tiền 
 Có độ tuổi từ đủ 16 đến dưới 18 
 Có thu nhập hoặc tài sản riêng 
căn cứ 
Không đủ 2 đ/k, không được áp dụng HP tiền 
 T/ch, mức độ nghiêm trọng của TP 
 Tình hình tài chính của người CTN 
 Sự biến động của giá cả 
Điều kiện 
mức phạt 
Không quá 1/2 mức phạt mà luật QĐ 
XAT 
 Đã qua ít nhất 6 tháng 
 Không phạm tội mới... 
 Lâm vào tình trạng khó khăn ĐB 
 Lập công lớn... 
giảm, miễn 
Phạt tiền 
Cải tạo không giam giữ 
 Phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng 
 Có nơi làm việc ổn định hoặc nơi thường trú 
rõ ràng 
điều kiện 
Cải tạo không giam giữ 
nghĩa vụ 
 Chấp hành nghiêm chỉnh PL của NN, các 
QĐ của CQ, TC hoặc chính quyền ĐP 
 Phải tham gia lao động, học tập 
Cải tạo không giam giữ 
 K hông quá 1/2 thời hạn do luật định đối với CTKGG 
 Không bị khấu trừ thu nhập 
thời hạn 
Người CTN có thể được giảm hình phạt CTKGG: 
Đã chấp hành được 1/4 thời hạn CTKGG 
Có nhiều tiến bộ 
Người CTN có thể được miễn chấp hành phần HP CTKGG còn lại nếu: 
Lập công lớn 
Mắc bệnh hiểm nghèo 
Người CTN phạm tội được XAT nếu: 
Kể từ ngày chấp hành xong CTKGG đã qua ít nhất 6 tháng 
Không phạm tội mới trong thời gian đó 
Tù có thời hạn 
Khi không đủ điều 
kiện áp dụng HP 
nhẹ hơn 
Điều kiện 
áp dụng 
Phạm tội RNT 
hoặc ĐBNT 
8 
9 
7 
2 
3 
1 
5 
6 
4 
0 
# 
* 
Nghĩa 
vụ 
Tù có thời hạn 
8 
9 
7 
2 
2 
1 
5 
6 
4 
0 
# 
* 
Phải chấp 
hành quy 
định của 
trại giam 
8 
9 
7 
2 
3 
1 
5 
6 
4 
0 
# 
* 
Phải lao 
động và 
học tập 
8 
9 
7 
2 
3 
1 
5 
6 
4 
0 
# 
* 
Phải được 
giam riêng 
Tù có thời hạn 
Nếu điều luật 
quy định HP 
cao nhất là 
CT hoặc TH 
Khụng 
quỏ 18 
năm tự 
Nếu điều luật 
quy định HP 
tự cú thời hạn 
Khụng 
quỏ 3/4 
mức phạt 
Mức hình phạt áp dụng đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi 
Tù có thời hạn 
Mức hình phạt áp dụng đối với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi 
Nếu điều luật quy 
định HP cao nhất 
là CT hoặc TH 
Nếu điều luật quy 
định hình phạt tù 
có thời hạn 
Không 
quá 1/2 
mức phạt 
Không 
quá 12 
năm tù 
Có đ ề nghị của ban 
giám thị 
Cải tạo tốt, có 
nhiều tiến bộ 
Tù có thời hạn 
Giảm và miễn chấp hành hình phạt tù giam 
Điều kiện 
giảm 
Người CTN đã CH 
được 1/4 thời hạn 
phạt tù 
Giảm án nhiều 
lần, mỗi lần có 
thể đến 4 năm 
Đảm bảo ch ấp 
hành ít nhất 2/5 
mức H ình phạt 
Người CTN bị phạt tù, nếu lập công hoặc mắc bệnh 
hiểm nghèo có thể được miễn CH phần HP còn lại 
Tổng hợp hình phạt trong trường hợp 
người chưa thành niên phạm nhiều tội 
Có tội thực hiện trước 18 tuổi tròn, 
có tội thực hiện sau khi đủ 18 tuổi 
Nếu tội 
nặng nhất đã phạm khi đủ 
18 tuổi 
Hình phạt chung được áp dụng như 
đối với người đã thành niên. 
Nếu tội 
nặng nhất đã phạm khi chưa đủ 18 tuổi 
Hình phạt chung không được vượt 
quá mức cao nhất quy định tại 
Điều 74 BLHS 
Cám ơn các em 
Hết Chương XVI