Bài giảng Luật hình sự - Chương 12: Trách nhiệm hình sự và hình phạt

CHƯƠNG XII 
TRÁCH NHIỆM HèNH SỰ 
VÀ HèNH PHẠT 
 Trang bị kiến thức về TNHS 
và HP 
 ỏp dụng những kiến thức ấy 
vào thực tiễn 
MỤC Đ ÍCH 
 Khái niệm về TNHS 
 Miễn TNHS, miễn HP 
 Thời hiệu truy cứu TNHS 
 Khái niệm hình phạt 
 Mục đích hình phạt 
N 
Ộ 
I 
D 
U 
N 
G 
1. TRÁCH NHIỆM HèNH SỰ 
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, CƠ SỞ CỦA TNHS 
1.1.1. KHÁI NIỆM 
TNHS LÀ TRÁCH NHIỆM MÀ NGƯỜI PHẠM TỘI 
PHẢI CHỊU NHỮNG HQ PHÁP Lí BẤT LỢI VỀ HV 
PHẠM TỘI CỦA MèNH 
1.1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA TNHS 
TNHS PHẢI ĐƯỢC PHẢN 
 ÁNH TRONG BẢN ÁN HAY 
 QUYẾT ĐỊNH Cể HIỆU LỰC 
PHÁP LUẬT CỦA TOÀ ÁN 
TNHS LÀ TRÁCH NHIỆM MÀ 
NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU 
TRƯỚC NHÀ NƯỚC 
TNHS ĐƯỢC THỂ HIỆN 
Ở VIỆC NGƯỜI PHẠM TỘI 
PHẢI CHỊU HèNH PHẠT 
TNHS CHỈ Cể THỂ ĐƯỢC XÁC 
ĐỊNH BẰNG TRèNH TỰ ĐẶC BIỆT 
THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT MÀ 
CÁC CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG 
PHẢI THỰC HIỆN 
TNHS LÀ HQ PHÁP Lí MÀ 
NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU 
5 
Đ ẶC Đ IỂM 
1.1.3. CƠ SỞ CỦA TNHS 
CƠ SỞ CỦA TNHS LÀ CTTP 
TẠI SAO ? 
TP QUY ĐỊNH 
TRONG BỘ LUẬT 
BẰNG CÁCH Mễ 
TẢ CÁC DẤU 
HIỆU THUỘC VỀ 
CTTP Để 
ĐIỀU 2 BLHS: 
CHỈ NGƯỜI NÀO 
PHẠM MỘT TỘI 
QUY ĐỊNH TRONG 
BỘ LUẬT NÀY 
MỚI PHẢI 
CHỊU TNHS 
TỘI PHẠM XẢY RA 
NHÀ NƯỚC 
NGHĨA VỤ 
PHẢI 
CHẤP HÀNH 
QUYỀN BUỘC 
NGƯỜI PT 
CHỊU TNHS 
XUẤT HIỆN QHPLHS 
NGƯỜI PT 
NHÀ NƯỚC 
THỰC HIỆN 
QUYỀN NÀY 
THễNG QUA 
CQ ĐẠI DIỆN 
CỦA MèNH 
 CỤ THỂ HOÁ TNHS BẰNG 
BIỆN PHÁP HP CỤ THỂ 
VỚI MỨC HP CỤ THỂ 
XÁC ĐỊNH CHÍNH THỨC 
CƠ SỞ CỦA TNHS 
NHƯNG 
CHỈ KHI TOÀ 
ÁN TUYấN 
BẢN ÁN, QĐ 
VÀ Cể 
HIỆU LỰC 
TNHS CHẤM DỨT KHI: 
NGƯỜI PT ĐƯỢC MIỄN 
TNHS HOẶC HP 
HẾT 
THỜI HIỆU 
TRUY CỨU 
TNHS 
Cể 
ĐẶC XÁ 
HOẶC ĐẠI 
XÁ 
NGƯỜI PT 
ĐÃ CHẤP 
HÀNH 
XONG HP 
TOÀ ÁN ÁP DỤNG 
CÁC BIỆN PHÁP 
TÁC ĐỘNG XH 
HẾT THỜI HIỆU THI HÀNH BẢN ÁN 
GHI NHỚ 
* Khỏi niệm TNHS 
* Đặc điểm của TNHS 
* Cơ sở của TNHS 
Kiểm tra 
Điền vào chỗ cú dấu (...) 
1. TNHS là trỏch nhiệm mà ng ư ời phạm tội phải chịu tr ư ớc Nhà n ư ớc chứ khụng phải tr ư ớc cỏ nhõn - ng ư ời mà ng ư ời phạm tội đ ó gõy thiệt hại . 
2. TNHS chỉ cú thể được xỏc định bằng trỡnh tự đặc biệt theo quy định của phỏp luật mà cỏc cơ quan tiến hành tố tụng phải thực hiện 
(...) (...) 
(...) (...) 
(...) (...) (...) 
(...) (...) 
(...) (...) 
(...) (...) (...) (...) 
MIỄN TNHS LÀ BIỆN PHÁP ĐƯỢC ÁP DỤNG KHI XẫT THẤY, NẾU KHễNG TRUY CỨU TNHS, VẪN ĐẢM BẢO ĐƯỢC: 
MIỄN TNHS LÀ THỂ HIỆN 
CHÍNH SÁCH NHÂN ĐẠO 
CỦA NHÀ NƯỚC 
LÀ KHễNG BUỘC MỘT NGƯỜI PHẢI CHỊU TNHS VỀ MỘT TỘI MÀ NGƯỜI Để ĐÃ PHẠM 
2. Miễn TNHS, miễn HP 
MIỄN TNHS 
Yờu cầu cải 
tạo, giỏo dục 
người 
phạm tội 
Yờu cầ u 
đấu tranh 
phũng chống 
tội phạm 
PHÂN BIỆT MIỄN TNHS VỚI KHễNG CTTP 
KHễNG ĐẦY ĐỦ HOẶC 
KHễNG Cể 
CÁC DẤU HIỆU 
 CỦA CTTP CỤ THỂ 
Cể TNHS NHƯNG 
ĐƯỢC MIỄN Vè Cể 
CÁC ĐIỀU KIỆN CỤ THỂ 
TOÀ ÁN 
TUYấN BỐ MIỄN TNHS 
MIỄN TNHS 
TOÀ ÁN 
TUYấN BỐ KHễNG PT 
KHễNG CTTP 
MIỄN HèNH PHẠT 
LÀ KHễNG BUỘC NGƯỜI PHẠM 
TỘI PHẢI CHỊU HèNH PHẠT VỀ TỘI 
MÀ NGƯỜI Để ĐÃ PHẠM. 
KHễNG 
ĐẠT ĐƯỢC 
MỤC ĐÍCH 
CỦA HP 
TRÁI VỚI 
NGUYấN TẮC 
NHÂN ĐẠO 
 CỦA LHS 
KHễNG 
CẦN 
THIẾT 
MIỄN HèNH PHẠT CHỈ ĐƯỢC 
ĐẶT RA CHO NHỮNG TRƯỜNG HỢP 
MÀ VIỆC ÁP DỤNG HèNH PHẠT LÀ: 
ĐIỀU 25 BLHS 1999 
KHI Cể 
QUYẾT ĐỊNH 
 ĐẠI XÁ 
TRƯỚC KHI HVPT 
BỊ PHÁT GIÁC, 
NGƯỜI PHẠM TỘI: 
CỐ GẮNG HẠN CHẾ 
ĐẾN MỨC THẤP NHẤT 
HQ CỦA TP 
KHI ĐIỀU TRA, 
TRUY TỐ, XẫT XỬ, 
DO SỰ CHUYỂN BIẾN 
CỦA TèNH HèNH 
NGƯỜI PT 
KHễNG CềN 
NGUY HIỂM 
CHO XH 
ĐIỀU KIỆN MIỄN TNHS 
VIỆC MIỄN TNHS CềN 
ĐƯỢC QUY ĐỊNH Ở MỘT 
SỐ ĐIỀU LUẬT KHÁC 
ĐIỀU 80 
ĐIỀU 314 
ĐIỀU 19 
ĐIỀU 289 
ĐIỀU 69 
ĐIỀU KIỆN MIỄN HP (ĐIỀU 54) 
ĐÁNG ĐƯỢC 
KHOAN HỒNG 
CHƯA ĐẾN MỨC 
MIỄN TNHS 
Cể NHIỀU TTGN 
QUY ĐỊNH TẠI 
KHOẢN 1 ĐIỀU 46 
NHỮNG TRƯỜNG HỢP 
ĐƯỢC MIỄN HP THƯỜNG LÀ: 
PT NGHIấM TRỌNG NHƯNG 
THUỘC TRƯỜNG HỢP ÍT 
NGHIấM TRỌNG, KHễNG Cể 
HOẶC Cể ÍT TTTN MÀ Cể 
NHIỀU TèNH TIẾT GIẢM NHẸ 
PHẠM TỘI ÍT 
NGHIấM TRỌNG 
 Khái niệm về miễn TNHS, miễn HP 
Điều kiện miễn TNHS, miễn HP 
Ghi nhớ 
Kiểm tra 
Những khẳng đ ịnh sau đ õy đ ỳng hay sai ? Hóy giải thớch 
1. Ng ư ời đư ợc tũa ỏn miễn hỡnh phạt là ng ư ời khụng phải chịu TNHS 
2. Miễn hỡnh phạt là khụng buộc người phạm tội phải chịu hỡnh phạt về tội mà người đú đó phạm. 
3. Điều kiện miễn hỡnh phạt là: cú nhiều t ỡnh tiết giảm nhẹ, đ ỏng đư ợc khoan hồng nh ư ng ch ư a đ ến mức đư ợc miễn TNHS 
THỜI HIỆU TRUY CỨU TNHS 
LÀ THỜI HẠN DO BLHS QUY 
ĐỊNH MÀ KHI HẾT THỜI HẠN 
Để THè NGƯỜI PHẠM TỘI 
KHễNG BỊ TRUY CỨU TNHS. 
(ĐIỀU 23 BLHS99) 
3. THỜI HIỆU TRUY CỨU TNHS 
Lí DO KHễNG BỊ TRUY CỨU TNHS 
KHễNG BỊ 
 PHÁT HIỆN 
DO 
KHÁCH 
QUAN 
SỰ 
BỎ QUấN 
 CỦA CÁC 
CƠ QUAN 
HỮU QUAN 
Thời hiệu truy cứu TNHS 
được tớnh từ thời điểm 
HVPT được thực hiện 
Trong khoảng thời gian nhất 
định, nếu khụng PT mới, 
làm ăn lương thiện, khụng 
trốn trỏnh sự trừng phạt 
 thỡ khụng bị truy cứu TNHS 
TỘI LIấN TỤC 
TỘI KẫO DÀI 
KỂ TỪ KHI 
NGƯỜI PT 
THỰC HIỆN 
HÀNH VI 
CUỐI CÙNG 
KỂ TỪ KHI 
HÀNH VI 
CHẤM DỨT 
LƯU í 
VỀ THỜI ĐIỂM COI LÀ TỘI PHẠM ĐÃ ĐƯỢC THỰC HIỆN 
10 
NĂM 
TỘI 
PHẠM 
NGHIấM 
TRỌNG 
15 
NĂM 
TỘI 
PHẠM 
RẤT 
NGHIấM 
TRỌNG 
20 
NĂM 
TP 
ĐẶC 
BIỆT 
NGHIấM 
TRỌNG 
5 
NĂM 
TỘI 
PHẠM 
ÍT 
 NGHIấM 
TRỌNG 
ĐIỀU KIỆN ĐỂ NGƯỜI PHẠM TỘI 
KHễNG BỊ TRUY CỨU TNHS 
KHễNG TRUY CỨU TNHS 
NẾU TÍNH TỪ NGÀY PHẠM TỘI ĐÃ QUA: 
THỜI HIỆU Cể THỂ BỊ KẫO DÀI THấM NẾU: 
THỜI GIAN ĐÃ QUA 
KHễNG ĐƯỢC TÍNH 
 VÀ THỜI HIỆU ĐƯỢC 
TÍNH LẠI KỂ TỪ 
NGÀY PHẠM TỘI MỚI 
THỜI GIAN TRỐN 
TRÁNH KHễNG ĐƯỢC 
TÍNH VÀ THỜI HIỆU 
ĐƯỢC TÍNH LẠI KỂ 
TỪ NGÀY NGƯỜI PT 
RA ĐẦU THÚ 
HOẶC BỊ BẮT 
NGƯỜI PT LẠI PT MỚI 
MÀ BLHS QUY ĐỊNH 
MỨC CAO NHẤT CỦA 
KHUNG HP ĐỐI VỚI 
TỘI ẤY LÀ TRấN 
MỘT NĂM TÙ 
NGƯỜI PHẠM TỘI 
LẨN TRỐN VÀ 
Cể LỆNH 
TRUY NÃ 
KHễNG ÁP DỤNG THỜI HIỆU 
CÁC TỘI PHẠM QUY ĐỊNH TẠI CHƯƠNG XI 
( CÁC TỘI XÂM PHẠM AN NINH QUỐC GIA ) 
CÁC TP QUY ĐỊNH TẠI CHƯƠNG 
XXIV 
( CÁC TỘI PHÁ HOẠI HOÀ BèNH, CHỐNG LOÀI NGƯỜI VÀ TP CHIẾN TRANH ) 
GHI NHỚ 
* Khỏi niệm về thời 
hiệu 
* Lý do khụng truy 
cứu TNHS 
* Điều kiện để được 
hưởng thời hiệu 
Đỏp ỏn đ ỳng là: A-3; B-4; C-2; D-5; E-1 
KIỂM 
TRA 
B. 15 n ă m 
C. 5 n ă m 
D. 20 n ă m 
E. 10 n ă m 
A. Khụng ỏp dụng 
5. Tội đ ặc biệt nghiờm trọng 
3. TP ch ươ ng 11 và 24 BLHS 
2. Tội ớt nghiờm trọng 
1. Tội nghiờm trọng 
4. Tội rất nghiờm trọng 
Xắp xếp lại sao cho t ươ ng xứng giữa thời hiệu truy cứu TNHS và loại tội 
HP CHỈ Cể THỂ 
ÁP DỤNG ĐỐI VỚI 
NGƯỜI Cể HVPT 
2. KHÁI NIỆM VÀ MỤC ĐÍCH HP 
2.1. KHÁI NIỆM 
HP ĐƯỢC LHS 
QUY ĐỊNH VÀ 
DO TOÀ ÁN 
ÁP DỤNG 
HP LÀ BIỆN PHÁP 
CƯỠNG CHẾ 
NGHIấM KHẮC 
NHẤT 
HP LÀ BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ NGHIấM KHẮC NHẤT 
CỦA NHÀ NƯỚC NHẰM TƯỚC BỎ HOẶC HẠN CHẾ QUYỀN, 
LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI PHẠM TỘI. HèNH PHẠT ĐƯỢC QUY ĐỊNH 
TRONG LHS VÀ DO TOÀ ÁN QUYẾT ĐỊNH 
HP LÀ BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ NGHIấM KHẮC NHẤT 
SỰ 
NGHIấM KHẮC 
CỦA HP 
QUYỀN TỰ DO 
QUYỀN VỀ TÀI SẢN 
QUYỀN VỀ CHÍNH TRỊ 
QUYỀN SỐNG 
HẠN CHẾ 
HOẶC TƯỚC BỎ 
Ở NGƯỜI BỊ ÁN 
MỘT 
SỐ QUYỀN 
ĐỂ LẠI 
ÁN TÍCH CHO 
NGƯỜI 
BỊ KẾT ÁN 
TRONG MỘT 
THỜI GIAN 
NHẤT ĐỊNH 
HP ĐƯỢC LHS QUY ĐỊNH VÀ DO TOÀ ÁN ÁP DỤNG 
NGƯỜI Cể HV NHƯNG Để 
KHễNG PHẢI LÀ HVPT 
THè KHễNG ĐƯỢC ÁP 
DỤNG HP 
HP KHễNG ĐƯỢC QĐ 
 TRONG BLHS HOẶC TRONG 
TỘI MÀ NGƯỜI PT ĐÃ PHẠM 
THè KHễNG ĐƯỢC ÁP DỤNG 
ĐỐI VỚI HỌ 
TOÀ ÁN LÀ CQ Cể QUYỀN 
QĐHP. NGOÀI TOÀ ÁN 
KHễNG MỘT CQ NÀO KHÁC 
Cể QUYỀN QĐHP 
HP ĐƯỢC QUY ĐỊNH CẢ 
Ở PHẦN CHUNG VÀ PHẦN 
CÁC TỘI PHẠM 
ĐIỀU 28 
PHẦN CHUNG 
ĐIỀU 45 
ĐIỀU 50 
ĐIỀU 51 
ĐIỀU 27 
PHẦN CTC 
QUY ĐỊNH CÁC 
HèNH THỨC HP VỚI MỨC HP CỤ THỂ ĐỐI VỚI TỪNG TỘI 
HP CHỈ Cể THỂ ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI Cể HVPT 
(THEO NGUYấN TẮC "CÁ NHÂN CHỊU TNHS") 
KHễNG ÁP DỤNG HP ĐỐI VỚI NGƯỜI 
THÂN CỦA NGƯỜI PT KỂ 
CẢ KHI NGƯỜI PT LẨN TRỐN 
KHễNG CHO PHẫP CHẤP 
HÀNH HP THAY CHO NGƯỜI 
PT KỂ CẢ KHI HỌ TỰ NGUYỆN 
HP TỊCH THU TÀI SẢN CHỈ ÁP 
DỤNG VỚI CHỦ SỞ HỮU KHI 
HỌ PT 
2.2. MỤC ĐÍCH HèNH PHẠT 
PHềNG NGỪA CHUNG 
PHềNG NGỪA RIấNG 
TRỪNG TRỊ NGƯỜI PT 
GD NGƯỜI PT 
NGĂN NGỪA PT MỚI 
ĐẤU TRANH CHỐNG VÀ 
PHềNG NGỪA TỘI PHẠM 
GIÁO DỤC NGƯỜI KHÁC 
TễN TRỌNG PHÁP LUẬT 
GHI 
NHỚ 
# Khỏi niệm hỡnh phạt 
# Ba đặc điểm của HP 
# Hai mục đớch của HP 
HẾT CH ƯƠ NG XII 
CÁM Ơ N CÁC EM