Bài giảng Lập và phân tích dự án cho kỹ sư - Chương 1: Một số khái niệm tổng quát - Nguyễn Ngọc Bình Phương

Chương 1
MỘT SỐ KHÁI NIỆM TỔNG QUÁT
Nguyễn Ngọc Bình Phương
nnbphuong@hcmut.edu.vn
Khoa Quản lý Công nghiệp
Đại học Bách Khoa – TP.HCM
Nội dung
3. Các khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
4. Quá trình phân tích kinh tế dự án đầu tư
1. Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp
2. Chức năng/mục tiêu của doanh nghiệp
Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp
™Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc 
tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất 
đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị 
trường nhằm mục đích sinh lợi.
™Doanh nghiệp (đơn vị kinh doanh) là tổ chức có tên 
riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được đăng ký 
thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích 
kinh doanh.
(Luật doanh nghiệp 2014)
3
-Luật doanh nghiệp 1999, 2005
-Luật doanh nghiệp nhà nước năm 2003
-Luật khuyến khích đầu tư trong nước 1998
-Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1996
-Luật đầu tư 2005
-Luật doanh nghiệp 2014
-Luật đầu tư 2014
Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp
Các loại hình doanh nghiệp:
™ Đầu tư trong nước:
ƒ Doanh nghiệp nhà nước
ƒ Doanh nghiệp tư nhân
ƒ Hợp tác xã
ƒ Công ty trách nhiệm hữu hạn
ƒ Công ty cổ phần
ƒ Công ty hợp danh
™ Đầu tư nước ngoài:
ƒ Hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh 
doanh
ƒ Doanh nghiệp liên doanh
ƒ Doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài
4
• Trước 1990: chỉ có doanh 
nghiệp nhà nước, hợp tác xã, 
doanh nghiệp có vốn đầu tư 
nước ngoài
• Sau 1990: có thêm doanh 
nghiệp tư nhân, công ty TNHH, 
công ty cổ phần
• 10/1998: cho phép các liên 
doanh trở thành 100% vốn đầu 
tư nước ngoài
• Sau 2000: có thêm công ty hợp 
danh
Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp
Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp:
™ Trách nhiệm hữu hạn (limited liability): Chủ sở hữu chỉ 
phải chịu trách nhiệm về mọi khoản nợ và nghĩa vụ tài 
chính của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp. Ví 
dụ: Cty TNHH, Cty CP, các thành viên góp vốn của Cty 
hợp danh, doanh nghiệp liên doanh, 100% vốn nước 
ngoài
™ Trách nhiệm vô hạn (unlimited liability): Chủ sở hữu có 
nghĩa vụ phải trả nợ thay cho doanh nghiệp bằng tất cả 
tài sản của mình, khi doanh nghiệp không đủ tài sản để 
thực hiện các nghĩa vụ tài chính của nó. Ví dụ: Doanh 
nghiệp tư nhân, các thành viên hợp danh của Cty hợp 
danh
5
Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp
Tiêu chí lựa chọn loại hình doanh nghiệp:
ƒ Quyền kinh doanh, điều kiện và thủ tục thành lập
ƒ Mức độ tham gia quản lý doanh nghiệp của nhà 
đầu tư
ƒ Chế độ trách nhiệm của nhà đầu tư
ƒ Khả năng huy động vốn; khả năng rút vốn và 
chuyển nhượng cổ phần/phần góp vốn
ƒ Nghĩa vụ thuế
ƒ Khả năng chuyển đổi loại hình doanh nghiệp
ƒ Thời gian hoạt động của doanh nghiệp và việc giải 
thể/phá sản doanh nghiệp
6
3 chức 
năng
Chức năng sản xuất:
Trao đổi để đem lại thu nhập về tài chính 
dựa trên số vốn đã đầu tư
Chức năng tài chính: 
Trao đổi để huy động vốn (vốn vay và vốn cổ 
phần) cần thiết
Chức năng đầu tư:
Trao đổi để khai thác 
nguồn vốn có sẵn
Chức năng/mục tiêu của doanh nghiệp
7
Chức năng của một doanh nghiệp:
Chức năng/mục tiêu của doanh nghiệp
Người đầu tư
Người cho vay
Vốn
Thu lợi tư ̀đầu tư
Doanh
Nghiệp Đầu tư
Thu lợi tư ̀vốn
Dùng vốn đê ̉đầu tư
Nguyên liệu
Hàng
hóa/dịch vụ
Thu tiền
Chi tiền
Chức năng tài chính
Chức năng đầu tư
Chức năng sản xuất
Xuất hiện các cơ hội đầu tư
Hình thành các dư ̣án
Ra quyết định
Chức năng/mục tiêu của doanh nghiệp
™Mục tiêu của doanh nghiệp: cực đại lợi nhuận, 
cực tiểu chi phí, cực đại lượng hàng bán được hay 
chiếm một phần thị trường, đạt được mức độ 
thỏa mãn về lợi nhuận, cực đại chất lượng phục 
vụ, duy trì sự tồn tại của doanh nghiệp, đạt sự ổn 
định nội bộ,
™Mục tiêu xã hội: mục tiêu phát triển quốc gia, 
mục tiêu công bằng xã hội,
9
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™Tổng doanh thu (Total Revenue – TR): TR = pQ
ƒ Q: sản lượng
ƒ p: đơn giá
™Doanh thu tới hạn hay doanh thu biên 
(Marginal Revenue - MR) là doanh thu gia tăng 
khi bán thêm một đơn vị sản phẩm:
MR = ΔTR/ΔQ = TR’(Q)
™Doanh thu bình quân (Average Revenue - AR) 
là doanh thu bình quân của một đơn vị sản 
phẩm: AR = TR/Q
10
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™ Tổng chi phí (Total Cost – TC): TC = FC + VC 
ƒ FC (Fixed Cost): Chi phí cố định, là chi phí không thay đổi 
theo sản lượng Q, mà doanh nghiệp phải chi trả cho dù 
không sản xuất gì cả.
ƒ VC (Variable Cost): Chi phí biến đổi, là chi phí thay đổi 
theo sản lượng Q.
™ Chi phí tới hạn hay chi phí biên (Marginal Cost – MC)
là lượng chi phí gia tăng để sản xuất thêm một đơn vị sản 
phẩm: MC(Q) = ΔTC/ΔQ = TC’(Q)
™ Chi phí bình quân (Average Cost – AC) là chi phí bình 
quân của một đơn vị sản phẩm: AC = TC/Q
ƒ Average Fixed Cost: AFC = FC/Q
ƒ Average Variable Cost: AVC = VC/Q 
11
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™Lợi nhuận (Profit – Π): Π = TR - TC
™Lợi nhuận tới hạn hay lợi nhuận biên 
(Marginal Profit - MΠ) là lợi nhuận gia tăng khi 
sản xuất và bán thêm một đơn vị sản phẩm:
MΠ = ΔΠ /ΔQ = Π’(Q)
™Lợi nhuận bình quân (Average Profit - AΠ) là 
lợi nhuận bình quân của một đơn vị sản phẩm: 
AΠ = Π/Q
12
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™Chi phí cơ hội (opportunity 
cost) là chi phí có tính đến lợi ích 
bị bỏ qua khi quyết định lựa chọn 
giữa các phương án (lấy lợi ích 
cao nhất của một trong các 
phương án bị bỏ qua)Æ được 
tính vào khi phân tích dự án
™Ví dụ: chi phí của quyết định học 
đại học phải tính đến khoản thu 
nhập đáng lẽ ta có thể kiếm được 
trong 4 năm nếu không phải đi 
học.
13
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™Chi phí chìm (Sunk Cost) là chi phí (không thu 
lại được) đã xảy ra do những quyết định trong 
quá khứ, trước khi hình thành dự án.
Æ ko liên quan đến quyết định trong tương lai
Æ không được tính vào khi phân tích dự án
™Ví dụ: Ta tốn 50 ngàn để thay bánh xe vào năm 
ngoái không liên quan gì đến quyết định ta sẽ 
bán lại chiếc xe đó bao nhiêu tiền trong năm nay.
14Chi phí chìm còn được gọi là chi phí lặn (ẩn), chi phí lịch sử hay chi phí quá khứ
Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận
™Chi phí tiền mặt (Cash Costs) là loại chi phí 
được thanh toán ngay bằng tiền mặt hoặc bằng 
séc
Æ Được xem xét khi phân tích dự án 
™Chi phí bút toán (Book Costs) là phần khấu trừ 
dần (khấu hao) những khoản chi trước đây cho 
các thành phần công trình hoặc máy móc có thời 
gian sử dụng dài
Æ Chỉ dùng vào việc tính thuế, không được xét 
đến khi phân tích tính kinh tế của dự án
Æ Được xem xét kỹ ở chương 7
15
Xác định các mục tiêu 
Xây dựng các phương án
Thiết lập tiêu chuẩn và phân tích
Lựa chọn phương án
Thực hiện phương án
Tìm kiếm cơ hội
đầu tư (công việc
hằng ngày)
Phát hiện
mới
Cơ hội đa ̃ 
được phát
hiện
Kỹ 
sư
Nha ̀
quản lý
“Các quyết định về đầu tư
dư ̣án là những nhân tố 
đặc biệt quan trọng trong
việc xác định sư ̣thành bại
của một doanh nghiệp”
Quá trình phân tích kinh tế dự án đầu tư
Nha ̀
quản lý
HẾT CHƯƠNG 1
17