Bài giảng Lập trình Java 1 - Bài 7: Kế thừa

LẬP TRÌNH JAVA 1 
BÀI 7: KẾ THỪA 
MỤC TIÊU 
Kết thúc bài học này bạn có khả năng 
Nắm vững sự phân cấp thừa kế 
Tái sử dụng các lớp sẵn có 
Biết cách ghi đè phương thức 
Nắm vững lớp và phương thức trừu tượng 
SỰ PHÂN CẤP THỪA KẾ 
Các lớp trong Java tồn 
tại trong một hệ thống 
thứ bậc phân cấp, gọi là 
cây thừa kế 
Lớp bậc trên gọi là lớp 
cha (super class) trong 
khi các lớp bậc dưới gọi 
là lớp con (sub class) 
Trong Java một lớp chỉ 
có một lớp cha duy nhất 
(đơn thừa kế) 
PHÂN CẤP THỪA KẾ 
class Bicycle{} 
class MountainBike extends Bicycle{} 
class RoadBike extends Bicycle{} 
class TandemBike extends Bicycle{} 
DEMO 
Hình 
Hình đa giác 
Hình chữ nhật 
Hình tròn 
Hình vuông 
Xây dựng các lớp theo cấu trúc 
phân cấp kế thừa như sơ đồ 
Tam giác 
THỪA KẾ 
Mục đích của thừa kế là tái sử dụng. 
Lớp con được phép sở hữu các tài sản (trường và 
phương thức) của lớp cha 
Lớp con được phép sở hữu các tài sản public hoặc 
protected của lớp cha 
Lớp con cũng được phép sở hữu các tài sản mặc định 
{default} của lớp cha nếu lớp con và lớp cha được 
định nghĩa cùng gói 
Lớp con không thể truy cập thành viên private của lớp 
cha 
Lớp con không kế thừa các hàm tạo của lớp cha 
KẾ THỪA 
package poly.ho; 
public class NhanVien{ 
 public String hoTen; 
 protected double luong; 
 public NhanVien(String hoTen, double luong){} 
 void xuat(){} 
 private double thueThuNhap(){} 
} 
package poly.hcm; 
public class TruongPhong extends NhanVien{ 
 public double trachNhiem; 
 public TruongPhong (String hoTen, double luong, double trachNhiem){} 
 public void xuat(){ 
 // Mã ở đây có thể sử dụng những tài sản nào của lớp cha 
 } 
} 
A. super.hoTen 
B. super.luong 
C. super.xuat() 
D. super.thueThuNhap() 
DEMO 
Hiện thực hóa ví dụ của slide trước 
SỬ DỤNG SUPER 
Truy cập đến các thành viên 
của lớp cha bằng cách sử 
dụng từ khóa super 
Có thể sử dụng super để 
gọi hàm tạo của lớp cha 
public class Parent{ 
 public String name; 
 public void method(){} 
} 
public class Child extends Parent{ 
 public String name; 
 public void method(){ 
 this.name = super.name; 
 super.method() 
 } 
} 
SỬ DỤNG SUPER 
package poly.ho; 
public class NhanVien{ 
public NhanVien(String hoTen, double luong){} 
 public void xuat(){} 
} 
package poly.hcm; 
public class TruongPhong extends NhanVien{ 
 public double trachNhiem; 
 public TruongPhong (String hoTen, double luong, double trachNhiem){ 
 super(hoTen, luong); 
 this.trachNhiem = trachNhiem 
 } 
 public void xuat(){ 
 super.xuat() 
 System.out.println(trachNhiem) 
 } 
} 
GHI ĐÈ PHƯƠNG THỨC (OVERRIDING) 
Overriding là trường hợp lớp con và lớp cha có 
phương thức cùng cú pháp. 
Lớp Parent và Child đều có phương thức 
method() cùng cú pháp nên method() trong 
Child sẽ đè lên method() trong Parent 
public class Parent{ 
 public void method(){} 
} 
public class Child{ 
 public void method(){} 
} 
Parent o = new Child(); 
o.method() 
Mặc dù o có kiểu là Parent nhưng o.method() 
thì method() của lớp Child sẽ chạy do bị đè 
VẤN ĐỀ CỦA GHI ĐÈ 
Lớp con ghi đè phương thức của lớp cha thì sẽ 
che dấu phương thức của lớp cha 
Mục đích của ghi đè là để sửa lại phương thức 
của lớp cha trong lớp con 
Sử dụng từ khóa super để truy cập đến phương 
thức đã bị ghi đè của lớp cha. 
Đặc tả truy xuất của phương thức lớp con phải 
có độ công khai bằng hoặc hơn đặc tả truy xuất 
của phương thức lớp cha. 
DEMO 
Lương của NhanVien, Trưởng phòng, 
Lao công được tính theo công thức 
khác nhau. Ví dụ nhân viên là lương 
tháng, lao công thì lương giờ, trưởng 
phòng còn có lương trách nhiệm 
NhanVien 
+ hoTen 
+ luong 
+ getThuNhap() 
TruongPhong 
+ trachNhiem 
+ getThuNhap() 
LaoCong 
+ soGioLamViec 
+ getThuNhap() 
LỚP TRỪU TƯỢNG 
Lớp trừu tượng là lớp có các hành vi chưa được 
xác định rõ 
Ví dụ 1: Đã là hình thì chắc chắn là có diện tích và chu 
vi nhưng chưa xác định được cách tính mà phải là một 
hình cụ thể như chữ nhật, tròn, tam giác mới có thể 
xác định cách tính 
Ví dụ 2: Sinh viên thì chắc chắn có điểm trung bình 
nhưng chưa xác định được cách tính như thế nào mà 
phải là sinh viên của ngành nào mới biết được môn 
học và công thức tính điểm cụ thể. 
Vậy lớp hình và lớp sinh viên là các lớp trừu 
tượng vì phương thức tính chu vi, diện tích và 
tính điểm chưa thực hiện được. 
LỚP TRỪ TƯỢNG 
Hình 
Chữ nhật Tròn Tam giác 
Vuông 
Sinh viên 
SV Biz SV IT 
Hình và Sinh viên là 
các lớp trừu tượng 
Chữ nhật, Tròn, Tam 
giác, Vuông, SV IT, SV 
Biz là các lớp cụ thể 
ĐỊNH NGHĨA LỚP TRỪU TƯỢNG 
abstract public class SinhVien{ 
 abstract public double getDiemTB(); 
} 
abstract public class Hinh{ 
 abstract public double getChuVi(); 
 abstract public double getDienTich(); 
} 
abstract public class MyClass{ 
 abstract public type MyMethod(); 
} 
Sử dụng từ khóa 
abstract để định 
nghĩa lớp và 
phương thức trừu 
tượng 
ĐỊNH NGHĨA LỚP TRỪU TƯỢNG 
abstract public class SinhVien{ 
 public String hoTen; 
 abstract public double getDiemTB(); 
} 
public class SinhVienIT extends SinhVien{ 
 public double diemJava; 
 public double diemCss; 
 @Override 
 public double getDiemTB(){ 
 return (2 * diemJava + diemCss)/3; 
 } 
} 
public class SinhVienBiz extends SinhVien { 
 public double keToan; 
 public double marketting; 
 public double banHang; 
 @Override 
 public double getDiemTB(){ 
 return 
 (keToan + marketting + banHang)/3; 
 } 
} 
ĐỊNH NGHĨA LỚP TRỪU TƯỢNG 
Từ khóa abstract được sử dụng để định nghĩa 
lớp và phương thức trừu tượng 
Phương thức trừu tượng là phương thức không 
có phần thân xử lý và được khai báo bằng từ 
khóa abstract. 
Lớp chứa phương thức trừu tượng thì lớp đó 
phải là lớp trừu tượng. 
Trong lớp trừu tượng có thể định nghĩa các 
phương thức cụ thể hoặc khai báo các trường 
Không thể sử dụng new để tạo đối tượng từ lớp 
trừu tượng. 
DEMO 
Hiện thực hóa mô hình 
thừa kế ở slide trước về Hình 
TÍNH ĐA HÌNH (POLYMORPHISM) 
Overriding thực hiện tính đa hình trong lập trình 
hướng đối tượng (một hành vi được thể hiện với 
các hình thái khác nhau) 
Gọi phương thức bị ghi đè được quyết định lúc 
chạy chương trình (runtime) chứ không phải lúc 
biên dịch chương trình (compile time) 
TÍNH ĐA HÌNH (POLYMORPHISM) 
abstract public class DongVat{ 
abstract public void speak(); 
} 
public class Cho extends DongVat{ 
public void speak(){ 
 System.out.println(“Woof”); 
} 
} 
public class Meo extends DongVat{ 
public void speak(){ 
 System.out.println(“Meo”); 
} 
} 
public class Vit extends DongVat{ 
public void speak(){ 
 System.out.println(“Quack”); 
} 
} 
DongVat cho = new Cho(); 
DongVat meo= new Meo(); 
DongVat vit = new Vit(); 
cho.speak(); 
meo.speak(); 
vit.speak(); 
TỔNG KẾT NỘI DUNG BÀI HỌC 
Thừa kế 
Gọi hàm tạo của lớp cha 
Sử dụng super 
Ghi đè phương thức 
Lớp và phương thức trừu tượng