Bài giảng Lập trình C/C++ - Chương 4: Cấu trúc rẽ nhánh - Lê Thành Sách

Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
1
Chương 04
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Lê Thành Sách
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
2
Nội dung
n Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Câu lệnh & Chương trình
n Cấu trúc: if
n Cấu trúc: if-else
n Cấu trúc: if-else lồng nhau 
n Cấu trúc: switch-case
n Tổng kết
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
3
Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Các ứng dụng hữu ích trong thực tế điều có dùng đến cấu 
trúc rẽ nhánh
n Ví dụ
n Bài toán 1: Nhập một ngày (gồm ngày, tháng, năm)
n Một chương trình tốt KHÔNG giả sử ngày, tháng và năm được 
đọc vào đã thuộc miền giá trị cho phép 
n Để khắc phục trường hợp lỗi với tháng, có thể cấu trúc sau đã 
sử dụng
if ( (tháng 12) )
- Xử lý lỗi với tháng 
endif
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
4
Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Ví dụ
n Bài toán 2: Giải Phương trình bậc 2 (PTB2)
n Nếu ứng dụng cho phép nhập các hệ số A, B, C của PTB2
n A và B: không chắc sẽ khác 0
n Phương trình đầu vào chưa chắc đã là bậc 2 hay bậc 1
n => Chương trình có thể có lỗi thực thi khi không kiểm tra xem A 
và B có khác 0 hay không
n => Đã dùng đến cấu trúc rẽ nhánh để kiểm tra điều kiện nói trên
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
5
Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Ví dụ
n Bài toán 3: Trong ứng dụng về kế toán, xác định thuế suất của một 
cá nhân
n Bảng thuế suất Năm 2016 như bảng (nguồn: Kế toán Thiên ứng)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
6
Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Ví dụ
n Bài toán 3: Trong ứng dụng về kế toán, xác định thuế suất của một 
cá nhân
n Bảng thuế suất Năm 2016 như bảng (nguồn Kế toán Thiên ứng)
n => Thuế suất phải tính từ “thu nhập tính thuế”
n Có nhiều trường hợp khác nhau mà áp thuế suất khác nhau
n => Dùng cấu trúc rẽ nhánh để xác định “thuế suất”
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
7
Ứng dụng của cấu trúc rẽ nhánh
n Ví dụ
n Bài toán 4: Hiện thực cách tương tác của người sử dụng cho một 
phần mềm (có giao diện đồ hoạ hay không)
n Chương trình phải lắng nghe sự kiện xảy ra trên ứng dụng
n Có giao diện đồ hoạ: 
n Sự kiện, chuột trái, phải, giữa, chọn menu A, menu B, 
v.v
n Trên console
n Đó là mã công việc (con số, chữ) được nhập vào
n Chương trình phải thực hiện các công việc khác nhau tương 
ứng với từng sự kiện hay mã công việc.
n => Cần đến cấu trúc rẽ nhánh (switch, vì có nhiều trường hợp)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
8
Câu lệnh & Chương trình
n Câu lệnh là gì?
n Là một câu chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình
n Kết thúc của câu này là dấu chấm phẩy (;)
n Tương tự như câu trong ngôn ngữ tự nhiện là dấu chấm (.)
n Các loại câu lệnh
n Câu lệnh đơn (câu đơn)
n Là các câu lệnh đơn giản đã học trước, như: 
n Câu khai báo biến
n Câu lệnh gán
n Câu lệnh gọi hàm
n V.v
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
9
Câu lệnh & Chương trình
n Các loại câu lệnh
n Câu lệnh đơn (câu đơn)
n Câu lệnh phức (câu phức)
n Một danh sách các câu lệnh được thực hiện cùng nhau. Đánh 
dấu danh sách này bằng cặp dấu: { và }
n Các cấu trúc điều khiển (if, if-else, switch, for, while, 
và do  while) cũng được xem là câu lệnh phức
{
//...
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
10
Câu lệnh & Chương trình
n Các loại câu lệnh
n Câu lệnh đơn (câu đơn)
n Câu lệnh phức (câu phức)
n Câu lệnh rỗng (câu rỗng)
n chỉ có dấu ; đứng cuối 
n Vẫn cho phép trong C/C++ nhưng không hữu dụng nhiều
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
11
Câu lệnh & Chương trình
n Chương trình
n Chương trình có thể được xem như một danh sách tuyến tính (có 
thứ tự) của các câu lệnh
n Mỗi câu có thể là câu đơn hay câu phức (đã bao hàm cấu trúc 
điều khiển rẽ nhánh và lặp)
n Máy tính sẽ thực hiện lần lượt từ câu đầu tiên đến câu lệnh cuối 
cùng.
n Sự điều khiển thực thi này là tự nhiên, gọi là Điều khiển Tuần tự.
n Hai kiểu điều khiển khác 
n Rẽ nhánh
n if, if-else, switch
n Lặp
n for, while, và do  while
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
12
Câu lệnh: if
Ý tưởng
true
false
: Biểu thức 
luận lý hoặc phải chuyển đổi sang 
luận lý được
: một trong các loại câu 
lệnh: đơn, kép hay rỗng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
13
Câu lệnh: if
Ý tưởng
Cách thực hiện câu lệnh if:
(1)Biểu thức điều kiện được đánh giá 
để lấy giá trị
(2)Nếu giá trị này là true thì chương 
trình thực thi . Ngược 
lại thì chương trình đến câu lệnh 
theo sau câu lệnh if
true
false
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
14
Câu lệnh: if
n Cú pháp:
if () {
//có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
}
if () 
if () 
if () 
{
//có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
15
Câu lệnh: if
n Cú pháp + phong cách lập trình:
if () {
//có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
}
if () 
if () 
if () 
{
//có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
}
TAB
TAB
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
16
Câu lệnh: if
n Ví dụ
n Bài toán kiểm tra ngày, tháng, năm có hợp lệ
if( (thang 12) )
exit(1);
Chương trình sẽ kết thúc với lỗi khi tháng không hợp lệ
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
17
Câu lệnh: if
n Ví dụ
n Bài toán kiểm tra ngày, tháng, năm có hợp lệ
n Cũng có trường hợp người lập trình muốn: nếu dữ liệu (ngày, 
tháng, năm) không hợp lệ thì sẽ ngày, tháng, và năm chuyển về một 
ngày đặc biệt nào đó. Ví dụ: 01/01/1970
if( (thang 12) ){
ngay = 1;
thang = 1;
nam = 1970;
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
18
Câu lệnh: if
n Ví dụ
n Bài toán kiểm tra ngày, tháng, năm có hợp lệ
n Cũng có trường hợp người lập trình muốn: nếu dữ liệu (ngày, 
tháng, năm) không hợp lệ thì sẽ ngày, tháng, và năm chuyển về một 
ngày đặc biệt nào đó. Ví dụ: 01/01/1970
if( (thang 12) )
ngay = 1;
thang = 1;
nam = 1970;
Sẽ không đúng theo logic nói trên nếu viết như thế này. 
Vì tháng và năm luôn luôn bị gán vào giá trị đặc biệt bất kể lỗi dữ 
liệu về tháng hay không
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
19
Câu lệnh: if-else
Ý tưởng
: Biểu 
thức luận lý hoặc phải chuyển 
đổi sang luận lý được
, : : 
một trong các loại câu lệnh: đơn, 
kép hay rỗng
true
false
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
20
Câu lệnh: if-else
Ý tưởng
Cách thực hiện câu lệnh if-else:
(1)Biểu thức điều kiện được đánh giá để lấy 
giá trị
(2)Nếu giá trị này là true thì chương trình 
thực thi . Ngược lại thì 
chương trình thực thi câu lệnh <câu lệnh 
F>. Chương trình đi đến câu lệnh kế tiếp 
(sau if-else) khi thực thi xong một trong 
hai câu lệnh nói trên
Lưu ý: chương trình KHÔNG thực hiện cả hai câu lệnh T và F trong BẤT KỲ trường 
hợp nào
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
21
Câu lệnh: if-else
n Cú pháp:
Lưu ý: và đã kết thúc bằng dấu ;
if ()
else
if () 
else 
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
22
Câu lệnh: if-else
n Cú pháp + phong cách lập trình
if () 
{
//...
}
else
{
//...
}
if ()
else
if () {
//...
}
else{
//...
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
23
Câu lệnh: if-else
n Cú pháp + phong cách lập trình
if () 
{
//...
}
else
{
//...
}
if ()
else
TAB
if () {
//...
}
else{
//...
}
TAB
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
24
Câu lệnh: if-else
n Cú pháp + phong cách lập trình
if () 
else 
Phong cách này chỉ nên dùng khi cả hai câu lệnh là câu đơn giản
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
25
Câu lệnh: if-else
Ví dụ
n Giải Phương trình bậc 2
n Phân tích
n Cho phép người dùng nhập ba hệ số của phương trình
n Do đó,
n A và B: có thể bằng 0
n Phương trình suy biến thành Bậc 1 hoặc Bậc 0
n Nghĩa là có 3 trường hợp cần kiểm tra
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
26
Câu lệnh: if-else
Ví dụ
n Giải Phương trình bậc 2
n Phân tích
n Ba trường hợp đó là
n (1) Bậc 0: A = 0 và B = 0
n Dựa vào C để biết vô hay vô số nghiệm
n (2) Bậc 1: A = 0, B 0
n Giả Phương trình Bậc 1
n (3) Bậc 2: A0
n Giải Phương trình bậc 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
27
Câu lệnh: if-else
Ví dụ
n Giải Phương trình bậc 2
n Sơ đồ ý tưởng
Cần phân rã các công 
việc con trong đó để có 
giải thuật hoàn thiện
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
28
Câu lệnh: if-else
Ví dụ
n PTB2: Chương trình C
#include 
#include 
int main(){
float a, b, c, delta;
printf("Nhap vao gia tri cac so a, b, c: \n");
scanf("%f%f%f", &a, &b, &c);
delta = b*b - 4*a*c;
if(delta < 0)
printf("Phuong trinh vo nghiem\n");
else
printf("Phuong trinh co it nhat mot nghiem\n");
return 0;
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
29
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Ứng dụng
n Hầu hết các ứng dụng hữu ích trong thực tế không chỉ xét 
các trường hợp đơn giản rời nhau (tuần tự). 
n Các ứng dụng cần kiểm tra các điều kiện có yếu tố lồng 
nhau
n Ví dụ
n Giải PTB2:
n Nếu A và B đã kiểm tra bằng 0
n Chương trình cần kiểm tra tiếp C = 0 hay không
n Nếu C= 0 thì chương trình có vô số nghiệm
n Ngược lại, chương trình không có nghiệm
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
30
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Ứng dụng
Xét hai trường hợp vô nghiệm và vô số nghiệm
được lồng trong cấu trúc lớn hơn:
• Kiểm tra (A=0) AND (B=0)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
31
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Ứng dụng
n Bài toán: xác định loại sinh viên theo điểm
n Có các loại sau:
n Yếu: điểm thuộc [0, 5]
n Trung bình: điểm thuộc [5, 6.5)
n Khá: điểm thuộc [6.5, 8)
n Giỏi: điểm thuộc [8, 9.5)
n Xuất sắc: điểm thuộc [9.5, 10]
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
32
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Ứng dụng
diem < 5 diem < 6.5 diem < 8 diem < 9.5 
Đầu vào: điểm
loai = “Y”
loai = “TB”
loai = “K”
loai = “G” loai = “XS”
true true true true
false false false false
Đầu ra: loại
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
33
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Ứng dụng
diem < 5 diem < 6.5 diem < 8 diem < 9.5 
Đầu vào: điểm
loai = “Y”
loai = “TB”
loai = “K”
loai = “G” loai = “XS”
true true true true
false false false false
Đầu ra: loại
Các câu lệnh con lồng bên trong khi 
điều kiện (diem<5) bị sai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
34
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Cú pháp - có nhiều cách biểu diễn
if () 
else if () 
else if () 
else 
if () 
else if () 
else if () 
else
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
35
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Cú pháp - có nhiều cách biểu diễn
if () 
else if () 
else if () 
else 
if () 
else if () 
else if () 
else 
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
36
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Cú pháp – ví dụ
#include 
#include 
int main(){
float diem = 8.7f;
if(diem < 5.0f)
printf("%s", "Yeu");
else if(diem < 6.5f)
printf("%s", "Trung Binh");
else if(diem < 8.5f)
printf("%s", "Kha");
else if(diem < 9.5f)
printf("%s", "Gioi");
else
printf("%s", "Xuat sac");
return 0;
}
Phong cách:
Canh lề thẳng đứng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
37
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Cú pháp – ví dụ
if(diem < 5.0f){
printf("%s", "Yeu");
}
else if(diem < 6.5f){
printf("%s", "Trung Binh");
}
else if(diem < 8.5f){
printf("%s", "Kha");
}
else if(diem < 9.5f){
printf("%s", "Gioi");
}
else{
printf("%s", "Xuat sac");
}
Phong cách:
Canh lề thẳng đứng
Trường hợp dùng dấu 
tạo khối { và }
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
38
Câu lệnh switch-case
Ứng dụng
n Khi chương trình có một số công việc sẽ được thực thi 
tương ứng những trường hợp (tình huống) xác định trước.
n Số công việc: hữu hạn & đếm được.
n Các tình huống: hữu hạn & đếm được
n Ví dụ: chương trình quản lý sách
n Chương trình cung cấp những menu sau cho người dùng
n Đọc dữ liệu từ tập tin
n Nhập dữ liệu vào chương trình
n Tìm cuốn sách
n Lấy danh sách các người mượn chưa trả sách
n V.v.
n Số các chức năng (công việc) trên là hữu hạn
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
39
Câu lệnh switch-case
Ứng dụng
n Ví dụ: chương trình quản lý sách
n Chương trình có thể in ra danh sách các chức năng này cho người 
dùng chọn
n Giao diện đồ hoạ: hiển thị đồ hoạ thay cho in ra màn hình
n Khi người dùng chọn một menu
n Chương trình thực hiện khối công việc tương ứng với menu đã 
chọn
n => Khối công việc được thực hiện tương ứng với trường hợp cụ thể
n => Phù hợp cấu trúc switch-case
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
40
Câu lệnh switch-case
Ý tưởng
true
true true
false false false
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
41
Câu lệnh switch-case
Ý tưởng
Cách thực hiện câu lệnh switch-case:
q Chương trình kiểm tra xem trường hợp nào xảy ra trong số các 
trường hợp được liệt kê: , , .., 
q Nếu trường hợp thứ i xảy ra (i = 1 .. N): 
q Thực hiện lần lượt các câu lệnh từ i đến N ( à
), kể cả câu lệnh mặc nhiên 
q Nếu câu lệnh đang thực thi là break; chương trình thoát 
khỏi cấu trúc switch-case (nhảy đến câu lệnh liền sau 
switch-case)
q Nếu không có trường hợp nào xảy ra
q Chương trình thực thi câu lệnh mặc nhiên và 
thoát khỏi cấu trúc switch-case
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
42
Câu lệnh switch-case
Cú pháp
switch (){
case : 
case : 
case : 
default: 
}
switch, case, default: Từ khoá
: 
PHẢI LÀ biểu thức có một trong các kiểu sau đây
(1) Các kiểu số nguyên, hoặc dẫn xuất từ nó thông qua typedef
(2) Kiểu enum
: (i=1,.., N), các giá trị có thể của mã trường hợp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
43
Câu lệnh switch-case
Cú pháp
switch (){
case :
case : 
case : 
case : 
default: 
}
Trường hợp muốn: 
 được thực thi cho cả 3 trường hợp 1,2, và 3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
44
Câu lệnh switch-case
Cú pháp
Trường hợp muốn: 
 khi được thực thi xong thi thoát khỏi cấu trúc switch-
case luôn, không thực thi các câu lệnh kế tiếp.
switch (){
case : break;
case : 
case : 
default: 
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
45
Câu lệnh switch-case
Cú pháp
Trường hợp muốn: 
Muốn mỗi câu lệnh được thực thi với chỉ trường hợp tương ứng.
switch (){
case : break;
case : break;
case : break;
default: 
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
46
Câu lệnh switch-case
Cú pháp
Trường hợp muốn: 
Muốn mỗi câu lệnh được thực thi với chỉ trường hợp tương ứng.
Không có cả phần thực thi mặc nhiên.
switch (){
case : break;
case : break;
case : break;
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
47
Câu lệnh switch-case
Ví dụ
n Bài toán: 
n Chương trình nhận lựa chọn từ người dùng.
n Các lựa chọn là 1 và 2.
n Ý nghĩa các con số chưa cần lúc này
n In ra lựa chọn của người dùng
n Có thể thay thế chức năng in ra bởi khối công việc sau này.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
48
Câu lệnh switch-case
Ví dụ
n Ví dụ
#include 
#include 
int main(){
int luachon;
printf("Nhap vao lua chon: \n"); 
scanf("%d", &luachon);
switch (luachon){
case 1:
printf("Truong hop 1\n"); printf("Hanh dong 1\n");
case 2: 
printf("Truong hop 2\n"); printf("Hanh dong 2\n");
default:
printf("Hanh dong mac dinh\n");
}
return 0;
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
49
Câu lệnh switch-case
Ví dụ
n Ví dụ
#include 
#include 
int main(){
int luachon;
printf("Nhap vao lua chon: \n"); 
scanf("%d", &luachon);
switch (luachon){
case 1:
printf("Truong hop 1\n"); printf("Hanh dong 1\n");
case 2: 
printf("Truong hop 2\n"); printf("Hanh dong 2\n");
default:
printf("Hanh dong mac dinh\n");
}
return 0;
}
Chương trình in ra tên của cả hai hành động
Vì không có lệnh break;
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
50
Câu lệnh chuyển đổi
n Ví dụ
#include 
#include 
int main(){
int luachon;
printf("Nhap vao lua chon: \n"); 
scanf("%d", &luachon);
switch (luachon){
case 1:
printf("Truong hop 1\n"); printf("Hanh dong 1\n"); break;
case 2: 
printf("Truong hop 2\n"); printf("Hanh dong 2\n"); break;
default:
printf("Hanh dong mac dinh\n");
}
return 0;
}
break: khiến chương trình chỉ in ra 
tên hành động tương ứng lựa chọn
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
51
Câu lệnh switch-case
Ví dụ
n Một ví dụ khác về menu: 
n Có sử dụng enum
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
52
Kiểu liệt kê và câu lệnh chuyển đổi
n Ví dụ
#include 
#include 
enum Luachon {DongY, TuChoi, ChuaQuyetDinh};
int main(){
enum Luachon luachon;
printf("Nhap vao lua chon cua ban \n"); 
printf("0. Ban dong y \n");
printf("1. Ban tu choi \n");
printf("2. Ban chua co quyet dinh \n"); 
scanf("%d", &luachon);
switch (luachon){
case DongY: printf("Ban dong y\n"); break;
case TuChoi: printf("Ban tu choi y\n"); break;
case ChuaQuyetDinh:printf("Ban chua co quyet dinh\n"); break;
default: printf("Ban khong nhap lua chon dung\n");
}
return 0;
}
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
53
Câu lệnh switch-case
Bài tập
n Bài toán: Quản lý kho hàng
n Có các chức năng
n Nhập hàng hoá
n Lưu hàng hoá
n Đọc hàng hoá từ tập tin
n V.v
n Chương trình in ra menu và chờ người dùng chọn (nhập từ bàn 
phím)
n Với mỗi lựa chọn
n In ra tên chức năng đã chọn như nói trên
n Sinh viên có thể phát triển các chức năng đầy đủ sau này.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
54
So sánh if – else với switch-case
n Tại sao không dùng switch-case cho bài toán phân loại sinh 
viên theo điểm
diem < 5 diem < 6.5 diem < 8 diem < 9.5 
Đầu vào: điểm
loai = “Y”
loai = “B”
loai = “K”
loai = “G” loai = “X”
true true true true
false false false false
Đầu ra: loại
Điểm không phải kiểu nguyên
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
55
So sánh if – else với switch
n Câu lệnh switch có thể được biểu diễn lại bằng một trình tự
các câu lệnh if-else
n Một số trường hợp switch tường minh và dễ hiểu hơn.
n Tất cả các cấu trúc điều khiển có thể được biểu diễn lại
bằng các câu lệnh if-else và các câu lệnh goto (Với sự hỗ
trợ của các nhãn)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Trường Đại Học Bách Khoa
Trung Tâm Kỹ Thuật Điện Toán
© 2016
Lập trình C/C++
56
Tổng kết
n Vận dụng được nguyên tắc phân rã bài toán để giải quyết 
vấn đề
n Xem các ví dụ về Giải PTB2 và các ví dụ khác
n Hiểu và vận dụng được các câu lệnh điều khiển của C
n Nguyên lý của việc thực thi có điều kiện
n Câu lệnh if-else, câu lệnh điều kiện lồng nhau
n Câu lệnh switch-case
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt