Bài giảng Lập trình căn bản - Phần 1, Chương 10: Kiểu tập tin

LẬP TRÌNH CĂN BẢN 
Phần 2 - Chương 10 
KIỂU TẬP TIN 
N .C. Danh 
1 
Nội dung chương này 
Một số khái niệm về tập tin 
Các thao tác trên tập tin 
Truy cập tập tin văn bản 
Truy cập tập tin nhị phân 
2 
Một số khái niệm về tập tin (file) (1) 
Tại sao ta cần đến kiểu tập tin? 
Cho phép lưu trữ dữ liệu ở bộ nhớ ngoài ( đĩa ). 
Khi kết thúc chương trình thì dữ liệu vẫn còn do đó chúng ta có thể sử dụng nhiều lần . 
Kích thước lớn dữ liệu không hạn chế . 
3 
Một số khái niệm về tập tin (file) (2) 
Có 3 loại dữ liệu kiểu tập tin: 
Tập tin văn bản (Text File) 
Dùng để ghi các ký tự lên đĩa ( dưới dạng mã Ascii ) 
Có chứa : 
Ký hiệu ‘\n’ : xuống dòng 
Kí tự EOF (End Of File) có mã Ascii là 26: nằm ở cuối tập tin 
Tập tin định kiểu (Typed File) 
Gồm nhiều phần tử có cùng kiểu : char, int , long, struct  
Được lưu trữ trên đĩa dưới dạng một chuỗi các byte liên tục . 
Tập tin không định kiểu ( Untyped File) 
Gồm các cấu trúc dữ liệu mà ta không quan tâm đến nội dung hoặc kiểu của nó . 
Ta chỉ lưu ý đến các yếu tố vật lý của tập tin như độ lớn , ... 
4 
Một số khái niệm về tập tin (file)(3) 
Biến tập tin 
Được dùng để đại diện cho một tập tin 
Các thao tác lên tập tin sẽ được thực hiện thông qua biến này 
Con trỏ tập tin 
Tại mỗi thời điểm , sẽ có một vị trí của tập tin mà tại đó việc đọc / ghi thông tin sẽ xảy ra 
Ta hình dung có 1 con trỏ đang chỉ đến vị trí đó 
Sau khi đọc / ghi xong dữ liệu , con trỏ sẽ chuyển dịch thêm một phần tử về phía cuối tập tin. 
Sau phần tử dữ liệu cuối cùng của tập tin là dấu kết thúc tập tin EOF 
5 
Các thao tác trên tập tin 
Khai báo biến tập tin 
Mở tập tin 
Đóng tập tin 
Kiểm tra đến cuối tập tin hay chưa ? 
Di chuyển con trỏ tập tin về đầu tập tin - Hàm rewind() 
6 
Khai báo biến tập tin 
Cú pháp :	 
	 	 FILE ; 
Các biến trong danh sách phải là các con trỏ và được phân cách bởi dấu phẩy (,). 
Ví dụ : 	 
	 FILE *f1 ,* f2; 
7 
Mở tập tin (1) 
Cú pháp :	 
	 FILE * fopen ( char *Path, const char *Mode) 
Ý nghĩa : 
Trả về con trỏ tập tin của tập tin được mở 
Trả về NULL nếu có lỗi 
8 
Mở tập tin (2) 
Path: chuỗi chỉ đường dẫn đến tập tin trên đĩa 
Type: chuỗi xác định cách thức mà tập tin sẽ mở . Các giá trị có thể của Mode : 
9 
Mở tập tin (3) 
Ví dụ : Mở một tập tin tên TEST.txt để ghi . 
	FILE *f; 
	f = fopen (“TEST.txt”, “w”); 
	if (f!=NULL){ 
	// Các câu lệnh để thao tác với tập tin 
	// Đóng tập tin 
	} 
	 => 	 mở tập tin để ghi 
	=> 	 nếu tập tin đã tồn tại rồi thì tập tin sẽ bị xóa và một 	tập tin mới được tạo ra 
10 
Đóng tập tin 
Cú pháp : 	 int fclose (FILE *f) 
Ghi dữ liệu còn lại trong vùng đệm vào tập tin và đóng lại tập tin 
f là con trỏ tập tin được mở bởi hàm fopen () 
Giá trị trả về là 0 báo rằng việc đóng tập tin thành công 
Giá trị trả về là EOF nếu có xuất hiện lỗi 
Cú pháp : 	 int fcloseall () 
Đóng tất cả các tập tin lại 
Trả về tổng số các tập tin được đóng lại 
Nếu không thành công , kết quả trả về là EOF 
11 
Kiểm tra đến cuối tập tin hay chưa ? 
Cú pháp : 	 
	 int feof (FILE *f) 
Ý nghĩa : 
Kiểm tra xem đã chạm tới cuối tập tin hay chưa . 
Trả về EOF nếu cuối tập tin được chạm tới , ngược lại trả về 0. 
12 
Di chuyển con trỏ tập tin về đầu tập tin - Hàm rewind() 
Cú pháp : 
	void rewind(FILE *f) 
Ý nghĩa : 
Làm cho con trỏ quay về đầu tập tin như khi mở nó 
13 
Truy cập tập tin văn bản 
Ghi dữ liệu lên tập tin văn bản 
Đọc dữ liệu từ tập tin văn bản 
14 
Ghi dữ liệu lên tập tin văn bản (1) 
Hàm putc () 
	 int putc ( int c, FILE *f) 
Được dùng để ghi một ký tự lên một tập tin văn bản đang được mở ( liên kết với con trỏ f) để làm việc 
c chứa mã Ascii của ký tự 
Hàm này trả về EOF nếu gặp lỗi 	 	 
15 
Ghi dữ liệu lên tập tin văn bản (2) 
Hàm fputs () 
	 int fputs ( const char *buffer, FILE *f) 
Được dùng để ghi một chuỗi ký tự chứa trong vùng đệm lên tập tin văn bản 
Hàm này trả về giá trị 0 nếu buffer chứa chuỗi rỗng và trả về EOF nếu gặp lỗi 
16 
Ghi dữ liệu lên tập tin văn bản (3) 
Ví dụ : Viết chương trình ghi chuỗi ký tự lên tập tin văn bản D:\\ Baihat .txt 
17 
Ghi dữ liệu lên tập tin văn bản (3) 
Hàm fprintf () 
	 fprintf ( FILE *f, const char *format, varexpr ) 
Được dùng để ghi dữ liệu có định dạng lên tập tin văn bản . 
format: chuỗi định dạng ( giống với các định dạng của hàm printf ()) 
varexpr : danh sách các biểu thức , mỗi biểu thức cách nhau dấu phẩy (,) 
18 
Đọc dữ liệu từ tập tin văn bản (1) 
Hàm getc() 
	int getc (FILE *f) 
Được dùng để đọc dữ liệu từ tập tin văn bản đang được mở để làm việc (liên kết với f) 
Hàm này trả về mã Ascii của một ký tự được đọc ( kể cả EOF) 
19 
Đọc dữ liệu từ tập tin văn bản (2) 
Hàm fgets () 
	 char * fgets ( char *buffer, int n, FILE *f) 
Được dùng để đọc 1 chuỗi ký tự từ tập tin văn bản đang được mở ( liên kết với con trỏ f) 
Đọc cho đến khi đủ n ký tự hoặc gặp ký tự xuống dòng ‘\n’ ( ký tự này cũng được đưa vào chuỗi kết quả ) hay gặp ký tự kết thúc EOF ( ký tự này không được đưa vào chuỗi kết quả ) 
buffer: chỉ đến cùng nhớ đủ lớn chứa các ký tự nhận được 
Ký tự NULL (‘\0’) tự động được thêm vào cuối chuỗi kết quả lưu trong vùng đệm 
Hàm trả về địa chỉ đầu tiên của vùng đệm khi không gặp lỗi và chưa gặp ký tự kết thúc EOF. Ngược lại , hàm trả về giá trị NULL 
20 
Đọc dữ liệu từ tập tin văn bản (3) 
Hàm fscanf () 
	 fscanf ( FILE *f, const char *format, varlist ) 
Được dùng để đọc dữ liệu từ tập tin văn bản vào danh sách các biến theo định dạng . 
format: chuỗi định dạng ( giống hàm scanf ()) 
varlist : danh sách các biến mỗi biến cách nhau dấu phẩy (,). 
21 
Đọc dữ liệu từ tập tin văn bản (4) 
Ví dụ : Viết chương trình chép tập tin D:\ Baihat .txt ở trên sang tập tin D:\ Baica .txt . 
22 
Truy cập tập tin nhị phân 
Ghi dữ liệu lên tập tin nhị phân 
Đọc dữ liệu từ tập tin nhị phân 
Di chuyển con trỏ tập tin 
Ví dụ 
23 
Ghi dữ liệu lên tập tin nhị phân 
Hàm fwrite () 
	 size_t fwrite ( const void * ptr , size_t size, size_t n, FILE *f) 
ptr : con trỏ chỉ đến vùng nhớ chứa thông tin cần ghi lên tập tin. 
n : số phần tử sẽ ghi lên tập tin. 
size : kích thước của mỗi phần tử . 
f : con trỏ tập tin đã được mở . 
Giá trị trả về của hàm này là số phần tử được ghi lên tập tin. Giá trị này bằng n trừ khi xuất hiện lỗi . 
24 
Đọc dữ liệu từ tập tin nhị phân 
Hàm fread () 
	 size_t fread ( const void * ptr , size_t size, size_t n, FILE *f) 
ptr : con trỏ chỉ đến vùng nhớ sẽ nhận dữ liệu từ tập tin 
n: số phần tử được đọc từ tập tin 
size: kích thước của mỗi phần tử 
f: con trỏ tập tin đã được mở 
Giá trị trả về của hàm này là số phần tử đã đọc được từ tập tin. Giá trị này bằng n hay nhỏ hơn n nếu đã chạm đến cuối tập tin hoặc có lỗi xuất hiện 
25 
Di chuyển con trỏ tập tin 
Hàm fseek () 
	 int fseek ( FILE *f, long offset, int whence) 
Được dùng để di chuyển con trỏ tập tin đến vị trí chỉ định 
f: con trỏ tập tin đang thao tác 
offset: số byte cần dịch chuyển con trỏ tập tin kể từ vị trí trước đó . Phần tử đầu tiên là vị trí 0. 
whence: vị trí bắt đầu để tính offset, ta có thể chọn điểm xuất phát là 
Kết quả trả về của hàm là 0 nếu việc di chuyển thành công . Nếu không thành công , 1 giá trị khác 0 ( đó là 1 mã lỗi ) được trả về . 
26 
Ví dụ 
Viết chương trình ghi lên tập tin CacSo . Dat 3 giá trị số ( thực , nguyên , nguyên dài ). Sau đó đọc các số từ tập tin vừa ghi và hiển thị lên màn hình 
27 
Hết chương 
28