Bài giảng Kinh tế vĩ mô 1 - Chương 11: Một số tranh luận về chính sách kinh tế vĩ mô - Phạm Thế Anh

29/08/2018
1
Môn học: Kinh tế Vĩ mô 1
Chương 11:
MỘT SỐ TRANH LUẬN VỀ 
CHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ
Bài giảng của PGS. TS. Phạm Thế Anh
Bộ môn Kinh tế Vĩ mô, Khoa Kinh tế học, ĐH KTQD
Những nội dung chính
1. Các nhà hoạch định chính sách tiền tệ và tài 
khóa có nên cố gắng bình ổn nền kinh tế?
2. Chính sách tiền tệ nên theo quy tắc hay tùy nghi?
3. Ngân hàng trung ương có nên đặt mục tiêu lạm 
phát bằng 0?
4. Chính phủ có nên theo đuổi cân bằng ngân sách?
5. Luật thuế có nên được cải cách để khuyến khích 
tiết kiệm?
Mục tiêu của chương
• Cung cấp một số tranh luận chính sách kinh tế 
vĩ mô quan trọng trong thế giới thực.
• Giúp sinh viên hiểu được những điểm mạnh và 
yếu của mỗi đề xuất thay đổi chính sách.
1. Các nhà hoạch định chính sách 
tiền tệ và tài khóa có nên cố 
gắng bình ổn nền kinh tế?
Ủng hộ: Các nhà hoạch định chính sách 
nên bình ổn nền kinh tế
• Nền kinh tế luôn không ổn định, nếu để mặc nó 
sẽ biến động mạnh.
• Chính sách có thể điều tiết tổng cầu nhằm triệt 
tiêu những bất ổn và làm giảm hậu quả nghiêm 
trọng của biến động kinh tế.
Ủng hộ: Các nhà hoạch định chính 
sách nên bình ổn nền kinh tế
• Không có lý do gì để xã hội phải gánh chịu sự 
phát triển quá nóng và đổ vỡ của chu kỳ kinh tế.
• Chính sách tiền tệ và tài khóa có thể ổn định 
tổng cầu, và do vậy là sản xuất và việc làm.
29/08/2018
2
Phản đối: Các nhà hoạch định chính sách 
không nên bình ổn nền kinh tế
• Chính sách tiền tệ ảnh hưởng đến nền kinh tế 
với độ trễ rất dài và khó dự đoán kể từ khi hành 
động chính sách được thực hiện cho tới khi nó 
phát huy tác dụng.
• Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những thay đổi 
của chính sách tiền tệ có rất ít tác động đến tổng 
cầu trong vòng 6 tháng kể từ khi chính sách 
được thực hiện.
Phản đối: Các nhà hoạch định chính sách 
không nên bình ổn nền kinh tế
• Chính sách tài khóa cũng có độ trễ bởi vì tiến 
trình chính trị liên quan đến việc thay đổi chi 
tiêu và thuế kéo dài.
• Có thể mất vài năm để đề xuất, thông qua, và 
thực hiện những thay đổi lớn về chính sách tài 
khóa.
Phản đối: Các nhà hoạch định chính sách 
không nên bình ổn nền kinh tế
• Các nhà hoạch định chính sách thỉnh thoảng vô ý 
làm trầm trọng hơn thay vì giảm thiểu những 
biến động kinh tế.
• Sẽ là tuyệt vời nếu các nhà hoạch định chính 
sách có thể loại bỏ được những biến động kinh 
tế, tuy nhiên đây không phải là một mục tiêu khả 
thi.
2. Chính sách tiền tệ nên theo 
quy tắc hay tùy nghi?
Ủng hộ: Chính sách tiền tệ nên theo 
quy tắc
• Chính sách tiền tệ tùy nghi có thể chịu sự yếu 
kém và lạm dụng quyền lực.
• Nếu ngân hàng trung ương liên minh với các 
nhà chính trị, chính sách tiền tệ tùy nghi có thể 
dẫn đến những biến động kinh tế liên quan đến 
lịch bầu cử — chu kỳ kinh tế chính trị.
Ủng hộ: Chính sách tiền tệ nên theo 
quy tắc
• Có thể có khoảng cách giữa những gì các nhà 
hoạch định chính sách nói và những gì họ thực tế 
làm — được gọi là tính bất nhất theo thời gian.
• Do các nhà hoạch định chính sách thỉnh thoảng 
bất nhất theo thời gian nên mọi người sẽ hoài 
nghi với thông báo của họ về dự định cắt giảm 
lạm phát.
29/08/2018
3
Ủng hộ: Chính sách tiền tệ nên theo 
quy tắc
• Yêu cầu NHTƯ cam kết một tốc độ tăng cung 
tiền vừa phải và ổn định sẽ hạn chế sự yếu kém, 
lạm dụng quyền lực và tính bất nhất theo thời 
gian.
Phản đối: Chính sách tiền tệ không 
nên theo quy tắc
• Một trong những lợi thế quan trọng của chính 
sách tiền tệ tùy nghi đó là tính linh hoạt của nó.
• Những chính sách thiếu linh hoạt sẽ hạn chế khả 
năng của các nhà hoạch định chính sách khi phải 
đối phó với những tình huống kinh tế thay đổi.
Phản đối: Chính sách tiền tệ không 
nên theo quy tắc
• Những vấn đề được cho là phát sinh với sự tùy 
nghi và lạm dụng quyền lực mang tính lý thuyết 
là chính.
• Tương tự như vậy, chu kỳ kinh tế chính trị là 
không rõ ràng.
3. Ngân hàng trung ương có nên 
đặt mục tiêu lạm phát bằng 0?
Ủng hộ: Ngân hàng trung ương nên 
đặt mục tiêu lạm phát bằng 0
• Lạm phát không đem lại lợi ích gì cho xã hội, 
tuy nhiên nó lại gây ra nhiều tác hại.
▪ Chi phí giầy da
▪ Chi phí thực đơn
▪ Biến động của giá cả tương đối
▪ Những thay đổi không dự kiến được về nghĩa vụ 
thuế.
▪ Rắc rối và bất tiện
▪ Phân phối lại của cải một cách tùy tiện
Ủng hộ: Ngân hàng trung ương nên 
đặt mục tiêu lạm phát bằng 0
• Cắt giảm lạm phát là một chính sách với 
những chi phí tạm thời nhưng đem lại lợi 
ích lâu dài.
• Một khi suy thoái cần có để cắt giảm phát 
qua đi, chúng ta sẽ được hưởng những lợi 
ích của tỷ lệ lạm phát bằng 0 mang lại.
29/08/2018
4
Phản đối: Ngân hàng trung ương không 
nên đặt mục tiêu lạm phát bằng 0
• Tỷ lệ lạm phát bằng 0 có lẽ là một mục tiêu 
không khả thi, để đạt được điều đó cần tốn nhiều 
chi phí liên quan đến sản lượng, việc làm và các 
chi phí xã hội khác.
• Các nhà hoạch định chính sách có thể làm giảm 
nhiều tác hại của lạm phát mà không cần thực sự 
phải giảm lạm phát.
4. Các nhà hoạch định chính sách 
tài khóa có nên giảm nợ chính 
phủ?
Ủng hộ: Chính phủ nên cân bằng 
ngân sách
• Thâm hụt ngân sách gây ra gánh nặng không 
công bằng đối với thế hệ tương lai bởi nó làm 
tăng thuế và làm giảm thu nhập của họ.
• Khi nợ và lãi đến hạn, những người nộp thuế 
trong tương lai sẽ phải đối mặt với sự lựa chọn 
khó khăn:
▪ Họ có thể nộp thuế cao hơn, hưởng thụ chi tiêu chính 
phủ ít hơn, hoặc đồng thời cả hai.
Ủng hộ: Chính phủ nên cân bằng 
ngân sách
• Bằng cách chuyển dịch chi phí của những lợi ích 
hiện tại sang các thế hệ tương lai, thâm hụt ngân 
sách đã gây bất lợi cho những người nộp thuế 
tương lai.
• Thâm hụt ngân sách làm giảm tiết kiệm quốc 
gia, dẫn tới hạn chế việc tích lũy vốn, và làm 
giảm năng suất và tăng trưởng.
Phản đối: Chính phủ không nên 
cân bằng ngân sách
• Vấn đề liên quan đến thâm hụt ngân sách 
thường bị thổi phồng.
• Việc chuyển giao nợ sang thế hệ tương lai có 
thể là công bằng bởi vì một số khoản chi tiêu 
chính phủ sẽ đem lại lợi ích trong tương lai.
• Nợ chính phủ có thể tiếp tục tăng bởi vì tăng 
trưởng dân số và tiến bộ công nghệ sẽ làm tăng 
khả năng trả nợ lãi của quốc gia.
5. Luật thuế có nên được cải cách 
để khuyến khích tiết kiệm?
29/08/2018
5
Ủng hộ: Luật thuế nên được cải cách 
để khuyến khích tiết kiệm
• Tỷ lệ tiết kiệm của một quốc gia là nhân tố quyết 
định chính đối với sự thịnh vượng kinh tế của nó 
trong dài hạn. 
• Khả năng sản xuất của một quốc gia được quyết 
định phần lớn bởi mức tiết kiệm và đầu tư của nó 
cho tương lai.
• Khi tỷ lệ tiết kiệm cao, nhiều nguồn lực sẽ được 
dành để đầu tư những nhà máy và thiết bị mới.
Ủng hộ: Luật thuế nên được cải cách 
để khuyến khích tiết kiệm
• Luật thuế không nên hạn chế tiết kiệm,ví dụ như
đánh thuế cao vào thu nhập từ vốn hay giảm lợi 
ích của những người có tích lũy tài sản.
• Hậu quả của thuế thu nhập từ vốn cao là tiết 
kiệm giảm, tích lũy vốn giảm, giảm năng suất 
lao động, và làm giảm tăng trưởng kinh tế.
Ủng hộ: Luật thuế nên được cải cách 
để khuyến khích tiết kiệm
• Một trong những cải cách được ủng hộ bởi nhiều 
nhà kinh tế đó là áp dụng thuế tiêu dùng.
• Với thuế tiêu dùng, hộ gia đình sẽ nộp thuế dựa 
trên chi tiêu của họ, chứ không dựa trên những 
gì họ kiếm được.
▪ Phần thu nhập được tiết kiệm được miễn thuế cho tới 
khi nó được rút ra để chi tiêu cho hàng hóa tiêu dùng.
Phản đối: Luật thuế không nên được 
cải cách để khuyến khích tiết kiệm
• Nhiều thay đổi của luật thuế theo hướng khuyến 
khích tiết kiệm lại chủ yếu làm lợi cho người 
giàu.
▪ Những hộ gia đình có thu nhập cao có tỷ lệ tiết kiệm 
cao hơn so với những hộ gia đình có thu nhập thấp.
▪ Bất kỳ thay đổi thuế nào làm lợi cho người tiết kiệm 
cũng sẽ làm lợi cho người có thu nhập cao.
Phản đối: Luật thuế không nên được 
cải cách để khuyến khích tiết kiệm
• Giảm gánh nặng thuế đối với người giàu sẽ dẫn 
đến một xã hội kém bình đẳng hơn.
• Điều này cũng sẽ buộc chính phủ phải tăng gánh 
nặng thuế đối với người nghèo.
• Tăng tiết kiệm chính phủ bằng cách loại bỏ 
thâm hụt ngân sách là một cách làm trực tiếp và 
công bằng hơn để tăng tiết kiệm quốc gia.
Tóm tắt chương
• Những người ủng hộ chính sách tiền tệ và tài 
khóa chủ động cho rằng nền kinh tế luôn bất ổn 
và tin rằng có thể sử dụng chính sách để triệt tiêu 
những biến động này.
• Những người phản đối chính sách chủ động nhấn 
mạnh rằng chính sách tác động đến nền kinh tế 
với độ trễ lớn và khả năng dự báo kinh tế của 
chúng ta là yếu kém, cả hai điều này đều có thể 
dẫn đến chính sách gây bất ổn.
29/08/2018
6
Tóm tắt chương
• Những người ủng hộ quy tắc chính sách tiền tệ 
lập luận rằng chính sách tùy nghi có thể chịu sự 
yếu kém, lạm dụng quyền lực và bất nhất theo 
thời gian.
• Những người phản đối quy tắc chính sách tiền 
tệ lập luận rằng chính sách tùy nghi sẽ linh hoạt 
hơn khi phải đối phó với những tình huống kinh 
tế thay đổi.
Tóm tắt chương
• Những người ủng hộ mục tiêu lạm phát bằng 0 
nhấn mạnh rằng lạm phát có nhiều tác hại trong 
khi đem lại ít lợi ích, nếu có.
• Những người phản đối mục tiêu lạm phát bằng 0 
cho rằng lạm phát vừa phải gây ra rất ít tác hại 
đối với xã hội, trong khi đó giảm lạm phát có thể 
dẫn đến suy thoái.
Tóm tắt chương
• Những người ủng hộ giảm nợ chính phủ lập luận 
rằng nợ gây ra gánh nặng đối với các thế hệ 
tương lai bằng cách tăng thuế và làm giảm thu 
nhập của họ.
• Những người phản đối giảm nợ chính phủ cho 
rằng nợ chỉ là một phần nhỏ của chính sách tài 
khóa.
Tóm tắt chương
• Những người ủng hộ thuế khuyến khích tiết 
kiệm chỉ ra rằng xã hội chúng ta cản trở tiết 
kiệm theo nhiều cách ví dụ như đánh thuế vào 
thu nhập từ vốn hay làm giảm lợi ích của những 
người có tích lũy tài sản.
• Những người phản đối thuế khuyến khích tiết 
kiệm lập luận rằng nhiều đề xuất thay đổi thuế 
theo hướng khuyến khích tiết kiệm lại chủ yếu 
làm lợi cho người giàu, và có thể chỉ có tác động 
nhỏ đối với tiết kiệm tư nhân.