Bài giảng Giám sát dinh dưỡng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG 
GIÁM SÁT DINH DƯỠNG 
	 Một số khái niệm về GSDD 
• Giám sát là một hoạt động đảm bảo có 
	 được sự hiểu biết liên tục về tình trạng 
	 bệnh học đã có 
• Từ đó sẽ có khả năng hành động kịp thời 
	 phòng khi tính nguy hiểm của bệnh đột 
	 nhiên tăng cao. 
• Thông tin 
• Có thông tin 
• Không thông tin 
Hành động 
Có hành động 
Không hành động 
Có hành động 
	 Không hành động 
www.hsph.edu.vn 
• 
• 
• 
• 
THEO TỪ ĐIỂN LAROUSSE, GIÁM SÁT LÀ “CHÚ Ý THEO DÕI, CÓ 
QUYỀN LỰC VÀ THƯỜNG NGHI NGỜ, KIỂM TRA” 
THEO A.D. LANGMUIR: “GIÁM SÁT LÀ QUÁ TRÌNH THU THẬP, 
SƯU TẬP, VÀ PHÂN TÍCH DỮ KIỆN, CŨNG NHƯ VIỆC PHỔ BIẾN 
CHÚNG TOÀN THỂ NHỮNG AI CẦN THÔNG TIN ĐÓ’’ 
NĂM 1975 RA ĐỜI “PHƯƠNG PHÁP HỌC GIÁM SÁT DINH 
DƯỠNG”. 
“ THEO DÕI DINH DƯỠNG ĐỂ XÂY DỰNG CÁC QUYẾT ĐỊNH NHẰM 
	 CẢI THIỆN TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG CỦA NHÂN DÂN” . 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
• GSDD LÀ MỘT QUÁ TRÌNH CUNG CẤP 
	 THÔNG TIN LIÊN TỤC VÀ THƯỜNG XUYÊN 
	 VỀ TTDD CỦA NHÂN DÂN VÀ NGUYÊN 
NHÂN HOẶC CÁC YẾU TỐ CÓ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN NÓ, NHẰM TRỢ GIÚP CHÍNH PHỦ ĐƯA 
RA CÁC QUYẾT ĐỊNH VÀ GIÚP CHO VIỆC 
XÂY DỰNG CÁC CHÍNH SÁCH, LẬP KẾ 
HOẠCH HOẶC THỰC HIỆN CÁC CHƯƠNG 
TRÌNH CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TIÊU THỤ 
LƯƠNG THỰC- THỰC PHẨM VÀ TTDD 
www.hsph.edu.vn 
THEO ỦY BAN VỀ GIÁM SÁT DINH DƯỠNG VÀ THỰC PHẨM 
“GSDD LÀ MỘT QUÁ TRÌNH LIÊN TỤC CỦA VIỆC: 
• THU THẬP CẨN THẬN CÁC DỮ LIỆU LỰA CHỌN 
	 VỀ TTDD CỦA NHÓM DÂN CHÚNG VÀ CÁC YẾU 
	 TỐ XÁC ĐỊNH CHÍNH VỀ TÌNH TRẠNG NÀY. 
• CHUYỂN CÁC DỮ LIỆU NÀY THÀNH THÔNG TIN 
ĐẦY ĐỦ CÓ CHẤT LƯỢNG CAO. 
• BÁO CÁO THÔNG TIN NÀY CHO NHỮNG NGƯỜI 
	 SỬ DỤNG ĐÃ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH RÕ DƯỚI HÌNH 
	 THỨC THÍCH HỢP, ĐÚNG LÚC VÀ GIÁ CẢ HỢP 
LÝ 
• 
• 
• 
	 GIÁM SÁT LÀ MỘT QUÁ TRÌNH LIÊN TỤC VÀ CÓ HỆ 
THỐNG. NÓ CÓ THỂ ĐỐI LẬP VỚI CÁC CUỘC ĐIỀU TRA 
TRONG MỘT THỜI ĐIỂM. 
MỘT HỆ THỐNG GSDD TỐT CÓ THỂ XÁC ĐỊNH, KHU TRÚ, 
ĐẨY LÙI TÌNH TRẠNG THIẾU DINH DƯỠNG, CŨNG NHƯ 
THIẾU VI CHẤT DINH DƯỠNG VỚI MỘT CA BỆNH 
(QUÁNG GÀ, ) LÀ MỘT CHỈ ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC QUAN 
TRỌNG CỦA THIẾU DINH DƯỠNG. 
VIỆC XỬ LÝ NHANH THÔNG TIN VÀ PHỔ BIẾN KẾT QUẢ LÀ 
	 CẦN THIẾT CHO SỰ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG GIÁM 
	 SÁT HIỆN ĐẠI J. KOTRZEWSKI ĐÃ NHẤN MẠNH LÀ “GIÁM 
	 SÁT, ĐÓ LÀ VẤN ĐỀ THÔNG TIN ĐƯA ĐẾN HOẠT ĐỘNG” 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
• TÓM LẠI, GIÁM SÁT DINH DƯỠNG LÀ MỘT 
	 QUÁ TRÌNH THEO DÕI LIÊN TỤC NHẰM MỤC 
	 ĐÍCH CUNG CẤP NHỮNG DẪN LIỆU HIỆN CÓ 
	 VỀ TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG CỦA NHÂN DÂN 
	 VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI TÌNH 
	 TRẠNG DINH DƯỠNG NHẰM GIÚP CÁC CƠ 
	 QUAN CÓ TRÁCH NHIỆM CÓ CÁC QUYẾT 
	 ĐỊNH THÍCH HỢP, KỊP THỜI ĐỂ CẢI THIỆN 
	 TÌNH TRẠNG ĂN UỐNG VÀ DINH DƯỠNG 
	 CỦA NHÂN DÂN. 
www.hsph.edu.vn 
ĐỊNH NGHĨA GSDD 
• TẬP HỢP CÁC DỮ LIỆU ĐƯỢC LỰA CHỌN MỘT 
	 CÁCH CẨN THẬN VỀ TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG 
	 CỦA MỘT CỘNG ĐỒNG VÀ NHỮNG YẾU TỐ 
	 QUYẾT ĐỊNH ĐẾN TÌNH TRẠNG NÀY. 
• CHUYỂN CÁC DỮ LIỆU NÀY THÀNH CÁC THÔNG 
TIN CHẤT LƯỢNG ĐẦY ĐỦ 
• THÔNG BÁO CÁC THÔNG TIN NÀY TỚI NHỮNG 
ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG ĐƯỢC XÁC ĐỊNH RÕ 
RÀNG. 
• DƯỚI MỘT HÌNH THỨC CÓ THỂ CHẤP NHẬN 
ĐƯỢC. 
– ĐÚNG THỜI GIAN 
– CHI PHÍ HỢP LÝ 
www.hsph.edu.vn 
CHU TRÌNH 3A 
	 ANALYSIS 
	 (PHÂN TÍCH) 
ASSESSMENT 
	 (ĐÁNH GIÁ) 
	 ACTION 
(HÀNH ĐỘNG) 
www.hsph.edu.vn 
NHÌN LẠI VIỆC GSDD 
• GSDD TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI: 
– VẤN ĐỀ DINH DƯỠNG LÀ GÌ? 
– AI LÀ ĐỐI TƯỢNG CÓ NGUY CƠ? 
– XẨY RA Ở ĐÂU? 
– XẨY RA KHI NÀO? 
– NGUYÊN NHÂN GÌ GÂY NÊN TÌNH TRẠNG ẤY? 
– MỨC ĐỘ CỦA VẤN ĐỀ? 
www.hsph.edu.vn 
MỤC TIÊU CHUNG 
Ø GSDD LÀ MỘT QUÁ TRÌNH THÔNG TIN 
	 LIÊN TỤC VỀ TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG 
	 CỦA NHÂN DÂN VÀ CÁC YẾU TỐ 
QUYẾT ĐỊNH HOẶC CÓ ẢNH HƯỞNG 
TỚI TÌNH TRẠNG NÀY 
Ø ĐỂ GIÚP ĐỠ NHỮNG NGƯỜI LÀM 
	 CHÍNH SÁCH - LẬP KẾ HOẠCH VÀ 
	 THỰC HIỆN CÁC CHƯƠNG TRÌNH 
Ø ĐỂ ĐỀ XUẤT CẢI THIỆN VIỆC SỬ DỤNG 
	 THỰC PHẨM VÀ TTDD CỦA NHÂN DÂN 
www.hsph.edu.vn 
CHỨC NĂNG CỦA HỆ THÔNG GSDD 
• HỆ THỐNG GSDD CÓ THỂ PHỤC VỤ CHO NHIỀU 
CHỨC NĂNG. HAI CHỨC NĂNG CHÍNH: 
– BÁO ĐỘNG (HỆ THỐNG BÁO ĐỘNG SỚM) 
– LẬP CHÍNH SÁCH, KẾ HOẠCH DINH DƯỠNG, CÁC 
CHƯƠNG TRÌNH CAN THIỆP DINH DƯỠNG. 
• CÁC CHỨC NĂNG KHÁC CỦA GSDD 
– BIỆN HỘ (CÁC THÔNG TIN DƯ LUẬN QUẦN CHÚNG) 
– ĐÁNH GIÁ (CÁC CHÍNH SÁCH, CHƯƠNG TRÌNH) 
– HIỂU BIẾT THÊM VỀ NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ CỦA CÁC 
VẤN ĐỀ DINH DƯỠNG. 
www.hsph.edu.vn 
CÁC ỨNG DỤNG CỦA GIÁM SÁT 
DINH DƯỠNG 
• 
• 
• 
• 
• 
NHẰM THEO DÕI, ĐÁNH GIÁ TRONG CÁC CHƯƠNG TRÌNH 
CÓ MỤC TIÊU DINH DƯỠNG 
ĐỂ LẬP KẾ HOẠCH MỘT CÁCH HIỆU QUẢ VÀ THỰC HIỆN, 
QUẢN LÝ, ĐÁNH GIÁ CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CHƯƠNG 
TRÌNH , CÁC CÂU HỎI CẦN PHẢI TRẢ LỜI: 
CÓ CẦN CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ CẦN THIẾT THEO KẾ 
HOẠCH KHÔNG, ĐẶC BIỆT LÀ CÁC NHÓM MỤC TIÊU? 
CÓ CẦN PHẢI CẢI THIỆN TTDD KHÔNG HAY VÌ SAO PHẢI 
CẢI THIỆN TTDD? 
TRƯỚC, TRONG VÀ SAU KHI XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU VÀ MỤC 
	 ĐÍCH CỦA CHƯƠNG TRÌNH, NGƯỜI TA ĐỀ CẬP ĐẾN THÔNG 
	 TIN TỪ HOẠT ĐỘNG GSDD. DO ĐÓ, NỘI DUNG CÁC CHỈ TIÊU 
	 THEO DÕI, PHẠM VI CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT PHẢI 
	 NHẰM ĐÁP ỨNG NHỮNG MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG TRÌNH 
www.hsph.edu.vn 
• NHẰM PHỤC VỤ VIỆC LẬP CHÍNH SÁCH, KẾ HOẠCH 
• 
• 
GIÁM SÁT CŨNG CÓ THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG CHO MỤC ĐÍCH LẬP 
RA CÁC CHÍNH SÁCH VÀ KẾ HOẠCH LIÊN QUAN ĐẾN PHÂN BỔ 
NGUỒN LỰC CHO CÁC CHƯƠNG TRÌNH HAY DỰ ÁN CỤ THỂ, 
HAY CÁC MỤC ĐÍCH KHÁC NHƯ CUNG CẤP THÔNG TIN CHO 
CHÍNH SÁCH CỤ THỂ ( VD KIỂM SOÁT, KHỐNG CHẾ GIÁ LT-TP, 
PHÁP LUẬT VỀ VIỆC CHO TRẺ BÚ BÌNH). ỨNG DỤNG NÀY 
THƯỜNG Ở CẤP TRUNG ƯƠNG HAY CHÍNH QUYỀN KHU VỰC 
CẤP RA CÁC QUYẾT ĐỊNH (QUỐC GIA, ĐỊA PHƯƠNG) SẼ XÁC 
	 ĐỊNH LOẠI CƠ CẤU GIÁM SÁT ĐỂ PHÙ HỢP VỚI TÌNH HÌNH CẦN 
	 THIẾT THEO TỪNG CẤP. ĐIỀU QUAN TRỌNG LÀ PHẢI CÓ CƠ 
	 CHẾ PHẢN HỒI CHO NHỮNG NGƯỜI HƯỞNG LỢI CHƯƠNG 
	 TRÌNH. CÁC CÂU HỎI QUAN TRỌNG GỒM CÓ: AI DƯA RA CÁC 
	 QUYẾT ĐỊNH NÀY? NHỮNG QUYẾT ĐỊNH NÀY ĐƯỢC CHUYỂN 
	 THÀNH HÀNH ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO? CÁC LOẠI THÔNG TIN GỒM 
	 NHỮNG GÌ (VỀ MẶT KỸ THUẬT, QUẢN LÝ, CHÍNH TRỊ)? MỨC ĐỘ 
	 ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC THÔNG TIN ĐẾN QUYẾT ĐỊNH RA SAO? 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
• Hệ thống dự báo sớm là một ứng dụng đặc biệt của gsdd 
	 nhằm ngăn chặn tình trạng thiếu hụt LT-TP xảy ra tại các 
	 thời điểm nhạy cảm như mất mùa hay khủng hoảng kinh tế. 
	 các yếu tố ảnh hưởng gồm mức độ nghèo đói của các 
	 nhóm dân cư có nguy cơ cao trong quần thể, tình trạng 
	 khẩn cấp như hạn hán, bão lụt hoặc chiến tranh. gsdd phải 
	 cung cấp và mô tả các vấn đề theo từng thời điểm để đưa 
	 ra các can thiệp tuần tự, đúng lúc và để làm cho ttdd không 
	 bị nghiêm trọng thêm. hệ thống cảnh báo ban đầu này chỉ 
	 là một công cụ tạm thời, chứ không thay thế cho việc giải 
	 quyết các vấn đề lâu dài 
• Các định nghĩa và hướng dẫn giám sát đói nghèo đã được 
	 ngân hàng thế giới cung cấp rõ ràng. trong giám sát, yếu tố 
	 quan trọng bao gồm đánh giá hiệu lực của hệ thống giám 
	 sát và hiệu quả của hệ thống phản hồi. đối với việc lập kế 
	 hoạch, các bài học kinh nghiệm từ trước để lại phải được 
	 xem xét đến nhằm ngăn ngừa các lỗi có thể tránh được là 
	 cấn thiết (de Goyet và cộng sự, 1978) 
www.hsph.edu.vn 
• Theo dõi định kỳ và đánh giá hiệu quả của 
các chương trình CTDD 
Ø Kinh tế thay đổi – bữa ăn thay đổi – tình hình dinh dưỡng 
thay đổi. 
Ø Trên cơ sở các tài liệu - dự báo tiến triển các vấn đề DD - 
	 đề xuất kịp thời với các cấp để có đường lối DD thích hợp. 
	 các thông tin GSDD sẽ trở nên vô nghĩa nếu không tìm 
	 được và không tìm đúng các địa chỉ sử dụng, cũng như 
	 không đưa ra các CTDD kịp thời. 
Ø Hai mặt cần được quan tâm là tiến triển của thiếu dinh 
	 dưỡng – thừa dinh dưỡng và các bệnh mạn tính không lây 
	 có liên quan tới dinh dưỡng 
www.hsph.edu.vn 
Tuy nhiên cần phải chú ý đến một vài 
câu hỏi quan trọng 
• Hệ thống giám sát có cần thiết không? các vấn đề 
dd hiện tại đã xảy ra hay tiềm tàng đe dọa cộng 
đồng đã được xác định chưa và chúng có đủ 
nghiêm trọng để tiến hành can thiệp sau này 
không? 
• Thông tin thu được từ hệ thống giám sát có giúp 
việc đưa ra hành động đúng hay không? 
• Có đủ các nguồn lực để hỗ trợ cho các chương 
trình hay các hoạt động can thiệp không? 
• Nếu giám sát là thực sự cần thiết thì phải tính đến 
	 hiệu quả giám sát với chi phí có chấp nhận được 
không? 
www.hsph.edu.vn 
NHỮNG TIÊU CHÍ CHÍNH ĐỂ THIẾT LẬP HỆ THỐNG GSDD 
• Hệ thống GSDD phải giúp cho việc thanh 
tóan nạn đói và SDD 
• Hệ thống GSDD phải dễ thu thập, xử lý ở mọi 
	 cấp để có thể ra quyết định chính xác và kịp 
	 thời . 
• Không nên xây dựng hệ thống GSDD tòan 
	 mới mà cần cố gắng sử dụng hệ thống sẵn 
	 có ở địa phương. 
• Cần có con đường truyền đưa thông tin 
www.hsph.edu.vn 
CÁC CHỈ TIÊU GIÁM SÁT DINH 
DƯỠNG ĐÒI HỎI PHẢI NHẬY – 
ĐẶC HIỆU – DỄ THU THẬP 
Tình trạng 
dinh dưỡng 
Chậm phát triển 
Suy dinh dưỡng 
lâm sàng 
Chỉ tiêu sinh hóa 
Tỷ lệ tử vong 
Cân nặng sơ sinh 
Cân nặng theo tuổi 
Chiều cao theo tuổi 
Cân nặng theo chiều cao 
Vòng cánh tay 
Có dấu hiệu lâm sàng 
SDD 
Hemoglobin máu 
Retinol huyết thanh 
Tỷ lệ chết trước tuổi đi 
học 
Tỷ lệ chết khác 
Tỷ lệ tử vong của trẻ 
dưới 1 tuổi 
Tỷ lệ trẻ đẻ ra sống có cân nặng sơ sinh dưới 
2.5kg 
Tỷ lệ trẻ em có cân nặng theo tuổi dưới - 2SD 
Tỷ lệ trẻ em có chiều cao theo tuổi dưới - 2SD 
Tỷ lệ trẻ em có cân nặng theo chiều cao dưới - 
2SD 
Tỷ lệ trẻ em có vòng cánh tay dưới 12,5 cm 
Tỷ lệ khô mắt, bướu cổ... 
Tỷ lệ SDD thể Kwashiorkor, marasmus và thể phối 
hợp 
Tỷ lệ có Hemoglobin máu thấp theo giới – tuổi – 
tình trạng sinh lý 
Tỷ lệ có mức Retinol dưới 200 mcg/l 
Số trẻ 1-4 tuổi chết trên 1000 trẻ cùng nhóm tuổi 
Tỷ lệ trẻ tử vong trong bệnh viện, trẻ SDD đang 
được quan tâm ở cộng đồng hay xã hội 
Số trẻ dưới 1 tuổi chết trên 1000 trẻ đẻ ra sống 
Mức tiêu thụ 
lương thực 
thực phẩm 
Bú mẹ 
	 Ăn bổ sung 
	 Mức tiêu thụ 
www.hsph.edu.vn 
	 LTTP 
Bú sớm 
Bú dài 
Chỉ bú sữa mẹ 
	 Tuổi ăn sam 
	 Năng lượng và lượng 
protein/ngày 
Tỷ lệ bú sớm trong vòng 30 phút sau sinh 
Tỷ lệ bú mẹ đến 3 - 6 - 9 - 12 - 24 tháng 
Tỷ lệ bú hoàn toàn sữa mẹ trong 4 tháng đầu sau 
sinh 
	 Tuổi bắt đầu ăn sam 
	 Tỷ lệ trẻ em có năng lượng thấp, Protein thấp theo 
nhu cầu 
Tỷ lệ hộ gia đình có mức tiêu thụ năng lượng dưới 
1500 Kcal 
Sứckhỏe 
Tìnhtrạngsức 
khỏe 
Môitrường 
Tỷlệmắcbệnh 
Tỷlệtửvong 
Cơsởytế 
Nước 
Hốxí 
Tỷlệtrẻỉachảytrongthángvừaqua 
Tỷlệtrẻỉachẩy/tổngsốtrẻcùngnhóm 
tuổi 
Tỷlệtrẻmắcbệnhviêmđườnghôhấp 
Tỷlệtừvongcủatrẻdưới1tuổivàtrẻ1- 
4tuổi 
Sốgiườngbệnh/1000dân 
Sốbácsĩ/1000dân 
Tỷlệtiêmchủngtheonhómđốitượng, 
quảnlýthainghén 
Tỷlệgiađìnhcógiếng,nướcmáy 
Tỷlệgiađìnhcónguồnnướcsạchdưới 
200m 
Tỷlệhộgiađìnhcóhốxí(loạihốxí) 
Giáodụcvăn 
hóa 
www.hsph.edu.vn 
Hìnhthứcgiáo 
dục 
Trìnhđộvănhóa 
Đangđihọc 
TỷlệngườicótrìnhđộvănhóahếtPTCS 
Tỷlệngườitrên15tuổimùchữ 
Tỷlệtrẻemthấthọc 
www.hsph.edu.vn 
Tập tính dinh 
dưỡng nhân 
khẩu 
Tần xuất bữa 
ăn 
Cỡ gia đình 
và tử vong 
Số bữa ăn 
Tỷ lệ trẻ em và gia đình ăn 2 bữa 
ngày hoặc hơn 
Cỡ gia đình trung bình 
Tỷ lệ tử vong trước tuổi đi học và tử 
vong sơ sinh 
Yếu tố kinh tế 
Giá cả 
thực phẩm 
Việc làm 
Giá trung bình của gạo, rau chính 
	 vụ, thịt lợntừng thời kỳ 
Chi tiêu cho 
Chi tiêu cho bữa ăn trên tổng thu 
	 nhập 
Thu nhập 
Tỷ lệ hộ nghèo đói 
Tỷ lệ thất nghiệp 
Thời gian trung bình các bà mẹ dành 
cho chăm sóc trẻ 
Phân công lao động 
Sản xuất thực 
phẩm 
Sản phẩm 
Yếu tố ảnh 
hưởng tới sản 
xuất 
Sản xuất 
gia đình 
Năng suất 
Đất đai 
Lượng 
mưa 
Thực phẩm cơ bản tính theo Kg do 
gia đình sản xuất trong năm, giá trị 
thành tiền 
Năng suất các loại thực phẩm (Kg/ 
ha/ năm ) 
Diện tích canh tác (Ha/ đầu người ) 
Lượng mưa trung bình năm 
www.hsph.edu.vn 
MỨC TIÊU THỤ LƯƠNG THỰC THỰC PHẨM : 
	 Ý NGHĨA CỦA CHỈ TIÊU NÀY PHỤ THUỘC VÀO 
	 TÌNH TRẠNG CÁC MỐI QUAN HỆ MÀ NGƯỜI 
	 TA MUỐN TÌM HIỂU TRONG ĐÓ CÁCH DINH 
	 DƯỠNG CÓ THỂ LÀ NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ 
	 HAY LÀ BẰNG CHỨNG CỦA QUÁ TRÌNH DINH 
	 DƯỠNG CỦA CÁ THỂ HAY QUẦN THỂ. 
TỶ LỆ CÂN NẶNG SƠ SINH THẤP: 
CHỈ TIÊU NÀY NÓI LÊN TTDD CỦA BÀ MẸ 
TRONG THỜI KỲ MANG THAI, TTDD HIỆN TẠI 
CỦA ĐỨA TRẺ VÀ TIÊN LƯỢNG SỨC KHỎE 
CỦA ĐỨA TRẺ SAU NÀY. 
www.hsph.edu.vn 
TỶ LỆ TRẺ EM SDD 
– CÂN NẶNG THEO TUỔI LÀ CHỈ TIÊU HAY DÙNG NHẤT, MỘT 
	 ĐỨA TRẺ ĐƯỢC NUÔI DƯỠNG ĐẦY ĐỦ, HỢP LÝ SẼ TĂNG 
CÂN HÀNG THÁNG. 
– CHIỀU CAO THEO TUỔI LÀ CHỈ TIÊU CÓ GIÁ TRỊ NHẤT NÓI 
VỀ CHẤT LƯỢNG CON NGƯỜI VÀ CHẤT LƯỢNG CUỘC 
SỐNG ĐẶC BIỆT LÀ CHẤT LƯỢNG CỦA BỮA ĂN. CHIỀU 
CAO THEO TUỔI THẤP NÓI LÊN TÌNH TRẠNG THIẾU DINH 
DƯỠNG MÃN TÍNH. 
– CÂN NẶNG THEO CHIỀU CAO LÀ CHỈ TIÊU PHẢN ÁNH 
	 TTDD HIỆN TẠI, NẾU CÂN NẶNG THEO CHIỀU CAO THẤP 
	 CHỨNG TỎ TÌNH TRẠNG THIẾU DINH DƯỠNG CẤP TÍNH 
– CÂN NẶNG VÀ CHIỀU CAO TUỔI NHẬP HỌC PHẢN ÁNH 
QUÁ TRÌNH DINH DƯỠNG TRƯỚC ĐÓ 
www.hsph.edu.vn 
HỆ THỐNG GIÁM SÁT 
DINH DƯỠNG 
Ø CẤP TRUNG ƯƠNG 
• 
• 
• 
ĐƠN VỊ GSDD CÓ NHIỆM VỤ TỔNG HỢP TÌNH HÌNH TỪ TUYẾN 
TỈNH - THU THẬP CÁC DẪN LIỆU CÓ LIÊN QUAN TỪ CÁC CƠ 
QUAN KHÁC NHƯ BỘ NÔNG NGHIỆP, TỔNG CỤC THỐNG KÊ 
ĐỂ ĐƯA RA CÁC NHẬN ĐỊNH TRÌNH CÁC CẤP CÓ THẨM QUYỀN 
VÀ THÔNG TIN CHO CÁC ĐỊA PHƯƠNG. 
NHIỆM VỤ TỔ CHỨC CÁC CUỘC ĐIỀU TRA ĐẶC HIỆU NHƯ ĐIỀU 
TRA SAU THIÊN TAI , ĐIỀU TRA TẠI CÁC VÙNG LƯU HÀNH BỆNH 
DD CÓ TÍNH ĐỊA PHƯƠNG (BỆNH KHÔ MẮT, BỆNH BƯỚU CỔ, 
BỆNH THIẾU MÁU DO THIẾU SẮT), TỔ CHỨC ĐIỀU TRA NGẪU 
NHIÊN CÓ PHÂN LỚP (THEO VÙNG, THEO NHÓM KINH TẾ - XÃ 
HỘI, THEO TUỔI - GIỚI ) NHẰM TÌM RA CÁC VÙNG, CÁC ĐỐI 
TƯỢNG CÓ NGUY CƠ CAÒ 
TỪ CÁC DẪN LIỆU CÓ ĐƯỢC VIỆC THIẾT LẬP MỘT BẢN ĐỒ DỊCH 
	 TỄ HỌC VỀ DD LÀ NHIỆM VỤ QUAN TRỌNG CỦA GSDD. THIẾT 
	 LẬP NGÂN HÀNG DỮ LIỆU VỀ DD SẼ LÀ MỘT ĐÓNG GÓP QUAN 
	 TRỌNG CỦA GSDD. 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
TUYẾN TỈNH 
- LÀ CẦU NỐI GIỮA ĐƠN VỊ GSDD CỦA TRUNG ƯƠNG VỚI CÁC ĐỊA 
PHƯƠNG, CÙNG ĐỊA PHƯƠNG TỔ CHỨC THU THẬP TỐT CÁC SỐ 
LIỆU. 
- CÓ THỂ TỔ CHỨC CÁC CUỘC ĐIỀU TRA VỚI PHẠM VI NHỎ CÓ SỰ 
PHỐI HỢP VỚI TRUNG ƯƠNG VÀ ĐỊA PHƯƠNG. 
- CÓ THỂ THỰC HIỆN CÁC NHIỆM VỤ NHƯ TUYẾN TRUNG ƯƠNG 
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH. 
TUYẾN CƠ SỞ 
LÀ TUYẾN TRỰC TIẾP THU THẬP, TẬP HỢP CÁC SỐ LIỆU, ĐỒNG 
THỜI ĐIỂM QUAN TRỌNG NHẤT LÀ ĐƯA RA CÁC CAN THIỆP HỢP LÝ 
VÀ KỊP THỜI KHI CẦN THIẾT. 
www.hsph.edu.vn 
• ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÁC XÃ PHƯỜNG ĐÁNH GIÁ 
TTDD 
– ĐANG TRIỂN KHAI CHƯƠNG TRÌNH PHÒNG 
CHỐNG SDD TRẺ EM 
– CÓ ĐỦ CÂN VỚI ĐỘ CHÍNH XÁC CAÒ 
– ĐỘI NGŨ Y TẾ VÀ CỘNG TÁC VIÊN ĐƯỢC TẬP 
HUẤN VỀ CÁCH ĐÁNH GIÁ SDD TRẺ EM 
– THỜI GIAN ĐÁNH GIÁ 
– VÀO KHOẢNG NGÀY 1 THÁNG 6 HÀNG NĂM 
– THỜI GIAN CÂN ĐO TRẺ TRONG VÒNG KHOẢNG 1 
TUẦN 
www.hsph.edu.vn 
NHIỆM VỤ ĐÁNH GIÁ SDD 
• CỘNG TÁC VIÊN HOẶC CÁN BỘ Y TẾ XÃ 
– CÂN TRẺ : 
– HỎI NGÀY THÁNG NĂM SINH VÀ TÍNH THÁNG 
TUỔI 
– TRA BẢNG ĐỂ BIẾT TRẺ SDD HAY KHÔNG 
– THÔNG BÁO VỚI BÀ MẸ 
– CÁN BỘ Y TẾ XÃ VÀ THƯ KÝ CHƯƠNG TRÌNH 
PCSDDTE 
– KIỂM TRA VIỆC CÂN TRẺ - TÍNH TUỔI - TRA 
BẢNG 
– TẬP HỢP KẾT QUẢ - TÍNH TỶ LỆ SDD CỦA XÃ 
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH 
• 
• 
• 
BƯỚC 1 : TẬP HỢP DANH SÁCH TRẺ EM DƯỚI 5 TUỔI 
BƯỚC 2 : TIẾN HÀNH CÂN TRẺ 
	 - ĐIỂM CÂN: Ở TRUNG TÂM - THOÁNG - CÓ NƠI ĐỂ CÂN - VỚI 
	 CÁC HỘ Ở XA NẾU CÓ ĐIỀU KIỆN NÊN TỚI TẬN NHÀ ĐỂ CÂN 
	 - GHI PHÍẾU: THÔNG TIN: HỌ TÊN TRẺ, GIỚI, NGÀY SINH, TÊN BỐ 
	 ME, CÂN NẶNG CỦA TRẺ, NGÀY CÂN. 
	 - VÀO SỔ THEO DÕI 
BƯỚC 3 : TÍNH THÁNG TUỔI VÀ ĐỐI CHIẾU XEM TRẺ CÓ BỊ 
	 SDD KHÔNG 
	 – BƯỚC 4: TÍNH TỶ LỆ SDD CỦA XÃ PHƯỜNG 
	 SỐ TRẺ SDD 
	 TỶ LỆ SDD CỦA XÃ PHƯỜNG = 
	 TỔNG SỐ TRẺ CÂN 
	 – Chú ý: NÊN TÍNH RIÊNG TỶ LỆ SDD CHO TRẺ TRAI VÀ GÁI 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
GIÁM SÁT DINH DƯỠNG Ở VIỆT NAM 
ĐỂ XÂY DỰNG HỆ THỐNG GSDD 
HOÀN CHỈNH 
NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH CÒN TỒN TẠI 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
VIỆC SỬ DỤNG THÔNG TIN TRONG VIỆC TẠO 
RA CÁC QUYẾT ĐỊNH CÒN HẠN CHẾ. 
CHƯA PHÂN BIỆT RÕ LÀ GIÁM SÁT TTDD HAY 
GIÁM SÁT TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG 
VIỆC CHỌN LỰA CÁC CHỈ TIÊU, THU THẬP SỐ 
LIỆU CÒN NGHÈO NÀN. 
KHẢ NĂNG VÀ NĂNG LỰC PHÂN TÍCH THÔNG 
TIN KÉM. 
NHỮNG ĐIỂM YẾU Ở CỦA TRUYỀN THÔNG 
	 THÔNG TIN 
www.hsph.edu.vn 
MỘT VÀI ĐỀ XUẤT CHO SỰ CẢI THIỆN 
Ø 
- 
- 
Ø 
- 
- 
- 
VỚI ĐƠN VỊ GSDD CẦN : 
XÂY DỰNG KHÁI NIỆM CHUẨN VỀ PHƯƠNG PHÁP HỌC CỦA 
GSDD CÓ TÍNH TOÀN DIỆN 
	 TỔ CHỨC THU THẬP, PHÂN TÍCH, XỬ LÝ SỐ LIỆU. ĐƯA RA 
CÁC THÔNG TIN CHÍNH XÁC VÀ KỊP THỜI. 
VỚI NGƯỜI SỬ DỤNG THÔNG TIN: 
TÌM HIỂU ĐỂ BIẾT TRƯỚC ĐƯỢC NHỮNG Ý ĐỊNH VÀ NHU CẦU 
CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG THÔNG TIN 
CUNG CẤP CHO NGƯỜI SỬ DỤNG CÁC KIẾN THỨC VÀ HIỂU 
BIẾT VỀ DINH DƯỠNG 
	 LÀM CHO TẤT CẢ MỌI NGƯỜI THAM GIA TRỰC TIẾP HAY 
	 GIÁN TIẾP VÀO VIỆC ĐƯA RA NHỮNG QUYẾT ĐỊNH VỀ DD Ở 
	 TẤT CẢ CÁC CẤP, HIỂU GIÁ TRỊ CỦA CÁC THÔNG TIN VỀ 
	 TÌNH HÌNH DD, VÀ TĂNG CƯỜNG ẢNH HƯỞNG CỦA NHỮNG 
	 QUYẾT ĐỊNH NÀY BẰNG VIỆC ĐIỀU CHỈNH NHỮNG PHƯƠNG 
	 PHÁP VÀ NHỮNG YẾU TỐ LIÊN QUAN 
www.hsph.edu.vn 
HỆ THỐNG THÔNG TIN DINH DƯỠNG (NIS) 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
BẢN CHẤT LÀ HỆ THỐNG GSDD NHƯNG PHẢI ĐƯỢC THÔNG 
TIN CHO MỌI NGƯỜI VỚI NGÔN NGỮ PHỔ THÔNG. 
NHỮNG CHỈ TIÊU NÀO CẦN THU THẬP VÀ ĐƯA RA THÔNG 
TIN GÌ? 
SỐ LIỆU NÀO CẦN CHO CHỈ TIÊU TRÊN? 
CHÚNG TA CÓ THỂ THU THẬP CÁC SỐ LIỆU ĐÓ TỪ ĐÂU? 
NHỮNG VẤN ĐỀ TRONG THU THẬP SỐ LIỆU VÀ XỬ LÝ SỐ 
LIỆÙ 
LÀM THẾ NÀO ĐỂ CHUYỂN ĐƯA ĐƯỢC CÁC SỐ LIỆU? 
TRÌNH BẦY SỐ LIỆU CÓ NHƯ THẾ NÀO? 
XÂY DỰNG NGÂN HÀNG DỮ LIỆU DD CHUYÊN NGÀNH 
SỬ DỤNG ĐƠN VỊ THÔNG TIN CHUYÊN NGÀNH ĐỂ TRUYỀN 
	 TẢI CÁC SỐ LIỆU THÀNH CÁC THÔNG TIN PHÙ HỢP VỚI 
	 TRÌNH ĐỘ CỦA NGƯỜI DÂN 
www.hsph.edu.vn 
GIÁM SÁT DINH DƯỠNG 
TRONG THỜI KỲ CHUYỂN TIẾP 
Ø 
Ø 
Ø 
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG LÀ TỔNG SỐ 
NĂNG LƯỢNG – TỔNG SỐ CHẤT BÉO – 
LƯỢNG CHẤT BÉO ĐỘNG VẬT – ĐƯỜNG – 
CÁC CHẤT CHỐNG Ô XY HÓÀ 
CÁC CHỈ TIÊU SỨC KHỎE: BÉO TRỆ – 
CHOLESTEROL HUYẾT THANH – HUYẾT 
ÁP... 
BỆNH TẬT: TIM MẠCH – CAO HUYẾT ÁP – 
	 ĐỘT QUỴ – UNG THƯ – ĐÁI ĐƯỜNG ... 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
CHIẾN LƯỢC MỚI 
• CẦN TÌM HIỂU VỀ MỐI LIÊN QUAN GIỮA BẢN CHẤT 
	 - NGUYÊN NHÂN - HẬU QUẢ CỦA VẤN ĐỀ , QUA ĐÓ 
	 XÁC LẬP KẾ HOẠCH VÀ CHÍNH SÁCH 
• THIẾT LẬP MỘT NHU CẦU THÔNG TIN LIÊN TỤC ĐỂ 
	 GIÚP CÁC NHÀ QUẢN LÝ - LẬP KẾ HOẠCH... 
• CHÚ Ý GIÁM SÁT CÁC VẤN ĐỀ DINH DƯỠNG 
• LIÊN KẾT GIỮA CÁC CƠ SỞ NGHIÊN CỨÙ 
• CẢI THIỆN PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU 
• CÓ CHIẾN LƯỢC TRUYỀN THÔNG 
Đất đai 
Thời tiết 
Kỹ thuật 
Phân bón 
Giống 
Lao động 
Lưu thông 
Phân phối 
Thu nhập 
VAC 
Giá cả 
	 Ưu tiên trong 
	 gia đình 
	 Bệnh tật 
www.hsph.edu.vn 
	 Sản xuất lương thực 
thực phẩm cấp quốc gia 
	 Thực phẩm tại 
	 thị trường 
	 Thực phẩm tại 
	 hộ gia đình 
Tập quán 
	 Thực phẩm cho 
	 các thành viên 
	 của gia đình 
	 - 
Tình trạng dinh dưỡng 
Trình độ văn hóa 
Kiến thức 
dinh dưỡng 
	 Xuất khẩu 
	 Hao hụt do bảo quản 
	 Nhập khẩu 
Vòng thực phẩm 
www.hsph.edu.vn 
NHƯ VẬY, GIÁM SÁT DINH DƯỠNG LÀ MỘT HỆ THỐNG 
TẬP HỢP CÁC DẪN LIỆU THƯỜNG KỲ BAO GỒM CẢ 
CÁC CUỘC ĐIỀU TRA ĐẶC HIỆU, CHO PHÉP ĐÁNH GIÁ 
TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG HIỆN NAY HOẶC DỰ BÁO 
TÌNH HÌNH TRONG TƯƠNG LAI, VÌ VẬY GSDD LÀ MỘT 
CÔNG CỤ CHẨN ĐOÁN VÀ DỰ BÁO CHIẾN LƯỢC, 
KHÔNG THỂ THỰC HIỆN TỐT ĐƯỜNG LỐI DINH 
DƯỠNG NẾU KHÔNG CÓ MỘT HỆ THỐNG GIÁM SÁT 
DINH DƯỠNG MẠNH VÀ ĐỦ TIN CẬY. 
www.hsph.edu.vn 
NGUYÊN NHÂN SDD 
Suy dinh dưỡng và tử 
	 vong 
Biểu hiện 
Thiếu ăn 
Bệnh tật 
	 An toàn thực 
phẩm ở hộ gia 
	 đình 
Chăm sóc bà 
mẹ và trẻ em 
Dịch vụ y tế 
	 và môi 
	 trường 
Các tổ chức nhà nước và đoàn 
	 thể 
Cấu trúc Chính trị - Kinh tế - Xã 
	 hội 
	 Nguồn tiềm tàng 
	 Nguyên 
nhân trực 
	 tiếp 
Nguyên 
	 nhân 
	 tiềm 
	 tàng 
Nguyê 
n nhân 
cơ 
bản 
www.hsph.edu.vn 
Nguyên nhân SDD Waterlow 
CẤP I 
CẤP II 
CẤP III 
	 CẤP IV 
CẤP V 
Sự không bình đẳng 
	 Sự không bình đẳng 
Sự không bình đẳng 
Kém chăm sóc 
Nhiễm 
trùng 
Thiếu thực phẩm 
Thiên tai- hạn hán 
Chiến tranh 
Nghèo đói- Sự thiệt hại Xã hội (thiếu kiến thức) 
Chu 
www.hsph.edu.vn trình thực phẩm - hóa sinh - bệnh tật - tử vong 
Thời kỳ tiền bệnh 
Thời kỳ bệnh lý 
Giảm 
	 dự 
	 trữ 
	 Rối loạn 
chuyển hóa 
lý 
	 Dự trữ cạn kiệt 
	 Biểu 
	 hiện 
không 
	 đặc 
	 hiệu 
Bệnh 
Tật 
Chết 
Thời 
	 kỳ 
	 lâm 
sàng 
Cân bằng 
lương thực, 
thực phẩm 
Nghiên cứu 
khẩu phần 
Nghiên cứu 
yếu tố kinh 
tế xã hội 
	 Tỷ lệ tử vong 
	 Nghiên cứu lâm sàng và bệnh tật 
	 Nghiên cứu nhân trắc 
Nghiên cứu hóa sinh 
Chu trình vòng đời 
và vòng dinh dưỡng 
SINH 
NGƯỜI GIÀ 
Ăn bổ sung không hợp lý 
	 tính ở người lớn 
TRẺ SƠ 
Thiểu năng phát triển tâm 
	 thần 
	 Tăng nguy cơ mắc bệnh mãn 
Tỷ lệ tử vong cao 
	 SUY DINH DƯỠNG 
Thiếu thực 
phẩm, chăm 
sóc, y tế 
	 Tỷ lệ tử vong mẹ cao 
Thiếu 
thực 
phẩm, 
	 chăm sóc, y tế 
www.hsph.edu.vn 
Giảm khả năng chăm 
	 súc trẻ 
	 Thiếu dinh 
	 dưỡng bào 
	 thai 
PH Ụ N Ữ 
	 SDD 
	 PN có thai 
	 Tăng cân kém 
	 Nhiễm trùng 
	 thường xuyên 
Thiếu thực phẩm, 
chăm sóc, y tế 
	 Giảm trí 
	 thông minh 
Thiếu thực phẩm, 
chăm sóc, y tế 
	 Giảm thể lực và 
lượng mỡ dự trữ 
CNSS THẤP 
	 Tăng trưởng kém 
	 TRẺ EM 
	 Thấp còi 
	 THANH NIÊN 
	 Thấp còi 
% 
51.5% 
33.8% 
39% 
	 36,7% 
44.9% 
	 35 
	 25 
	 15 
www.hsph.edu.vn 
55 
45 
YEAR 
TỶ LỆ THIẾU CÂN Ở TRẺ EM VIỆT NAM TỪ 1985 - 2000 
www.hsph.edu.vn 
SỰ PHÁT TRIỂN VỀ CHIỀU CAO CỦA NGƯỜI VIỆT NAM 
	 165 
	 160 
	 155 
	 150 
	 145 
	 140 
Huard 
(1938) 
Biological 
	 constant 
	 (1975) 
NIN (1990) 
male 
female 
www.hsph.edu.vn 
Đặ c đ i ể m 
1964 - 1966 1970 - 1975 1981 - 1985 
2000 
	 N ă ng l ượ ng (Kcal) 
	 T ổ ng s ố protein (g) 
	 Protein động vật (g) 
Protein ĐV/ Protein TS 
(%) 
1872 
	 47 
	 6.5 
	 14.4 
1912 
	 60 
	 12 
	 21.9 
1925 
	 52 
	 10 
	 18 
1930.9 
	 61.9 
	 20.8 
	 33.5 
	 Chất béo (g) 
Chất béo thực vật (g) 
14.5 
	 4.4 
12.7 
	 4.6 
12.8 
	 5.4 
24.9 
	 9.7 
	 % n ă ng 
	 l ượ ng 
cung c ấ p 
	 t ừ 
	 Protein 
Chất béo 
	 Glucid 
10 
	 7 
83 
13 
	 6 
81 
11 
	 6 
83 
13.0 
12.0 
	 75 
ĐẶC ĐIỂM KHẨU PHẦN Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM 
www.hsph.edu.vn 
PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG 
www.hsph.edu.vn 
KẾT LUẬN 
Ø 
Ø 
NHỮNG VẤN ĐỀ DO THIẾU DD VÀ DD KHÔNG HỢP 
LÝ ĐANG CÓ CÁC ẢNH HƯỞNG NẶNG NỀ ĐẾN 
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG, ĐẶC BIỆT Ở CÁC NƯỚC 
ĐANG TỒN TẠI SONG SONG CẢ VẤN ĐỀ THỪA VÀ 
THIẾU DD, THIẾU DD PROTEIN NĂNG LƯỢNG VÀ 
THIẾU VI CHẤT. TUY NHIÊN CÁC THIẾU DD CŨNG 
NHƯ THỪA DD CÓ THỂ PHÒNG NGỪA ĐƯỢC. 
HỆ THỐNG GSDD CHÍNH LÀ CÔNG CỤ KHOA HỌC 
	 CẦN THIẾT ĐỂ PHÁT HIỆN, ĐÁNH GIÁ, TÌM HIỂU 
	 NGUYÊN NHÂN VÀ DỰ BÁO TÌNH HÌNH CẦN 
	 THIẾT CHO CÁC CHƯƠNG TRÌNH HÀNH ĐỘNG VỀ 
	 DD. 
www.hsph.edu.vn 
Ø 
THIẾU HỆ THỐNG DỰ BÁO TỐT, CÁC CHƯƠNG 
	 TRÌNH HÀNH ĐỘNG THIẾU CĂN CỨ KHOA HỌC. 
	 THIẾU CÁC CHƯƠNG TRÌNH HÀNH ĐỘNG ĐƯỢC 
	 THÔNG QUA CÁC CẤP CÓ THẨM QUYỀN THÌ HỆ 
	 THỐNG GSDD SẼ HOẠT ĐỘNG THIẾU HIỆU QUẢ 
	 THIẾT THỰC 
	 Ø CẦN THIẾT XÂY DỰNG MỘT HỆ THỐNG GSDD 
	 BAO GỒM MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG CHÍNH NHƯ SAU: 
	 CÁC ĐIỂM THU THẬP SỐ LIỆU THƯỜNG XUYÊN - 
	 CÁC CUỘC ĐIỀU TRA ĐẶC HIỆU - KẾT HỢP VỚI 
	 CÁC NGUỒN DẪN LIỆU KHÁC TỪ BỘ Y TẾ, BỘ 
	 NÔNG NGHIỆP PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN, TỔNG 
	 CỤC THỐNG KÊ XÂY DỰNG NGÂN HÀNG DỮ 
	 LIỆU ĐỂ ĐƯA RA CÁC THÔNG TIN KỊP THỜI CHO 
	 CÁC CƠ QUAN CÓ TRÁCH NHIỆM GIÚP CÁC CƠ 
	 QUAN NÀY ĐƯA RA CÁC ĐỐI SÁCH KỊP THỜI. 
www.hsph.edu.vn