Bài giảng Đánh giá giá trị tài nguyên môi trường - Phạm Khánh Nam

1 
Đánh giá giá trị tài nguyênmôi tr ư ờng 
Phạm Khánh Nam 
2 
Đánh giá giá trị tài nguyên môi tr ư ờng 
Tổng giá trị kinh tế là gì (Total economic value) ? 
Khái niệm kinh tế của giá trị: bất cứ thay đ ổi nào trong phúc lợi xã hội ròng. 
Tổng giá trị kinh tế = giá trị + giá trị không 
 của tài nguyên sử dụng sử dụng 
 môi tr ư ờng 
VD: Rừng? 
GT sử dụng GT sử dụng Giá trị Giá trị Giá trị không 
trực tiếp gián tiếp nhiệm ý l ư u truyền sử dụng 
3 
Tổng giá trị kinh tế của khu rừng nhiệt đ ới 
Giaù trò söû duïng 
Giaù trò khoâng söû duïng 
Tröïc tieáp (1) 
Giaùn tieáp (2) 
Nhieäm yù 
Goã 
Baûo veä löu vöïc soâng 
Söû duïng (1) vaø (2) trong 
Giaù trò hieän höõu 
SP khaùc goã 
Chuoãi thöùc aên 
töông lai 
Di saûn vaên hoùa 
Vui chôi giaûi trí 
Giaûm oâ nhieãm khoâng khí 
Ña daïng sinh hoïc 
Thuoác chöõa beänh 
Ñieàu hoøa khí haäu 
Di truyeàn 
Löu tröõ carbon 
Giaùo duïc 
Ña daïng sinh hoïc 
Moâi tröôøng soáng cho con ngöôøi 
4 
Tại sao đ ánh giá giá trị môi tr ư ờng? 
Các cách thức đư a giá trị tài nguyên môi tr ư ờng vào quá trình quyết đ ịnh 
Boû qua 
Chæ xem xeùt giaù trò coù giaù treân thò tröôøng -> ruûi ro khi ra quyeát ñònh 
Ghi nhaän 
Khoâng ñaùnh giaù hoaëc khoâng ñöa vaøo quyeát ñònh 
Moâ taû 
Trình baøy vaø moâ taû danh saùch taøi nguyeân moâi tröôøngkhoâng coù giaù 
So saùnh ñònh tính 
Moâ taû caùc aûnh höôûng khoâng coù giaù vaø so saùnh noù vôùi caùc aûnh höôûng coù giaù caû 
Löôïng hoùa caùc aûnh höôûng 
Phaân tích vaø thoáng keâ caùc aûnh höôûng khoâng coù giaù 
Tieàn teä hoùa caùc aûnh höôûng 
Tính ra giaù trò baèng tieàn cuûa caùc aûnh höôûng vaø ñöa vaøo quaù trình ra quyeát ñònh 
5 
Ph ươ ng pháp 
Giá sẵn lòng trả 
Chi phí c ơ hội 
Thị tr ư ờng đ ại diện 
- Chi phí Du hành 
 Đánh giá h ư ởng thụ 
Thị tr ư ờng giả đ ịnh 
 Đánh giá ngẫu nhiên 
- Mô hình hóa lựa chọn 
 Chi phí thay thế 
 Chi tiêu bảo vệ 
 Chi phí c ơ hội 
 Liều l ư ợng 
 đ áp ứng 
6 
Đánh giá tài nguyên môi tr ư ờng 
WTP dùng đ ể đ ánh giá giá trị kinh tế của TNMT: 
Giá trị TNMT 
WTP 
Sự thỏa mãn 
Diện tích d ư ới đư ờng cầu 
Hỏi trực tiếp 
TCM 
HPM 
CVM 
CM 
7 
Các ph ươ ng pháp đ ánh giá giá trị không có giá thị tr ư ờng của n ư ớc 
Phân loại: N ư ớc nh ư là hàng hóa trung gian & n ư ớc nh ư là hàng hóa tiêu dùng. 
N ư ớc là hàng hóa trung gian: 
Ph ươ ng pháp phần d ư (Residual approach) 
N ư ớc là hàng hóa tiêu dùng: 
Ph ươ ng pháp Chi phí du hành (Travel Cost Method – TCM) 
Ph ươ ng pháp Đánh giá h ư ởng thụ (Hedonic Pricing Method – HPM) 
Ph ươ ng pháp Đánh giá ngẫu nhiên (Contingent Valuation Method – CVM) 
8 
Ph ươ ng pháp phần d ư (Residual Approach) 
Lợi ích của dự án thủy lợi - Thủy lợi đ óng góp bao nhiêu trong tổng sản l ư ợng sản phẩm nông nghiệp? 
Mô hình đ ánh giá: 
N ư ớc t ư ới tiêu là đ ầu vào của sx nông nghiệp – đư ợc gọi là phần d ư trong mô hình 
Mô hình 1: Tính giá trị phần d ư 
Y = f(K,L,R,W) 
TVP Y =(VMP K xQ K )+(VMP L xQ L )+(VMP R xQ R )+ (VMPwxQ W ) 
TVP Y = (P K xQ K ) + (P L xQ L ) + (V R xQ R ) + (P W xQ W ) 
P W = [TVP Y - (P K xQ K )+(P L xQ L )+(V R xQ R )]/Q W 
9 
Mô hình 2: Thay đ ổi thu nhập ròng (Change in net income)/PP thay đ ổi n ă ng suất (Valuation of Productivity Change) 
Y: xuất l ư ợng 
X nhập l ư ợng 
Thu nhập ròng của sản xuất nông nghiệp: 
	Z =  i=1m (Y i * xP Yi ) -  j=1n (Y j * xP Xj ) 
	 Z = Z 1 – Z 0 
Ứng dụng: 
Tính lợi ích của n ư ớc t ư ới trong phân tích kinh tế dự án thủy lợi 
Thủy lợi gây mặn hóa làm giảm thu nhập sản xuất nông nghiệp 
10 
Các vấn đ ề khi ứng dụng ph ươ ng pháp phần d ư 
Nhiều yếu tố đ ầu vào 
Nhiều sản phẩm 
Biến trễ trong sản xuất 
Lao đ ộng gia đ ình 
Giá cả đ ầu vào và đ ầu ra không chắc chắn 
Sản xuất nông nghiệp là quá trình sinh học 
Sự chính xác của kết quả phụ thuộc vào dự báo có chính xác hay không. 
Các nghiên cứu th ư ờng ư ớc l ư ợng giá trị của n ư ớc t ư ới cao h ơ n giá trị thực. 
11 
Ph ươ ng pháp chi phí thay thế (Replacement Cost approach) 
C ơ sở: 
Ư ớc tính WTP tối thiểu tiếp tục đ ể nhận dòng lợi ích nh ư cũ 
VD : xói mòn lở đ ất ảnh h ư ởng sông, hồ chứa n ư ớc: CP phục hồi = lợi ích tối thiểu của việc sử dụng tài sản (hồ chứa n ư ớc) 
Điểm mạnh : đơ n giản 
Điểm yếu : HH thay thế phải đ ồng nhất với HH ban đ ầu/không tính đư ợc lợi ích mất do hao mòn 
Tác đ ộng MT, 
TN MT 
Chi phí thay thế, 
phục hồi 
12 
Ph ươ ng pháp chi tiêu bảo vệ (Preventive Expenditure approach) 
C ơ sở : 
Điểm mạnh : chi tiêu bảo vệ có thể quan sát đư ợc 
Điểm yếu: 
Nếu chi tiêu > chi phí cần thiết? 
Chi tiêu sinh ra lợi ích khác cần tách khỏi tính toán 
Thiệt hại MT 
WTP của hộ g đ 
đ ể ng ă n chặn 
Lụt 
Tiếng ồn 
Cháy 
Khi: Lợi ích > CP 
13 
Ph ươ ng pháp Đánh giá h ư ởng thụ (HPM) 
HPM dùng đ ể đ ánh giá giá trị đ ặc tính môi tr ư ờng mà sự hiện diện của nó trực tiếp ảnh h ư ởng đ ến một số giá thị tr ư ờng nào đ ó. 
Ứng dụng thông qua thị tr ư ờng bất đ ộng sản. 
Hàm số: Giá của i = ƒ ( đ ặc tính môi tr ư ờng q i , đ ặc tính của i , các biến khác) +  i 
 (  ƒ/ q) là giá trị biên của biến số chất l ư ợng môi tr ư ờng 
Khả n ă ng áp dụng trong thực tế? 
14 
Ph ươ ng pháp Chi phí du hành (TCM) 
TCM đư ợc dùng đ ể đ ánh giá lợi ích giải trí của 1 loại tài sản môi tr ư ờng (hồ n ư ớc, khu bảo tồn biển, v ư ờn quốc gia, cải thiện chất l ư ợng n ư ớc). 
TCM dựa trên giả đ ịnh rằng chi phí phải tốn đ ể tham quan 1 n ơ i nào đ ó phản ánh giá sẵn lòng trả cho hoạt đ ộng giải trí ở n ơ i đ ó. 
Hàm số: 
	Nhu cầu du lịch = f(chi phi du hành, thu nhập, đ ặc đ iểm kinh tế xã hội,) 
 Chi phí 
 du hành 
 Nhu cầu du lịch 
15 
Ph ươ ng pháp Chi phí du hành (TCM) 
Khi nhu cầu du lịch là: 
	- Số lần đ ến của một cá nhân trong một khoảng thời gian nhất đ ịnh ph ươ ng pháp chi phí du hành cá nhân (ITCM). 
	- Số ng ư ời đ ến từ một vùng trong một khoảng thời gian nhất đ ịnh ph ươ ng pháp chi phí du hành theo vùng (ZTCM). 
16 
Ph ươ ng pháp Chi phí du hành (TCM) 
Các b ư ớc thực hiện của ZTCM: 
Chọn đ ịa đ iểm 
Phân chia vùng 
Lấy mẫu phỏng vấn 
Tính tỷ lệ đ ến th ă m cho từng vùng 
Tính chi phí du hành 
Hồi quy hàm số chi phí du hành 
Xây dựng đư ờng cầu 
Ư ớc tính giá trị giải trí 
17 
Ph ươ ng pháp Đánh giá Ngẫu nhiên (CVM) 
C ơ sở: 
HH&DV MT Xây dựng TT Hỏi trực tiếp WTP 
không có TT giả đ ịnh cho HH&DV 
6 yếu tố của một nghiên cứu CV : 
Xác đ ịnh nhóm mục tiêu 
Xây dựng thị tr ư ờng giả đ ịnh 
Xác đ ịnh cách thức trả tiền 
Xác đ ịnh cách thức đ ặt câu hỏi 
Xác đ ịnh mô hình kinh tế l ư ợng phân tích WTP 
Mô tả các biến số ảnh h ư ởng đ ến WTP 
18 
Ph ươ ng pháp CVM 
B ư ớc 1: 
Mô tả hàng hóa và dịch vụ 
Mô tả hoàn cảnh 
Xây dựng bảng phỏng vấn và phỏng vấn thử 
B ư ớc 2: 
Phỏng vấn: trực tiếp, đ iện thọai, th ư  
Xác đ ịnh cách chọn mẫu 
Câu hỏi WTP: câu hỏi mở, thẻ, có/không, đ ấu giá 
B ư ớc 3: 
Bỏ dữ liệu không hợp lý(bid zero, ouliers) 
19 
Ph ươ ng pháp CVM 
B ư ớc 4: 
XD hàm số nghiên cứu các yếu tố tác đ ộng 
B ư ớc 5: 
Từ số liệu cho mẫu số liệu cho tổng thể 
B ư ớc 6: 
So sánh với các nghiên cứu khác 
3 phần bảng phỏng vấn CVM 
Mô tả thị tr ư ờng giả đ ịnh 
Câu hỏi WTP 
Câu hỏi liên quan đ ến ng ư ời đư ợc phỏng vấn 
20 
Một số khó kh ă n : 
Thiên lệch do cách thức nêu WTP 
Thiên lệch do thông tin 
Thiên lệch do xác đ ịnh đ iểm đ ấu giá đ ầu tiên 
Thiên lệch do giả đ ịnh 
Vấn đ ề ng ư ời tiêu dùng và không tiêu dùng