Bài giảng Các các phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng

ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG 
CÁC PHƯƠNG PHÁP 
DINH DƯỠNG 
MỤC TIÊU 
• 
• 
• 
Trình bày được khái niệm và một số 
phương pháp đánh giá tình trạng dinh 
dưỡng. 
Trình bày được phương pháp nhân trắc 
học: kỹ thuật thu thập số liệu, các chỉ số 
thường dùng, cách nhận định kết quả. 
Áp dụng được phương pháp đánh giá 
	 tình trạng dinh dưỡng của trẻ em, lứa tuổi 
	 vị thành niên và người trưởng thành. 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
• Định nghĩa: TTDD là tập hợp các đặc 
điểm cấu trúc, chức phận và hóa 
sinh phản ánh mức đáp ứng nhu 
cầu dinh dưỡng của cơ thể. 
• Đặc điểm: TTDD phản ảnh tình hình 
ở một thời điểm nhất định 
Định nghĩa 
www.hsph.edu.vn 
• Đánh giá TTDD là quá trình thu 
	 thập và phân tích thông tin, số liệu 
	 về tình trạng dinh dưỡng và nhận 
	 định tình hình trên cơ sở các số liệu 
	 đó 
Đánh giá TTDD 
www.hsph.edu.vn 
Các phương pháp đánh giá TTDD 
1.Nhân trắc học 
2.Điều tra khẩu phần và tập quán ăn uống. 
3.Khám thực thể các dấu hiệu lâm sàng 
4.Kiểm nghiệm chức năng của cơ quan, tổ 
chức 
5.Xét nghiệm cận lâm sàng 
6.Điều tra bệnh tật, tử vong 
7.Đánh giá các yếu tố sinh thái 
www.hsph.edu.vn 
	 ĐÁNH GIÁ TTDD BẰNG 
PHƯƠNG PHÁP NHÂN TRẮC HỌC 
www.hsph.edu.vn 
Nhân trắc học 
PP Nhân trắc: là phương pháp đo 
các kích thước của cơ thể 
Các kích thước nhân trắc: 
- Cân nặng 
- Chiều cao/chiều dài nằm 
- Vòng cánh tay 
- Vòng đầu 
- Bề dày lớp mỡ dưới da 
www.hsph.edu.vn 
Ưu điểm 
• Đơn giản 
• An toàn 
• Có thể điều tra trên một mẫu lớn 
• Trang thiết bị không đắt, dễ vận chuyển. 
• Có thể xác định được mức độ suy dinh 
dưỡng. 
www.hsph.edu.vn 
ĐÁNH GIÁ TTDD 
• 
• 
• 
• 
Trẻ em dưới 5 tuổi 
Trẻ em 5-9 tuổi 
Trẻ vị thành niên 
Người trưởng thành 
www.hsph.edu.vn 
	 ĐÁNH GIÁ TTDD 
TRẺ EM DƯỚI 5 TUỔI 
www.hsph.edu.vn 
CÁC SỐ ĐO 
• 
• 
• 
• 
• 
Cân nặng 
Chiều dài nằm 
Chiều cao đứng 
Tuổi 
Giới 
www.hsph.edu.vn 
Ph©n lo¹i SDD cña WHO 
(TE< 5 tuæi) 
§ QuÇn thÓ tham kh¶o NCHS 
§ C¸c chØ sè: CN/T, CC/T vµ 
CN/CC 
§ Sö dông Z-score (SD) ®Ó x¸c 
®Þnh ngìng cña TTDD. 
www.hsph.edu.vn 
• QTTK NCHS (national center for health 
statistic) 
• QTTK WHO 
Quần thể tham khảo 
So sánh quần thể tham khảo của 
WHO và NCHS 
NCHS 
§ 
TrÎ díi 2 tuæi: 
§ Sè liÖu thu thËp tõ nghiªn cøu 
	 däc (1929-1975) 
§ 
	 § Nhãm trÎ ®ång nhÊt vÒ di 
	 truyÒn, ®Þa lý, ®k kinh tÕ 
	 § Ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn TE 
	 nu«I b»ng sữa hép, chÕ ®é 
	 ABS sím (4 th¸ng) 
TrÎ trªn 2 tuæi: 
	 § Sè liÖu tõ ®iÒu tra c¾t ngang ë 
	 Mü 
	 § Gåm c¸c nhãm d©n téc, ®iều 
	 kiện KT kh¸c nhau 
	 § Sè liÖu tõ những năm 70-80 
www.hsph.edu.vn 
WHO 
• 
Dựa trên quần thể của nhiều 
nước, nhiều châu lục, dân tộc 
• 
• 
• 
khác nhau 
Quần thể nuôi bằng sữa mẹ hoàn 
toàn từ 4-6 tháng đầu 
Sống trong môi trường tốt 
Không hạn chế khả năng phát 
triển 
www.hsph.edu.vn 
Hạn chế của quần thể NCHS 
• Không thích hợp với nhóm trẻ nuôi bằng 
sữa mẹ 
– 6 tháng đầu : Nhóm NCBSM phát triển nhanh 
hơn 
– 6 tháng sau: Nhóm NCBSM phát triển chậm 
hơn 
www.hsph.edu.vn 
Growth 2006 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Số liệu mới của 
WHO và NCHS, 
Trẻ nam 
Cân nặng theo tuổi 
www.hsph.edu.vn 
Số liệu của WHO 
và CDC 2000, 
Trẻ nam 
Cân nặng theo 
tuổi 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Khái niệm về SDD 
	 Mal nutrition 
	 Malnutrition ( - ) 
	 ( SDD thể thiếu ) 
www.hsph.edu.vn 
Malnutrition ( + ) 
	 (TC- BP) 
www.hsph.edu.vn 
Nhận định TTDD trẻ em dưới 5 tuổi 
• Các chỉ số: 
– CN/T 
– CC/T 
– CN/CC 
• Ý nghĩa của các chỉ số 
• Bình thường: 
	 -2SD đến +2SD 
www.hsph.edu.vn 
• < -4SD 
: SDD rÊt nÆng (®é III) 
CC/T vµ CN/CC: 
• <-2SD ®Õn -3SD : SDD võa 
• <-3SD 
: SDD nÆng 
Nh ận định TTDD c ñ a WHO 
	 (TE< 5 tu æ i) 
	 1. SDD thÓ thiÕu 
	 CN/T: 
	 • <-2SD ®Õn -3SD : SDD võa (®é I) 
	 • <-3SD ®Õn -4 SD : SDD nÆng (®é II) 
(WHO, 1995) 
Ph©n lo¹i SDD cña 
	 (TE< 5 tuæi) 
	 2. SDD thÓ thõa 
	 Thõa c©n: 
	 † 
	 BÐo ph ì : 
	 - C¸ thÓ: CN/CC > +2 Z-Scores vµ tû lÖ 
	 mì 
	 - QuÇn thÓ: CN/CC > +2 Z-Scores 
www.hsph.edu.vn 
Z-Scores = 
-------------------------- 
	 1SD 
	 TÝnh Z-Scores: 
	 - TrÎ nam 10 th¸ng tuæi cã CN =8,0 kg; CC=72,5cm 
	 - TrÎ n ữ 15 th¸ng tuæi cã CN= 9,2kg; CC = 81cm, 
	 - TrÎ nam cã CN= 14,6 kg; CC= 75cm 
www.hsph.edu.vn 
C¸ch tÝnh Z-ScoreS 
	 Số đo của trẻ - TB qu ần thể 
† 
www.hsph.edu.vn 
Biểu đồ tăng trưởng – 
chúng được dùng làm gì: 
1. Dùng để chấm một điểm giá trị trên 
	 đó, để so sánh giá trị của cá thể với 
	 chuẩn của quần thể đã biết 
2. Nghiên cứu xu hướng và tốc độ phát 
triển của trẻ 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Đánh giá TTDD trẻ 5-9 tuổi 
www.hsph.edu.vn 
Nhận định tình trạng DD (WHO, 1995) 
§ 
§ 
§ 
§ 
Chỉ tiêu 
Bình thường 
SDD 
Thõa c©n 
: CN/CC, NCHS 
: -2SD đến +2 SD 
: <-2SD † 
: > +2 SD 
www.hsph.edu.vn 
ĐÁNH GIÁ TTDD TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 
(10-19 tuổi) 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
Chỉ số: BMI theo tuổi vµ giíi: 
Bình thường: 5-85 percentile 
	 Gầy hoặc thiếu DD: <5 percentile 
Thừa cân: ≥ 85 Percentile 
Béo phì: 
	 –BMI ≥ 85 Percentile và bề dày LMDD cơ 
	 tam đầu xương bả vai ≥ 90 Percentile 
	 –BMI/T ≥ 95 percentiles 
www.hsph.edu.vn 
Ph©n lo¹i TTDD TE vÞ thµnh niªn 
	 (10-19 tuæi) 
www.hsph.edu.vn 
Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của 
trẻ vị thành niên 
• Trẻ nam 13 tuổi, CC: 1m42; CN: 39,7kg 
• Trẻ gái 15 tuổi: CC: 1m45; CN: 50,2kg 
www.hsph.edu.vn 
	 ĐÁNH GIÁ TTDD 
NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH 
www.hsph.edu.vn 
CÂN NẶNG “NÊN CÓ” 
• Công thức Broca: 
Cân nặng " nên có " (kg) = Cao (cm) - 100. 
• Công thức Lorentz: 
Cân nặng "nên có" (kg) = Cao (cm) - 100 - 
• Công thức Bongard: 
Cân nặng "nên có" (kg) =Cao (cm) x Vòng 
ngực (cm)240- 
• Công thức của cơ quan bảo hiểm Mỹ: 
Cân nặng "nên có" (kg) = 50 + 0,75 (Cao - 150) 
www.hsph.edu.vn 
Chỉ số BMI 
• Tổ chức Y tế thế giới khuyên dùng " chỉ 
số khối cơ thể " (Body Mass Index) 
• BMI =Cân nặng (kg)/(Chiều cao) 2 (m) 
www.hsph.edu.vn 
Ph©n lo¹i TTDD ngêi trëng thµnh 
(WHO) 
Ngêi trëng thµnh (20-69 tuæi), kh«ng 
cã thai: 
Ø TTDD bình thêng: 18,5 - 24,9 
Ø ThiÕu NL trêng diÔn: <18,5 
Ø Thõa c©n: BMI ≥ 25.0 (WHO) 
www.hsph.edu.vn 
Ph©n lo¹i TTDD ngêi trëng thµnh 
(WHO) 
• Trên 70 tuổi: BMI không có ý nghĩa 
• BMI > 30: 
– không có bệnh mạn tính đang tiến triển: duy 
trì cân nặng đó; 
– đối với người đang có bệnh thì cần giám sát 
cân nặng cùng với điều trị 
Thiếu năng lượng trường diễn (CED) 
	 • Độ 1 
	 • Độ 2 
	 • Độ 3 
www.hsph.edu.vn 
: 17,0 - 18,49 (gầy nhẹ) 
: 16,0 - 16,99 (gầy vừa) 
: < 16,0 (quá gầy) 
www.hsph.edu.vn 
Thừa cân, béo phì 
Ph©nlo¹i 
Thõac©n 
- 
- 
- 
- 
TiÒnBP 
BPI 
BPII 
BPIII 
WHO,1998 
	 BMI ≥ 25.0 
25.0-29.9 
30.0-34.9 
35.0-39.9 
≥ 40.0 
IDI&WPRO,2000 
BMI ≥ 23.0 
23.0-24.9 
25.0- 29.9 
≥ 30.0 
www.hsph.edu.vn 
Thừa cân, béo phì 
	 Ngêi trëng thµnh (20-69 tuæi) 
	 q Tû lÖ (%) mì (Tanita Scale) 
BÐo ph ì : 
Nam > 25% 
Nữ 
> 30% 
q WHR: 
Nam > 1,0 
Nữ 
> 0,85 
q Waist Circ: 
Nam ≥ 90 cm 
Nữ 
≥ 80 cm (WHO,1998) 
Phân loại tình trạng dinh dưỡng trên 
quần thể (người trưởng thành <60 
tuổi) 
: 5 - 9% quần thể có BMI < 
: 10- 19% quần thể có BMI < 
: 20 - 29% quần thể có BMI < 
: > 40% quần thể có BMI < 
	 • Tỷ lệ thấp 
	 18,5 
	 • Tỷ lệ vừa 
	 18,5 
	 • Tỷ lệ cao 
	 18,5 
	 • Tỷ lệ rất cao 
	 18,5 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Khám thực thể, dấu hiệu 
lâm sàng 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi 
lo¹n vÒ dinh dìng 
Theo tiÓu ban DD (WHO): 
	 BÐo phì do nguyªn nh©n dinh dìng: 
§ C©n nÆng qu¸ cao so víi chiÒu cao 
§ Líp mì díi da t ă ng qu¸ møc, 
§ Vßng bông qu¸ to so víi lång ngùc ... 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi lo¹n 
vÒ dinh dìng 
Theo tiÓu ban DD (WHO): 
Suy dinh dìng do thiÕu ă n : 
§ C©n nÆng thÊp, 
§ Líp mì díi da gi¶m, 
§ C¸c ®Çu x¬ng låi to ra so víi b×nh thêng, 
§ Da mÊt chun gi·n 
§ Tinh thÇn thÓ chÊt mÖt mái, uÓ o¶i. 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi lo¹n 
vÒ dinh dìng 
Suy dinh dìng do thiÕu protein-NL: 
(Marasmus & Kwashiokor) 
§ Phï, c¸c c¬ bÞ teo, c©n nÆng thÊp, 
§ Rèi lo¹n tinh thÇn vËn ®éng, 
§ Tãc biÕn mµu dÔ nhæ hoÆc máng vµ tha, 
§ MÆt hình mặt trăng 
§ Viªm da vµ da mÊt mµu r¶i r¸c. 
www.hsph.edu.vn 
Kwashiorkor và Marasmus 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu 
vµ rèi lo¹n vÒ dinh dìng 
Theo tiÓu ban DD (WHO): 
ThiÕu Vitamin A 
• Da bÞ kh«, t ă ng sõng hãa nang l«ng 
• Trêng hîp thiÕu nÆng cã thÓ bÞ kh« kÕt 
	 m¹c-mÒm gi¸c m¹c hoÆc cã vÖt Bitot. 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi 
lo¹n vÒ dinh dìng 
Theo tiÓu ban DD (WHO): 
ThiÕu m¸u do thiÕu s¾t (Fe) 
• Niªm m¹c nhît nh¹t (lËt mÝ m¾t, hèc 
miÖng, m«i), 
• Hoa m¾t chãng mÆt, 
• Da xanh xao vµ mãng tay h ì nh th ì a... 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi 
lo¹n vÒ dinh dìng 
ThiÕu vitamin B2 (ribofLavin): 
§ Viªm mÐp, sÑo mÐp, viªm m«i, 
§ Lìi ®á sÉm, teo c¸c gai phÇn gi ữ a lìi, 
§ Rèi lo¹n tiÕt b· ë r·nh mòi mÐp, 
§ Viªm ®u«i mi m¾t, 
§ Tíi m¸u gi¸c m¹c... 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi lo¹n 
vÒ dinh dìng 
ThiÕu vitamin B1 (hay thiamin) 
§ MÊt ph¶n x¹ g©n gãt, 
§ MÊt ph¶n x¹ g©n b¸nh chÌ, 
§ MÊt c¶m gi¸c vµ vËn ®éng yÕu ít, 
§ Tăng c¶m gi¸c c¬ b¾p ch©n, 
§ Rèi lo¹n chøc phËn tim m¹ch vµ phï... 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ 
rèi lo¹n vÒ dinh dìng 
ThiÕu niacin: 
§ Khi bÞ thiÕu niacin, da bÞ viªm 
§ Lìi ®á, th« vµ cã r·nh, gai lìi bÞ mÊt 
§ Cã vÖt sÉm da ë m¸ vµ trªn hè m¾t. 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ rèi lo¹n vÒ 
dinh dìng 
ThiÕu vitamin C: 
§ Lîi bÞ sng vµ ch¶y m¸u, 
§ Đèm xuÊt huyÕt hoÆc bÇm m¸u. 
§ Khi bÞ thiÕu nÆng cã thÓ xuÊt hiÖn bäc 
	 m¸u trong c¬ vµ quanh x¬ng, hoÆc ®Çu 
	 x¬ng sng to vµ ®au. 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ 
rèi lo¹n vÒ dinh dìng 
ThiÕu vitamin D 
- Cßi x¬ng ®ang tiÕn triÓn: C ¸c ®Çu x¬ng 
to nhng kh«ng ®au, chuçi h¹t sên vµ 
nhuyÔn sä (díi 1 tuæi) 
- Cßi x¬ng ®· khái (ë trÎ em vµ ngêi Lín): 
Låi tr¸n vµ th¸i d¬ng, ch©n vßng kiÒng 
hay cong vµ cã biÓu hiÖn biÕn d¹ng lång 
ngùc . 
www.hsph.edu.vn 
Mét Sè biÓu hiÖn l©m Sµng ®Æc hiÖu vµ 
rèi lo¹n vÒ dinh dìng 
ThiÕu iod: cã biÓu hiÖn to tuyÕn gi¸p 
tr¹ng. 
Thõa fLuor (fLuorosis): Cã c ¸c vÖt mê ë 
	 men r ă ng, c¸c giai ®äan sím khã ph©n 
	 biÖt víi men r ă ng gi¶m s¶n. 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG 
www.hsph.edu.vn 
THANK YOU ! 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG 
CÁC PHƯƠNG PHÁP 
ĐIỀU TRA KHẨU PHẦN ĂN 
MỤC TIÊU 
• 
• 
Trình bày được các phương pháp cơ 
bản của điều tra khẩu phần: ứng dụng, 
ưu điểm và nhược điểm. 
Có thể áp dụng được điều tra khẩu phần 
	 bằng phương pháp nhớ lại 24 giờ qua và 
	 phương pháp hỏi ghi tần xuất tiêu thụ 
	 lương thực, thực phẩm. 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
MỤC ĐÍCH CỦA ĐIỀU TRA KHẨU PHẦN 
• Nhận biết các loại LT-TP đang sử dụng 
• Xác định số lượng LT-TP tiêu hụ 
• Xác định giá trị dinh dưỡng, cân đối của 
KP 
• Mối liên quan với tình trạng KT-VH-XH 
• Mối liên quan giữa chất dinh dưỡng ăn vào 
với sức khỏe, bệnh tật 
www.hsph.edu.vn 
CÁC NHÓM PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRA KP 
• Điều tra trọng lượng LT-TP 
• Điều tra tập quán ăn uống 
• Phương pháp hỏi ghi 
www.hsph.edu.vn 
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRA 
TRỌNG LƯỢNG LT-TP 
www.hsph.edu.vn 
Bao gồm các phương pháp 
• Điều tra tổng quát về tiêu thụ thực phẩm 
• PP xác định LT-TP theo trọng lượng (cân 
đong) 
www.hsph.edu.vn 
Điều tra tổng quát về tiêu thụ thực 
phẩm 
• Mục đích: 
– Theo dõi sự cân bằng về nhu cầu và đáp ứng 
– Tính toán an ninh LT cấp quốc gia 
• Đánh giá dựa vào: 
– Các nguồn cung cấp LT-TP: dự trữ, tồn, sản 
xuất, nhập khẩu 
– LT TP dành cho mục đích khác: chăn nuôi, 
giống, xuất khẩu, 
– Dân số, cơ cấu dân số 
– Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị 
Điều tra tổng quát về tiêu thụ thực phẩm 
• Ưu: 
– Theo dõi mẫu lớn 
– Trong thời gian dài 
– Có thể theo dõi được tiêu thụ TP dao động theo 
mùa 
• Hạn chế 
– Không thể hiện sự khác nhau theo vùng, theo 
quần thể dân cư 
– Không biết thiếu ở đâu, cần giúp đỡ gì 
– Không phản ánh khả năng tiếp cận 
– Cần bộ máy thống kê và cán bộ có trình độ 
www.hsph.edu.vn chuyên môn 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp cân đong 
• Ưu điểm: 
– Chính xác, chất lượng cao 
– Đánh giá lượng thức ăn vào hàng ngày của 
đối tượng 
– Áp dụng cho nhà ăn tập thể, gia đình, cá 
nhân 
• Hạn chế: khó, tốn thời gian và kinh phí 
• Áp dụng ở bếp ăn tập thể, gia đình, cá 
nhân 
Phương pháp cân đong 
	 • Kỹ thuật: 
	 – Cân đong tất cả LT-TP của nhóm đối tượng 
	 trong 1 thời gian nhất định 
• 
• 
• 
• 
Trước khi làm sạch 
Sau khi làm sạch 
Sau khi nấu chín 
Thức ăn thừa 
	 – Qui ra khẩu phần của đối tượng 
	 – Thời gian điều tra tùy chu kỳ thực đơn: 3-7 
	 ngày 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
ĐIỀU TRA TẬP QUÁN 
ĂN UỐNG 
ĐIỀU TRA TẬP QUÁN 
ĂN UỐNG 
www.hsph.edu.vn 
Bao gồm các phương pháp 
• 
• 
• 
• 
Phỏng vấn 
Phương pháp quan sát 
Thảo luận nhóm có trọng tâm 
Tìm hiểu thực hành NCBSM và ABS 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp phỏng vấn 
• Tìm hiểu ý nghĩa, quan niệm, thái độ của 
đối tượng 
• Nguyên tắc: 
– Tôn trọng đối tượng 
– Không tỏ thái độ đồng tình hay phản đối 
– Thái độ chân tình, không áp đặt 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp quan sát 
• Mô tả hành vi của đối tượng: 
– Cách chuẩn bị bữa ăn cho trẻ, cách chế biến, 
TP gì? Đảm bảo vệ sinh? 
– Thái độ của người mẹ khi trẻ ốm, bị SDD? 
– Ai là người quyết định? ai chăm sóc trẻ 
– Trẻ ăn được bao nhiêu? 
– Đối tượng ưu tiên là ai? 
– Kết hợp đánh giá TTDD của trẻ (da, tóc, gầy, 
béo,) 
www.hsph.edu.vn 
Thảo luận nhóm có trọng tâm 
• Nhóm 8-12 người 
• Tìm hiểu KAP, quan niệm,về chăm sóc 
	 dinh dưỡng cho trẻ tại 1 cộng đồng 
• Giúp lý giải các thông tin định lượng 
www.hsph.edu.vn 
Nuôi con bằng SM và ĂBS 
• Quan niệm, thái độ, hành vi về NCBSM 
• Quan niệm, thái độ, hành vi về ĂBS 
www.hsph.edu.vn 
PHƯƠNG PHÁP HỎI GHI 
www.hsph.edu.vn 
Bao gồm các phương pháp 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Ghi sổ và kiểm kê 
Phương pháp ghi chép 
Phương pháp hỏi tiền sử dinh dưỡng 
Điều tra tần xuất tiêu thụ LTTP 
Phương pháp hỏi ghi 24h qua 
Phương pháp hỏi ghi 24h qua nhiều lần 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp ghi sổ và kiểm kê 
• Ứng dụng: bếp ăn hoặc hộ GĐ 
• Tiến hành: 
– Ghi chép số người ăn 
– Lượng lương thực đã sử dụng 
– Tính lượng LT tiêu thụ người/ngày 
• Lưu ý: thực phẩm tồn, thừa 
Phương pháp ghi chép 
• 
• 
• 
• 
Đối tượng ghi lại đồ ăn thức uống 
Trong (t) 1-7 ngày 
Có thể cân hoặc ước lượng 
Đòi hỏi cộng tác của đối tượng và tỉ mỉ 
	 của điều tra viên 
www.hsph.edu.vn 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp hỏi tiền sử dinh 
dưỡng 
• Mục đích: 
– Hỏi các bữa ăn chính 
– LTTP quan trọng của từng thời kỳ 
• Áp dụng: 
– NC TTDD trẻ em 
– Hoặc tình trạng bệnh lý 
• Câu hỏi: 
– Tần xuất LTTP 
– Thức ăn thích/không thích 
– Tường thuật cách ăn 3 ngày 
www.hsph.edu.vn 
Điều tra tần xuất tiêu thụ LTTP 
• Mục đích: 
– Thông tin về chất lượng khẩu phần 
– Tính thường xuyên của TP 
– Số bữa ăn 
– Phản ánh 1 chất hoặc 1 nhóm chất dinh 
dưỡng trong khẩu phần 
www.hsph.edu.vn 
Điều tra tần xuất tiêu thụ LTTP 
• Ưu điểm: 
– Nhanh, ít tốn kém 
– Ít gây phiền hà cho đối tượng 
– Mối liên quan giữa TP với bệnh thiếu hoặc 
thừa chất dinh dưỡng 
• Hạn chế: 
– Chỉ biết tần xuất sử dung 
– Mang tính chất định tính 
www.hsph.edu.vn 
Điều tra tần xuất tiêu thụ LTTP 
• 
• 
• 
• 
• 
Kết quả cho biết: 
Thức ăn phổ biến nhất 
TĂ có số lần sử dụng cao nhất 
Dao động theo mùa 
Có thể lượng hóa 1 phần khẩu phần 
www.hsph.edu.vn 
Tiến hành 
• Khảo sát chợ địa phương 
• Hỏi đối tượng lần lượt các loại TP đã liệt 
kê 
• Tần suất sử dụng các loại TP đó 
TT 
Tênthựcphẩm 
Theo 
ngày 
Theo 
tuần 
Theo 
tháng 
Theo 
mùa 
Hiếmkhi 
hoặc 
không 
baogiờ 
ăn 
1 
Gạo 
2 
Raucải 
3 
Raungót 
4 
Thịtlợnnạc 
5 
Thịtgà 
6 
Thịtbò 
7 
. 
www.hsph.edu.vn 
PHIẾU ĐIỀU TRA TẦN XUẤT TIÊU THỤ LTTP 
www.hsph.edu.vn 
Phương pháp hỏi ghi 24h qua 
• Mục đích: 
– Định lượng được khẩu phần ăn 
• Ưu điểm: 
– Thông dụng, tính áp dụng cao 
– Đơn giản, nhẹ nhàng 
– Nhanh, chi phí ít 
• Hạn chế: 
– Phụ thuộc vào trí nhớ và cộng tác của đối 
tượng 
– Khó ước tính chính xác trọng lượng TP 
www.hsph.edu.vn 
Tiến hành 
• Đối tượng: 
– Người lớn: hỏi trực tiếp 
– Trẻ em: Hỏi người chăm sóc trẻ 
• Thời gian: 
– 24h từ lúc PV trở về trước 
– 24h từ khi ngủ dậy hôm trước đến ngủ dậy 
hôm sau 
www.hsph.edu.vn 
Tiến hành 
• Thông tin cần thu thập: 
– TT chung: tuổi, giới, tình trạng sinh lý 
– Số bữa ăn/ngày (chính/phụ) 
– LT,TP, đồ uống đã tiêu thụ 24h qua 
• Dụng cụ hỗ trợ: 
– Mẫu TP (album, mô hình) 
– Cân 
Tiến hành 
• Kỹ thuật: 
	 – Hỏi 6 thời điểm: 
	 • 
	 • 
	 • 
	 • 
	 • 
	 • 
www.hsph.edu.vn 
Sáng 
Giữa sáng và trưa 
Trưa 
Giữa trưa và chiều 
Chiều/tối 
Trước khi đi ngủ 
www.hsph.edu.vn 
Tiến hành 
• Kỹ thuật:hỏi từng bữa: 
– Hỏi chi tiết từng thực phẩm (thịt nạc/mỡ, cá 
gì?...) 
– Cách chế biến (xào, luộc, rán,) 
– Ăn bao nhiêu? (bát/gắp,) 
– Số thức ăn còn thừa 
www.hsph.edu.vn 
Tiến hành 
• Kỹ thuật: Qui ra gam chín, qui ra sống 
sạch, bằng cách 
– Dùng cân 
– Dùng mô hình, album 
– Giá tiền theo chợ địa phương 
• Lưu ý: 
– Hỏi ngày thông thường 
– Tránh lễ tết, cưới, giỗ 
Bữa ăn 
Tên thức ăn 
Đơn vị 
tính 
Số lượng 
Ước tính 
chín 
(g) 
Tỷ lệ 
thải 
bỏ 
(%) 
Qui ra 
sống 
sạch 
(g) 
	 Sáng 
	 Giữa buổi sáng 
	 Trưa 
	 Giữa buổi chiều 
	 Chiều 
	 Tối 
	 Dầu mỡ dùng cả ngày 
	 Nước chấm 
www.hsph.edu.vn 
Tổng 
PHIỂU HỎI GHI CÁC BỮA ĂN 24 H QUA 
Họ và tên người được phỏng vấn: ...................................................... 
Ngày tháng năm sinh: ........................................ ................................. 
Nơi ở hiện nay: .................................................................................. 
Họ và tên điều tra viên:...................................................................... 
Ngày điều tra: .................................................................................... 
Hỏi ghi 24h qua nhiều lần 
• 
• 
• 
• 
3-7 ngày liên tục 
Đánh giá khẩu phần TB của đối tượng 
Chọn mẫu đại diện 
Lựa chọn thời điểm nghiên cứu khách 
	 quan (vụ mùa, lễ, tết, cưới, giỗ) 
	 • Kỹ thuật tương tự hỏi ghi 24h qua 
www.hsph.edu.vn