Bài giảng Bệnh lý tuỵ viêm nhiễm mạn tính

Bệnh lý tuỵ viêm nhiễm 
mạn tính
TS. NGUYỄN PHƯỚC BẢO QUÂN 
BSCK1. NGUYỄN VĂN TIẾN ĐỨC
Mục tiêu
• Nắm được cơ chế bệnh sinh của VTM 
• Hiểu được cơ sở biến đổi hình ảnh trong VTM.
Đại cương
Viêm tụy mạn (VTM): quá trình hủy hoại mô tụy do viêm 
trường diễn dẫn đến giảm chức năng tụy -ngoại tiết và 
rồi là nội tiết 
Đại cương
❖ Tình trạng nhiều tổ chức xơ hoá, vôi hoá lan toả trong nhu 
mô tuỵ
❖ Có 3 loại: viêm tụy mạn tính vôi hóa, viêm tụy mạn tính tắc 
nghẽn và viêm tụy mạn tính xơ hoá do viêm
❖ Độ tuổi khoảng 30-40.
❖ Thường có những đợt cấp trên viêm tuỵ mạn
Giải phẩu bệnh
• VTM vôi hoá : 
Chiếm 95% trường hợp 
Xơ hoá vòng quanh cấu trúc tuyến 
Quá trình viêm biến đổi mô tụy -> chít hẹp và giãn ống 
tụy. 
• VTM tắc nghẽn: biến đổi viêm-xơ/ tắc nghẽn 
• VTM xơ hoá : hịên tượng xơ quanh và trung tâm tiểu 
thùy → thương tổn dạng vi hạt đặc thù . 
–Johnny Appleseed
“Nhập trích dẫn tại đây.” 
Nguyên nhân
❖ Thường gặp nhất là ở bệnh nhân 
nghiện rượu nặng.
❖ Thuốc lá
❖ Tắt nghẽn
❖ Rối loạn di truyền.
❖ Nang xơ hóa tụy
❖ Tăng calci/lipid máu.
❖ Bệnh tự miễn.
❖ Thuốc
Lâm sàng
• -Tr.chứng toàn thân 
• -Đau : vùng thượng vị, HST lan ra sau lưng, có những 
cơn kịch phát . 
• -RLTH 
• -Khám : sờ thấy khối (+/-) 
Hình ảnh siêu âm VTM
Biến đổi đường bờ 
Biến đổi kích thước tuỵ 
Biến đổi cấu trúc tuỵ 
Biến đổi ống tuyến 
Sỏi tuỵ
Hình ảnh VTM- biến đổi 
đường bờ
 + Giai đoạn sớm : 
 còn tương đối bình thường 
 + Giai đoạn sau : không đều, 
dạng gai (do vi hạt nằm 
ngoại vi tuyến tụy) . Bn 
mập (+/-) 
Hình ảnh VTM- biến đổi 
kích thước tuỵ
-Giai đoạn đầu : 
 + Sưng lớn tụy 
-Giai đoạn sau : 
 + Teo nhỏ 
 + Phì đại khu trú-viêm khu 
trú . 
 + Không thay đổi .
Hình ảnh siêu âm VTM- 
biến đổi cấu trúc tuỵ
Độ hồi âm : 
 +Phần lớn trường hợp →tăng hâ 
(viêm, xơ, vôi hoá trong ống 
tuyến ..) 
 +Dạng đặc biệt: khối viêm khu 
trú →nền giảm hâ kèm dãi /
đám tăng hâ ở trung tâm 
 => Gián biệt với khối u tụy 
Độ hút âm : tăng →bóng lưng . 
Mẫu hồi âm : không đồng nhất
–Johnny Appleseed
“Nhập trích dẫn tại đây.” 
Hình ảnh VTM- biến đổi 
ống tuyến
 - Ống tuyến vừa giãn 
vừa chít 
 - Đường đi mất tính chất 
trơn lán mềm mại . 
 - Lòng ống chứa chất bất 
thường (sỏi / thể vôi hoá , 
chất nhầy / thể tắc 
nghẽn ). 
Hình ảnh VTC- Sỏi tuỵ
 Sỏi tụy: hiện diện trong VTM 
thể vôi hoá . 
 Vị trí : trong lòng ống tuyến 
tụy (nhánh →ống Wirsung ). 
Bên trong các ống nhỏ ở nhu 
mô 
 Kích thước : nhỏ →lớn; vôi 
hoá nhỏ không nhận ra được / 
SÂ →CLVT(+++) 
Biến chứng 
-Đợt viêm cấp / VTM 
-Nang giả tụy – Nang ứ trệ (-Chèn ép các cấu trúc xung 
quanh như OMC, tá tràng...bội nhiễm, xuất huyết, vỡ). 
-Biến chứng mạch máu 
-Biến chứng ở lách-nhồi máu lách . 
-K tụy / nền VTM 
Đợt cấp VTM
+Các biểu hiện LS của VTC. 
+Hình ảnh siêu âm 
 .Các dấu hiệu của VTC 
 .Các dấu hiệu của VTM
Nang ứ trệ và nang giả tuỵ
+Nang ứ trệ : hệ qủa tắc của ống 
tuyến. 
+Nang giả tụy: hình thành trong 
đợt cấp. 
Thường gây xuất huyết trong 
nang 
-Siêu âm: 
+Cấu trúc: nang dịch, bờ đều 
dạng nhiều thùy, thành dày/
mỏng, dịch bên trong có hồi 
âm / rỗng âm . 
+Vị trí :50% trong tụy (đầu,thân).